Bewegingsstelsel
Anamnese en klinisch onderzoek .............................................................................................9
Anamnese ...........................................................................................................................9
Inspectie ........................................................................................................................... 10
Actief/passief/geleid actief bewegingsonderzoek ................................................................ 11
Palpatie ............................................................................................................................. 11
Gewrichtstesten ................................................................................................................ 11
Spiertesten ........................................................................................................................ 12
Neurologische + aanvullende testen ................................................................................... 12
Cervicobrachialgie – discus......................................................................................... 12
Cervicobrachialgie: radiculair ..................................................................................... 13
Lumbo-ischialgie: discus ............................................................................................ 13
Lumbo-ischialgie: radiculair ........................................................................................ 14
Semiologie reumatologie ....................................................................................................... 15
Essentiële feiten ................................................................................................................ 15
Onderzoeksschema ........................................................................................................... 15
Reuma .............................................................................................................................. 15
Indeling reumatische aandoeningen (“reuma”) ............................................................ 15
Reumatoïde artritis ................................................................................................. 16
Spondylartropathieën.............................................................................................. 16
Anamnese ......................................................................................................................... 17
Epidemiologie – genetica reuma ............................................................................................ 18
Fysiopathologie ..................................................................................................................... 19
Kraakbeen ......................................................................................................................... 19
Synovium .......................................................................................................................... 19
Reumatoïde artritis: pathologie ................................................................................... 20
Spier/pees ......................................................................................................................... 20
Aanvullende onderzoeken labo .............................................................................................. 21
Laboratoriumonderzoek – indicaties ................................................................................... 21
Screening .......................................................................................................................... 21
Hematologie ............................................................................................................... 22
Reumafactoren (RF) .................................................................................................... 22
1
, Anti-CCP .................................................................................................................... 23
Antinucleaire factoren (ANF, Engels: ANA) ................................................................... 23
Gewrichtsvocht ................................................................................................................. 24
Medicatie .............................................................................................................................. 26
Inleiding ............................................................................................................................ 26
Analgetica ......................................................................................................................... 26
Anti-inflammatoire therapie ............................................................................................... 27
NSAIDs....................................................................................................................... 27
Corticosteroïden ........................................................................................................ 27
DMARDs ............................................................................................................................ 28
csDMARDs ................................................................................................................. 29
Methotrexaat .......................................................................................................... 29
Leflunomide............................................................................................................ 29
Sulfasalazine .......................................................................................................... 29
Overige ................................................................................................................... 29
bDMARDs ................................................................................................................... 30
tsDMARDs .................................................................................................................. 30
Preventie van nevenwerkingen ........................................................................................... 30
Kristalartritis ......................................................................................................................... 32
Kristalvorming ................................................................................................................... 32
Jicht .................................................................................................................................. 32
Klinische presentaties................................................................................................. 33
Acute jichtartritis..................................................................................................... 33
Chronische jichtartritis ............................................................................................ 34
Investiagties ............................................................................................................... 34
Synoviaal vocht/tophus: .......................................................................................... 34
Bloed (en urine) ....................................................................................................... 34
RX........................................................................................................................... 35
Dual-energy CT (DECT) ............................................................................................ 35
Echografie .............................................................................................................. 35
Behandeling ............................................................................................................... 36
CPPD ................................................................................................................................ 38
