Summary
Samenvatting Filosofie
- Course
- Institution
KU Leuven - Architectuur, fac. St-Lucas, Gent Ik behaalde hiermee een 14/20.
[Show more]
Seller
Follow
StudentArchitectuur
Reviews received
Content preview
Filosofie 2019 -2020 Filip MattensFILOSOFIE
1E BACH ARCHITECTUUR
CAMPUS ST.-LUCAS GENT
Filip Mattens
2019 - 2020
Inhoudstafel
Les 0: Inleiding pag. 01
Les 1: Socrates pag. 01
Les 2: Platonisme: pag. 08
Les 3: Platonisme : Plato, chora & Nietzsche pag. 16
Les 4: Aristoteles & Topos pag. 25
Les 5: Descartes I pag. 34
Les 6: Descartes II pag. 42
Pagina 1 van 51
, Filosofie 2019 -2020 Filip Mattens
Les 0: Inleiding
- Ruimtelijke metaforen: niet enkel ruimte beschrijven maar ook manier van denken
- Penetrerende volumes: volumes die in elkaar schuiven
- Filosofie is nuttig aangezien we het zien met een kijk op architectuur
- Clusterexamen: 3/5 filosofie, 2/5 cultuur geschiedenis
Les 1: Socrates
Inleiding: wat is filosofie
ONTSTAAN
Voorbeeld I: student wandelt door Veldstraat
Een student wandelt ’s nachts door de Veldstraat, er heerst een leegte, geen kat te zien. Plots zie je
dat er iemand op je af komt & hoe dichter die komt, hoe meer het lijkt dat er iets niet klopt. Vanaf de
man dicht genoeg is, zie je dat hij enkel een polohemd draagt en één sok. Direct vraag je je af waarom.
Waarom heeft hij enkel dat aan? Wat is hier aan voorafgegaan? Wat is de verklaring hiervan?
Voorbeeld II: schrijfbord klaslokaal verdwenen
Je komt binnen in de les & ziet plots dat het schrijfbord weg is. Stoort dit je niet echt dan denk je,
misschien willen ze iets aanpassen, nieuw bord, beter bord… Stoort je dit extreem, dan onderneem je
actie, ga je naar het secretariaat en eis je een bord.
Voorbeeld III: verbrandde maquette
Je komt terug in je het atelier en ziet dat je maquette verbrandt is. Na even rondvragen kom je te
weten dat een vriend, die je echt kon vertrouwen, dit gedaan heeft. Je vraagt hem waarom, hij
antwoord omdat je zijn sandwiches vorige week hebt opgegeten.
Dit is een eigenaardig karakteristiek element van de mens, alles wat er gebeurt moet een reden
hebben. Voor alles dat we waarnemen, moet er een reden zijn. Gebeurt er iets kwaad makend, dan
wil je echt weten waarom dat zo is. Niks erger dan is een situatie komen en niet eten waarom dat zo
is. Mensen hebben een behoefte om te weten waarom iemand iets gedaan heeft.
BANALE EN MINDER BANALE VRAGEN
Banale vragen Minder banale vragen
Het bord is verdwenen. Je beste vriend heeft gekust met je vriendin.
Waar is het bord naar toe? Waarom heb je dit gedaan?
De choco is op. Je liefje is ernstig, misschien ongeneesbaar, ziek.
Wie at het laatste beetje choco op? Waarom overkomt me dit?
Waarom moet dat gebeuren? Waarom overkomt
Non-banale vragen tonen aan dat mensen in staat me dat? De persoon zal moeten sterven, op een
zijn om als maar grotere vragen te stellen waar ze bepaald moment ik ook, waarom moet ik sterven?
zelf kunnen concluderen dat er geen antwoord op is
En als ik toch moet sterven, waarom leef ik dan?
in onze wereld. De wetenschap verklaart veel, maar
Waarom is er iets, eerder dan niets?
niet alles. Ze verklaren alles wat in onze wereld
aanwezig is maar kunnen geen antwoord bieden op
grotere waarom vragen.
De grotere waarom-vragen zoals ‘Waarom bestaan we?’ & ‘Waarom leven we?’. Deze vragen hebben
ons al altijd bezig gehouden. Voor filosofie beantwoorde mensen deze vragen mbv. een mythe.
