Les 5: De tuin van Epicurus
5.1 Situering: de Hellenistische en Romeinse periode
Hellenistische periode: Rijk van Alexander de Grote Romeinse periode: val Romeinse Rijk in 476
Op filosofisch vlak blijven de scholen van Aristoteles en Plato bestaan, maar daarnaast ontwikkelden
zich nog andere filosofische stromingen/scholen, elk met een eigen levensleer en manier om in het
leven te staan.
Filosofie meer beschouwd als ‘geneeskunde voor de ziel’, een manier om geestelijk gezond te blijven
en gemoedsrust te vinden.
We bespreken de eerste 2 scholen die vaak tegenover mekaar geplaatst worden, maar ook veel
gemeen hebben. => “de school van Epicurus”
5.2 Het Epicurisme
5.2.1 Epicurus
Afkomstig van Samos
Beïnvloed door Cynici*
Sticht soort commune: de Tuin (een alternatief in de vorm van een
zelfvoorzienende leefgemeenschap, waar hij zijn ideeën in de praktijk
kan brengen), autarkisch bestaan (incl. kweek van eigen groenten)
Poort: “Welkom vriend, hier is hedonè (genot) het hoogste goed”
“Leef verborgen”, “pluk de dag”
Het is beter je niet in te laten met politiek, rijkdom, eer en invloed en je
zo weinig mogelijk sociale verplichtingen op de hals te halen
Ook vrouwen nemen deel aan de groep + slaven worden op gelijke voet
behandelt als vrije burgers
Wereldbeeld = ‘moedern’: Hij laat de goden voor wat ze zijn en gaat ervan uit dat alles te
herleiden is tot materie.
epicuristisch: sober genietend of vol uitspattingen? (hij krijgt bijnaam “de woesteling” en zijn
leerlingen “epicuristische zwijnen), levensgenieter, iemand met een carpe-diem
, 5.2.1 Kosmologie
Materialisme: de kosmos bestaat uit atomen die
samenklitten en uiteenvallen (atoomleer Democritos)
Heel nuchtere benadering van God en godenwereld:
(geen zuiver atheïst die het bestaan van goden ontkent)
-de goden bemoeien zich niet met de mensen
-de goden bestaan uit vluchtige atomen (=etheratomen)
-*beroemde redenering over god: rechter dia*
5.2.2 Levenskunst
Het hedonisme van Epicurus
“Epicurus beschouwt zijn leer als ‘geneeskunde voor de ziel’. Het is haar taak om de oorzaken van
ongeluk, angst en verdriet, ‘de hele wervelstorm van de ziel’ bloot te leggen en een passende remedie
aan te reiken, net zoals geneeskunde dat doet bij lichamelijke klachten.“
hedonè (lust, genot, geluk) is uitgangspunt en doel van het leven (zoektocht naar geluk en
afkeer van pijn) => dominant mensbeeld
-Lichamelijk genot: afwezigheid van pijn (aponia) lange duur, soberheid (“stuur me een pot kaas,
zodat ik een feestmaal kan aanrichten”)
-Geestelijk genot: ataraxia (afwezigheid van zorgen, onverstoorbaarheid, gemoedsrust)
Geluk= je eenvoudig goed te voelen, zonder pijn en miserie
Hedonisme: streven naar plezier of genot (hedonè) als hoogste goed, Je dient met mate te
genieten van de goede dingen des levens, zonder dat het teveel moeite kost
Op geestelijk vlak staat angst geluk in de weg: angst is slechte raadgever en bezwaart het
gemoed. Voor gemoedsrust moeten angsten beperkt worden. De gedachte aan de goden en
vooral dan angst om door hen gestraft te worden kan een mens uit balans brengen
Goden leven ver weg van de mensen en grijpen niet in de wereld in.
Vergankelijkheid: het besef dat we moeten sterven maakt mensen angstig, angst vermijden
door de dood op een heel nuchtere manier te analyseren.
Centrale vraag: Wat zijn de natuurlijke & noodzakelijke voorwaarden /wat is er nodig om
gelukkig te zijn?
Filosofie als “geneeskunde voor de ziel” (transformerende kracht van reflectie)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yentllambrecht. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.