Klinische presentatie .................................................................................................. 38
2
, Investigaties ............................................................................................................... 39
Synoviaal vocht ....................................................................................................... 39
RX........................................................................................................................... 39
Behandeling ............................................................................................................... 40
HADD ................................................................................................................................ 40
Klinische presentaties................................................................................................. 40
Investigaties ............................................................................................................... 40
Synoviaal vocht ....................................................................................................... 40
RX........................................................................................................................... 41
Medicamenteuze behandeling .................................................................................... 41
Casuïstiek ......................................................................................................................... 41
Bewegen als therapie; blessurepreventie ............................................................................... 42
Wat zouden we moeten doen? ........................................................................................... 42
De vele voordelen van bewegen.......................................................................................... 42
Rugpijn en artrose .............................................................................................................. 42
Het hart ............................................................................................................................. 42
Cognitief............................................................................................................................ 43
Overgewicht en diabetes .................................................................................................... 43
Evenwicht.......................................................................................................................... 44
Aandoeningen zenuwstelsel ............................................................................................... 44
Women’s health ................................................................................................................ 44
Oncologie .......................................................................................................................... 44
Blessurepreventie .............................................................................................................. 45
Infiltratietechnieken .............................................................................................................. 47
Richtlijnen ......................................................................................................................... 47
Producten ......................................................................................................................... 47
Lokale anesthetica ..................................................................................................... 47
Corticosteroïden ........................................................................................................ 48
Hyaluronzuur .............................................................................................................. 48
PRP (platelet-rich plasma) .......................................................................................... 49
Discussiepunten................................................................................................................ 49
Peri- of intra-? ............................................................................................................. 49
To goude or not to guide? ............................................................................................ 49
3
, Behandelmenu .................................................................................................................. 50
Techniek............................................................................................................................ 50
IA injecties: risico’s ............................................................................................................ 50
Contra-indicaties ............................................................................................................... 51
Multidisciplinair samenwerken .............................................................................................. 52
Kinesist ............................................................................................................................. 52
Courante pathologie ................................................................................................... 52
Ergotherapie ...................................................................................................................... 53
Sociaal assistent/patiëntbegeleiding .................................................................................. 53
Psycholoog ........................................................................................................................ 53
Podoloog ........................................................................................................................... 53
Orthesist/prothesist/bandagist .......................................................................................... 53
Statiekafwijkingen van de wervelzuil ...................................................................................... 54
Anatomie........................................................................................................................... 54
Biomechanica ................................................................................................................... 55
Introductie......................................................................................................................... 55
Scoliose ..................................................................................................................... 55
Terminologie............................................................................................................... 55
Classificatie ...................................................................................................................... 56
Posturaal.................................................................................................................... 56
Congenitale scoliose .................................................................................................. 56
Classificatie ............................................................................................................ 56
Geassocieerde intraspinale abnormaliteiten ............................................................ 57
Geassocieerde anomalieën ..................................................................................... 57
Neuromusculaire scoliose .......................................................................................... 57
Idiopathische scoliose ................................................................................................ 57
Epidemiologie ......................................................................................................... 57
Pathogenese ........................................................................................................... 58
Klinische presentatie ............................................................................................... 58