Een mythe is een uitleg die zegt waarom we in onze wereld zijn, zoals we zijn, door een verhaal te
ontwikkelen dat in een vroegere wereld afspeelde.
Pagina 2 van 51
,Filosofie 2019 -2020 Filip Mattens
Mythen
VOORBEELDEN
Voorbeeld I: mythe van Artistofanes – bestaan van de mensheid
Oorspronkelijk waren mensen een soort van bolvormige wezens met 2 hoofden, de bol werd gezien
als de vorm van de perfectie. Omdat de wezens bolvormig waren, voelden ze zich perfect en hadden
ze het gevoel dat ze de goden niet nodig hadden. Hierdoor was er geen godsverering. Goden waren
hierdoor slecht gezind waardoor Zeus, de oppergod, een bliksemschicht gooit naar de aarde. Hierdoor
splitsen de mensen in twee. Door deze splitsing hebben we het gevoel dat er een wederhelft is dat
men ontbreekt, er is een lichamelijk en mentaal verlangen om de andere helft terug te vinden. Er
waren 3 soorten bolvormen nl.:
- Bolvorm met 2 mannenhoofden
- Bolvorm met 2 vrouwenhoofden
- Bolvorm met 1 mannenhoofd & 1 vrouwenhoofd
Deze mythe legt het seksueel & romantisch verlangen uit. Door deze mythe kunnen we ook verstaan
waarom we ons gekwetst voelen als onze wederhelft ons verlaat. Geeft ook een verklaring voor
homoseksualiteit & heteroseksualiteit.
Voorbeeld II: mythe van Adam en Eva – het scheppingsverhaal
Adam & Eva lopen naakt in het aardsparadijs rond, ze amuseren zich, geen zorgen, ze zitten in het
perfecte aardsparadijs, deze is voorgesteld als een tuin. God zei tegen hen, dat ze alles mochten doen
behalve vruchten plukken van de boom die in het midden van de tuin stond. Deze boom heette ‘de
boom van kennis van goed en kwaad’. Er komt een slang op Adam & Eva af en deze vertelt dat, als je
van de appels van deze boom eet, je evenveel gaat weten als God weet. Hierdoor komen ze in de
verleiding om de vruchten van ‘de boom van kennis van goed en kwaad’ te eten. God weet dit natuurlijk
& stuurt hen weg uit het aardsparadijs. Ineens voelen ze zich schuldig over hun daden & schamen zich
over hun naaktheid en willen bescherming.
Deze mythe geeft een boodschap mee. De boodschap bestaat uit het feit dat mensen duidelijk een
deel zijn van de natuur maar dat we ons toch anders, superieur vinden. Dit heeft te maken met het feit
dat we het besef hebben van wat we doen, we beseffen wat goed en fout is. Het is dat besef dat maakt
dat we niet gewoon in de natuur op gaan en deel zijn van de natuur. Als we een beest doden om te
eten, beseffen we dat maar het moet om te overleven.
MYTHE
Vertaling: GR\mythe verhaal
Een mythe speelt zich altijd af in een soort andere wereld, beginnen altijd met: er was ooit ergens
eens… (gelijklopend met sprookjes). De plaats en periode zijn niet relevant in het verhaal, aangezien
ze dus afspelen in een andere dimensie.
2500j. GELEDEN: GRIEKS MIRAKEL
De Griekse cultuur was toen dominant in het Westen, overal waren er kolonies van hen. In deze
periode vinden op die plaatsen (kolonies & stadsstaten) het Grieks mirakel plaats.
Het Grieks mirakel is een snelle mentaliteitswijziging (enkele decennia) waarin men niet langer
accepteert dat de non-banale vragen mbv. mythes worden beantwoord maar men echt op zoek wil
gaan naar bevattelijke, redelijke antwoorden.
Er is een stop tegen andere werelden die worden gecreërd om antwoorden te krijgen op vragen die je
niet kan beantwoorden in deze wereld.
LOGOS
Vertaling: GR\logos rede
Dit verwijst naar het vermogen dat elke mens in staat is om iets redelijk te verstaan.
Grieken ontdekken dat de redelijkheid een vermogen is van alle mensen, wij kunnen een echte rede &
verkeerdelijk reden onderscheiden
Pagina 3 van 51
, Filosofie 2019 -2020 Filip Mattens
Voorbeeld I: reden & verkeerdelijk reden
‘Raap dat papiertje eens op’ ‘Waarom moet ik dat doen’ ‘Omdat je naam begint met een W.’