Radiologie: hoek van Cobb ...................................................................................... 58
Infantiele scoliose ................................................................................................... 59
King classificatie idiopathische scoliose .................................................................. 59
Curve progressie ..................................................................................................... 59
4
, Behandeling ............................................................................................................ 59
Adulte scoliose ........................................................................................................... 61
Sagittale disbalans ............................................................................................................ 61
Congenitale hyperkyfose ............................................................................................. 61
Developmentaal: Scheuermann’s ziekte...................................................................... 62
Inflammatoir: Becheterew’s ziekte .............................................................................. 62
Disbalans en leeftijd ................................................................................................... 62
Osteoartritis .......................................................................................................................... 63
Definitie ............................................................................................................................ 63
Classificatie van OA ........................................................................................................... 63
Prevalentie en incidentie van OA ........................................................................................ 63
Levenslang risico voor chirurgie.......................................................................................... 64
Risicofactoren voor het ontwikkelen van OA‼‼! ................................................................... 64
Comorbiditeiten bij OA....................................................................................................... 65
Pathofysiologie van osteoartritis......................................................................................... 65
Structuren van het normale gewricht ........................................................................... 65
Osteoartritis = orgaanziekte van hele gewrichtsstructuren ........................................... 65
Degeneratieve ziekte? ................................................................................................. 66
Kraakbeen .................................................................................................................. 66
Degradatie kraakbeen ............................................................................................. 66
Subchondraal bot ....................................................................................................... 67
Vroege fase van OA ................................................................................................. 67
Ziekte progressie ..................................................................................................... 67
Synoviale inflammatie................................................................................................. 67
Ligament veranderingen en misalignement .................................................................. 68
Risicofactoren ............................................................................................................ 68
OA en pijn ................................................................................................................... 68
Klinische eigenschappen en diagnose van OA ..................................................................... 68
Klinische criteria: ........................................................................................................ 68
Symptomen van OA .................................................................................................... 69
Effect op quality of life (QoL) .................................................................................... 69
Klinisch onderzoek...................................................................................................... 69
Radiologie .................................................................................................................. 69
5
, Hand OA..................................................................................................................... 71
Heup OA..................................................................................................................... 71
Technisch onderzoek .................................................................................................. 71
Diagnose: samenvatting.............................................................................................. 72
Behandeling OA ................................................................................................................. 72
Niet-farmacologische behandeling.............................................................................. 72
Farmacologische behandeling .................................................................................... 73
NSAID ..................................................................................................................... 73
Intra-articulaire therapie.......................................................................................... 73
Supplementen en alternatieven ............................................................................... 74
Ziekte modificatie therapie ...................................................................................... 74
SYSDOAs ................................................................................................................ 74
Economische impact SYSDOA gebruik.................................................... 75
Stamcel behandeling .................................................................................................. 75
Chirurgie: artroscopie ................................................................................................. 76
Reumatoïde artritis................................................................................................................ 77
Inleiding ............................................................................................................................ 77
Patroonherkenning ..................................................................................................... 77
Pathogenese ..................................................................................................................... 77
Diagnose ........................................................................................................................... 78
Anamnese .................................................................................................................. 78
Klinisch onderzoek...................................................................................................... 78
Deformaties ............................................................................................................ 78
Atlanto-dentale subluxatie ...................................................................................... 78
Classificatie ............................................................................................................... 79
Aanvullend onderzoek ................................................................................................ 79
Bloed ...................................................................................................................... 80
RX........................................................................................................................... 80
Behandeling ...................................................................................................................... 80
Extra-articulaire manifestaties (zeldzaam!) ......................................................................... 81
Gevolgen van chronische inflammatie ......................................................................... 81
Polymyalgia rheumatica ..................................................................................................... 81
Anamnese .................................................................................................................. 81
6
, Klinisch onderzoek...................................................................................................... 82
Technische investigaties ............................................................................................. 82
Behandeling ............................................................................................................... 82
Differentiële diagnose ................................................................................................. 82
Casuïstiek ......................................................................................................................... 83
Botmetabolisme ................................................................................................................... 84
Anatomie........................................................................................................................... 84
Botvorming ........................................................................................................................ 84
Remodellering ............................................................................................................ 85
Osteoclast .............................................................................................................. 85
Origine en regulatie ............................................................................... 85
Functie ................................................................................................. 85
Osteoblast .............................................................................................................. 85
Origine en functie .................................................................................. 85
Regulatie .............................................................................................. 86
Kopperling van botformatie en botresorptie.............................................................. 86
Osteocyt ................................................................................................................. 86
Remodellering......................................................................................................... 86
Botfunctie ......................................................................................................................... 87
Metabole functie = calcium homeostase ..................................................................... 87
Mechanische functie .................................................................................................. 88
Hematopoiese ............................................................................................................ 88
Osteoporose & osteomalacie ................................................................................................ 89
Osteoporose ..................................................................................................................... 89
Definities & pathogenese ............................................................................................ 89
Fracturen ................................................................................................................ 89
Pathofysiologie ....................................................................................................... 90
Verschillende types osteoporose ............................................................................. 90
Diagnose .................................................................................................................... 91
Osteoporotische fractuur ........................................................................................ 91
Verlaagde botmassa ............................................................................................... 91
Risicofactoren en secundaire oorzaken ....................................................................... 92
Negatieve calcium balans ....................................................................................... 93
7
, Secundaire risicofactoren ....................................................................................... 93
Screening voor risicofactoren .................................................................................. 93
Inschatten van fractuurrisico ...................................................................................... 94
Klinische beoordeling .............................................................................................. 94
Risicoscore ............................................................................................................. 94
Behandeling ............................................................................................................... 95
Niet medicamenteuze behandeling.......................................................................... 95
Wanneer medicamenteus?...................................................................................... 95
Medicamenteuze behandeling ................................................................................. 96
Bisfosfonaat ......................................................................................... 96
Denosumab .......................................................................................... 96
Zeldzame nevenwerkingen van antiresorptica ......................................... 97
Romosozumab ..................................................................................... 97
Osteomalacie .................................................................................................................... 97
8
,Anamnese en klinisch onderzoek
- Klacht → pijnbron vinden → diagnose
o Klacht:
▪ Pijn
▪ Functiestoornis (bv. elleboog niet kunnen plooien)
▪ Vormstoornis (bv. een zwelling)
▪ Kan 1 van de drie of alle drie voorkomen
o Diagnose:
▪ Voorkeursdiagnose: vandaag is het wss dit, maar dat kan morgen anders
zijn door nieuwe tekens
Schematisch onderzoek:
1. Anamnese en inspectie
2. Bewegingsonderzoek (A/P)
3. Palpatie
4. Gewrichtstesten
5. Spiertesten
6. Neurologische testen
7. Aanvullende onderzoeken
Anamnese
- Huidige klachten
o Lokalisatie van de pijn of van de functiestoornis
o Tijd, wanneer treden de klachten op en sinds wanneer heeft men de klachten
o Karakter van de klacht
o Invloed, waardoor ontstaat de klacht
o Associatie, welke symptomen vergezellen de klacht
- Ziektegeschiedenis
o Waarmee is de klacht tot hiertoe behandeld?
9
, o Waardoor worden de klachten verminderd of nemen ze toe?
o Hoe zijn de levensfuncties (eten, drinken, stoelgang, wateren, slaap…)?
o Wanneer heeft men gelijkaardige symptomen doorgemaakt?
o Welke andere klachten heeft men nog?
- Sociale anamnese
o Beroep
o Sport en/of hobby
o Ongevallen
o Operatie
o Thuissituatie
Maatschappelijk participatievermogen + belang ervan
o Prive
o Sociaal
o Werk
- Medische anamnese
o Bekkenorganen: gynaecologisch, urologisch…
o Buikorganen: darm, lever, maag…
o Borstorganen: hart, longen…
o Hoofd: ogen, oren, tanden…
o Psyche
- Familiale anamnese
o Leeftijd ouders
o Chronische ziektebeelden van de ouders/familie/kinderen
o Erfelijke of familiale ziekten oa RH, suikerziekte
- Wat is volgens de patiënt de oorzaak van het probleem?
Altijd navragen bij musculoskeletale problematiek:
- Nachtelijke pijn? (inflammatoir?)
- Pijntoename bij hoesten, niezen en persen? (duraal?)
- Pijntoename bij langdurig aanhouden van dezelfde houding (lang staan, lang zitten, lang
liggen)? Beter in beweging? (ligamentair?)