‘Omdat je dat laten vallen hebt.’
‘Omdat je naam begint met een W.’geen rede ‘Omdat je dat laten vallen hebt.’echte rede
Voorbeeld II: mythe van joodschristelijke bijbel – scheppingsverhaal
Dag 1: licht/duisternis Dag 2: Hemel/aarde Dag 3: Land/zee
Dag 4: Planten Dag 5: Zeedieren Dag 6: Mens Dag 7: Rustdag
Basiscategorie van de wereld maken – scheppingsverhaal met lexicon hoe wereld in elkaar zit. Als
iemand dit verhaal vertelt, gaat men geen vragen stellen waarom zoiets is omdat het onredelijk is.
Dus we merken op dat de mens mythes plots niet meer aanvaard maar non-banale vragen echt willen
verstaan. Aangezien elke mens het vermogen van rede bezit, is elke mens in staat een redelijke
verklaring te geven. Dit schept een sociale band.
Het Grieks mirakel is dus de basis van onze cultuur, wie erkent dat de mens redelijk is, maakt het
toegankelijk voor iedereen. Het creëert een emanciperend effect, elke mens heeft evenveel vermogen
als de ander. Redelijkheid herkennen wil zeggen: alle mensen op hetzelfde niveau
Socrates
PLATO
Het belang van rede komt duidelijk naar voren in het werk van Plato. Plato is de eerste filosoof waarvan
al zijn werk bewaard is gebleven & wordt daarom gezien als de godfather van de filosofie. Als we zijn
theoretisch ouvre bekijken, merken we dat dit niet geschreven is zoals onze theorieboeken maar in
dialoogvorm/filmscript.
In het woord ‘dialoog’ zit dialogos wat heen&weer-redenering betekent. Hieruit kan je afleiden dat
filosofie aanvankelijk een sociale dimensie in zich heeft, dat iedereen het inzicht heeft om redelijke
zaken te verstaan.
In Plato zijn werken is Socrates vaak de hoofdfiguur/leermeester. Maar Socrates zelf heeft niks
opgeschreven, hij ging enkel zijn filosofische gesprekken aan op het forum/de markt.
SOCRATES
Socrates is de leermeester. Hij heeft dus zelf niks opgeschreven maar gaat naar het forum om te
discussiëren. Tijdens deze discussies neem je steeds meer afstand van wat je denkt & wat je mening
is. Zo kom je samen tot een inzicht & ontdekt je samen een essentie, een soort definitie van het
onderwerp waarover je aan het discussiëren was. Over deze essentie zijn beide partijen het eens.
Door het Grieks mirakel is het plots ook geen toeval meer dat de democratie in
Griekenland is uitgevonden. Aangezien men een redelijke discussie aangaat en
uiteindelijk tot een punt komt waar men gaat stemmen wat de beste keuze is.
Het is belangrijk dat mensen meningsverschillen uitklaren, mensen samen tot een
essentie proberen te komen.
Voorbeeld I: Socrates op het forum – rechtvaardigheid
Socrates komt op de markt en hoort mensen breken over een onderwerp, hij luistert en als iemand
zich kwaad maakt en zegt ‘Dat is niet rechtvaardig!’, onderbreekt Socrates het gesprek & vraagt aan
die persoon ‘Wat is rechtvaardig?’. De persoon kan hier niet direct op antwoorden & beseft dat hij niet
zomaar kan zeggen wat hij bedoelt met rechtvaardig, want als jij zelf niet kan uitleggen wat een woord
betekent, kan je nooit tot een overeenkomst komen over hetgeen waarover de discussie gaat.
Als de persoon beseft dat hij niet 100% weet wat hij bedoelt met zijn woorden, dan kan de andere
persoon in de discussie zijn mening nooit 100% accepteren.
Om dit op te lossen stelt Socrates altijd vragen waar een keuze is tussen A en B, hierop moet de
gesprekspartner antwoorden. Zo gaat Socrates telkens verder vragen, slimme vragen waardoor een
soort pingpongspel ontstaat dat eindigt in een definitie/essentie van het woord ‘rechtvaardig’ waar
beide partijen het over eens zijn.
Pagina 4 van 51
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentArchitectuur. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now