o Meestal bij overflexibele mensen → ligamentair probleem
Inspectie
- Gewoontebewegingen (ADL): gaan, staan, zitten,
uitkleden…
- Houding: gewoonte), antalgische (tegen pijn)
houding
- Vorm: veranderingen van normale contouren
(zwellingen, hypertrofie, deformaties…)
- Huid: kleur, littekens, eczeem, bindweefselzones
- Hulpmiddelen: wandelstok, steunapparaat, korset,
prothese
10
Anamnese en klinisch onderzoek .............................................................................................9
Anamnese ...........................................................................................................................9
Inspectie ........................................................................................................................... 10
Actief/passief/geleid actief bewegingsonderzoek ................................................................ 11
Palpatie ............................................................................................................................. 11
Gewrichtstesten ................................................................................................................ 11
Spiertesten ........................................................................................................................ 12
Neurologische + aanvullende testen ................................................................................... 12
Cervicobrachialgie – discus......................................................................................... 12
Cervicobrachialgie: radiculair ..................................................................................... 13
Lumbo-ischialgie: discus ............................................................................................ 13
Lumbo-ischialgie: radiculair ........................................................................................ 14
Semiologie reumatologie ....................................................................................................... 15
Essentiële feiten ................................................................................................................ 15
Onderzoeksschema ........................................................................................................... 15
Reuma .............................................................................................................................. 15
Indeling reumatische aandoeningen (“reuma”) ............................................................ 15
Reumatoïde artritis ................................................................................................. 16
Spondylartropathieën.............................................................................................. 16
Anamnese ......................................................................................................................... 17
Epidemiologie – genetica reuma ............................................................................................ 18
Fysiopathologie ..................................................................................................................... 19
Kraakbeen ......................................................................................................................... 19
Synovium .......................................................................................................................... 19
Reumatoïde artritis: pathologie ................................................................................... 20
Spier/pees ......................................................................................................................... 20
Aanvullende onderzoeken labo .............................................................................................. 21
Laboratoriumonderzoek – indicaties ................................................................................... 21
Screening .......................................................................................................................... 21
Hematologie ............................................................................................................... 22
Reumafactoren (RF) .................................................................................................... 22
1
, Anti-CCP .................................................................................................................... 23
Antinucleaire factoren (ANF, Engels: ANA) ................................................................... 23
Gewrichtsvocht ................................................................................................................. 24
Medicatie .............................................................................................................................. 26
Inleiding ............................................................................................................................ 26
Analgetica ......................................................................................................................... 26
Anti-inflammatoire therapie ............................................................................................... 27
NSAIDs....................................................................................................................... 27
Corticosteroïden ........................................................................................................ 27
DMARDs ............................................................................................................................ 28
csDMARDs ................................................................................................................. 29
Methotrexaat .......................................................................................................... 29
Leflunomide............................................................................................................ 29
Sulfasalazine .......................................................................................................... 29
Overige ................................................................................................................... 29
bDMARDs ................................................................................................................... 30
tsDMARDs .................................................................................................................. 30
Preventie van nevenwerkingen ........................................................................................... 30
Kristalartritis ......................................................................................................................... 32
Kristalvorming ................................................................................................................... 32
Jicht .................................................................................................................................. 32
Klinische presentaties................................................................................................. 33
Acute jichtartritis..................................................................................................... 33
Chronische jichtartritis ............................................................................................ 34
Investiagties ............................................................................................................... 34
Synoviaal vocht/tophus: .......................................................................................... 34
Bloed (en urine) ....................................................................................................... 34
RX........................................................................................................................... 35
Dual-energy CT (DECT) ............................................................................................ 35
Echografie .............................................................................................................. 35
Behandeling ............................................................................................................... 36
CPPD ................................................................................................................................ 38
Klinische presentatie .................................................................................................. 38
2
, Investigaties ............................................................................................................... 39
Synoviaal vocht ....................................................................................................... 39
RX........................................................................................................................... 39
Behandeling ............................................................................................................... 40
HADD ................................................................................................................................ 40
Klinische presentaties................................................................................................. 40
Investigaties ............................................................................................................... 40
Synoviaal vocht ....................................................................................................... 40
RX........................................................................................................................... 41
Medicamenteuze behandeling .................................................................................... 41
Casuïstiek ......................................................................................................................... 41
Bewegen als therapie; blessurepreventie ............................................................................... 42
Wat zouden we moeten doen? ........................................................................................... 42
De vele voordelen van bewegen.......................................................................................... 42
Rugpijn en artrose .............................................................................................................. 42
Het hart ............................................................................................................................. 42
Cognitief............................................................................................................................ 43
Overgewicht en diabetes .................................................................................................... 43
Evenwicht.......................................................................................................................... 44
Aandoeningen zenuwstelsel ............................................................................................... 44
Women’s health ................................................................................................................ 44
Oncologie .......................................................................................................................... 44
Blessurepreventie .............................................................................................................. 45
Infiltratietechnieken .............................................................................................................. 47
Richtlijnen ......................................................................................................................... 47
Producten ......................................................................................................................... 47
Lokale anesthetica ..................................................................................................... 47
Corticosteroïden ........................................................................................................ 48
Hyaluronzuur .............................................................................................................. 48
PRP (platelet-rich plasma) .......................................................................................... 49
Discussiepunten................................................................................................................ 49
Peri- of intra-? ............................................................................................................. 49
To goude or not to guide? ............................................................................................ 49
3
, Behandelmenu .................................................................................................................. 50
Techniek............................................................................................................................ 50
IA injecties: risico’s ............................................................................................................ 50
Contra-indicaties ............................................................................................................... 51
Multidisciplinair samenwerken .............................................................................................. 52
Kinesist ............................................................................................................................. 52
Courante pathologie ................................................................................................... 52
Ergotherapie ...................................................................................................................... 53
Sociaal assistent/patiëntbegeleiding .................................................................................. 53
Psycholoog ........................................................................................................................ 53
Podoloog ........................................................................................................................... 53
Orthesist/prothesist/bandagist .......................................................................................... 53
Statiekafwijkingen van de wervelzuil ...................................................................................... 54
Anatomie........................................................................................................................... 54
Biomechanica ................................................................................................................... 55
Introductie......................................................................................................................... 55
Scoliose ..................................................................................................................... 55
Terminologie............................................................................................................... 55
Classificatie ...................................................................................................................... 56
Posturaal.................................................................................................................... 56
Congenitale scoliose .................................................................................................. 56
Classificatie ............................................................................................................ 56
Geassocieerde intraspinale abnormaliteiten ............................................................ 57
Geassocieerde anomalieën ..................................................................................... 57
Neuromusculaire scoliose .......................................................................................... 57
Idiopathische scoliose ................................................................................................ 57
Epidemiologie ......................................................................................................... 57
Pathogenese ........................................................................................................... 58
Klinische presentatie ............................................................................................... 58
Radiologie: hoek van Cobb ...................................................................................... 58
Infantiele scoliose ................................................................................................... 59
King classificatie idiopathische scoliose .................................................................. 59
Curve progressie ..................................................................................................... 59
4
, Behandeling ............................................................................................................ 59
Adulte scoliose ........................................................................................................... 61
Sagittale disbalans ............................................................................................................ 61
Congenitale hyperkyfose ............................................................................................. 61
Developmentaal: Scheuermann’s ziekte...................................................................... 62
Inflammatoir: Becheterew’s ziekte .............................................................................. 62
Disbalans en leeftijd ................................................................................................... 62
Osteoartritis .......................................................................................................................... 63
Definitie ............................................................................................................................ 63
Classificatie van OA ........................................................................................................... 63
Prevalentie en incidentie van OA ........................................................................................ 63
Levenslang risico voor chirurgie.......................................................................................... 64
Risicofactoren voor het ontwikkelen van OA‼‼! ................................................................... 64
Comorbiditeiten bij OA....................................................................................................... 65
Pathofysiologie van osteoartritis......................................................................................... 65
Structuren van het normale gewricht ........................................................................... 65
Osteoartritis = orgaanziekte van hele gewrichtsstructuren ........................................... 65
Degeneratieve ziekte? ................................................................................................. 66
Kraakbeen .................................................................................................................. 66
Degradatie kraakbeen ............................................................................................. 66
Subchondraal bot ....................................................................................................... 67
Vroege fase van OA ................................................................................................. 67
Ziekte progressie ..................................................................................................... 67
Synoviale inflammatie................................................................................................. 67
Ligament veranderingen en misalignement .................................................................. 68
Risicofactoren ............................................................................................................ 68
OA en pijn ................................................................................................................... 68
Klinische eigenschappen en diagnose van OA ..................................................................... 68
Klinische criteria: ........................................................................................................ 68
Symptomen van OA .................................................................................................... 69
Effect op quality of life (QoL) .................................................................................... 69
Klinisch onderzoek...................................................................................................... 69
Radiologie .................................................................................................................. 69
5
, Hand OA..................................................................................................................... 71
Heup OA..................................................................................................................... 71
Technisch onderzoek .................................................................................................. 71
Diagnose: samenvatting.............................................................................................. 72
Behandeling OA ................................................................................................................. 72
Niet-farmacologische behandeling.............................................................................. 72
Farmacologische behandeling .................................................................................... 73
NSAID ..................................................................................................................... 73
Intra-articulaire therapie.......................................................................................... 73
Supplementen en alternatieven ............................................................................... 74
Ziekte modificatie therapie ...................................................................................... 74
SYSDOAs ................................................................................................................ 74
Economische impact SYSDOA gebruik.................................................... 75
Stamcel behandeling .................................................................................................. 75
Chirurgie: artroscopie ................................................................................................. 76
Reumatoïde artritis................................................................................................................ 77
Inleiding ............................................................................................................................ 77
Patroonherkenning ..................................................................................................... 77
Pathogenese ..................................................................................................................... 77
Diagnose ........................................................................................................................... 78
Anamnese .................................................................................................................. 78
Klinisch onderzoek...................................................................................................... 78
Deformaties ............................................................................................................ 78
Atlanto-dentale subluxatie ...................................................................................... 78
Classificatie ............................................................................................................... 79
Aanvullend onderzoek ................................................................................................ 79
Bloed ...................................................................................................................... 80
RX........................................................................................................................... 80
Behandeling ...................................................................................................................... 80
Extra-articulaire manifestaties (zeldzaam!) ......................................................................... 81
Gevolgen van chronische inflammatie ......................................................................... 81
Polymyalgia rheumatica ..................................................................................................... 81
Anamnese .................................................................................................................. 81
6
, Klinisch onderzoek...................................................................................................... 82
Technische investigaties ............................................................................................. 82
Behandeling ............................................................................................................... 82
Differentiële diagnose ................................................................................................. 82
Casuïstiek ......................................................................................................................... 83
Botmetabolisme ................................................................................................................... 84
Anatomie........................................................................................................................... 84
Botvorming ........................................................................................................................ 84
Remodellering ............................................................................................................ 85
Osteoclast .............................................................................................................. 85
Origine en regulatie ............................................................................... 85
Functie ................................................................................................. 85
Osteoblast .............................................................................................................. 85
Origine en functie .................................................................................. 85
Regulatie .............................................................................................. 86
Kopperling van botformatie en botresorptie.............................................................. 86
Osteocyt ................................................................................................................. 86
Remodellering......................................................................................................... 86
Botfunctie ......................................................................................................................... 87
Metabole functie = calcium homeostase ..................................................................... 87
Mechanische functie .................................................................................................. 88
Hematopoiese ............................................................................................................ 88
Osteoporose & osteomalacie ................................................................................................ 89
Osteoporose ..................................................................................................................... 89
Definities & pathogenese ............................................................................................ 89
Fracturen ................................................................................................................ 89
Pathofysiologie ....................................................................................................... 90
Verschillende types osteoporose ............................................................................. 90
Diagnose .................................................................................................................... 91
Osteoporotische fractuur ........................................................................................ 91
Verlaagde botmassa ............................................................................................... 91
Risicofactoren en secundaire oorzaken ....................................................................... 92
Negatieve calcium balans ....................................................................................... 93
7
, Secundaire risicofactoren ....................................................................................... 93
Screening voor risicofactoren .................................................................................. 93
Inschatten van fractuurrisico ...................................................................................... 94
Klinische beoordeling .............................................................................................. 94
Risicoscore ............................................................................................................. 94
Behandeling ............................................................................................................... 95
Niet medicamenteuze behandeling.......................................................................... 95
Wanneer medicamenteus?...................................................................................... 95
Medicamenteuze behandeling ................................................................................. 96
Bisfosfonaat ......................................................................................... 96
Denosumab .......................................................................................... 96
Zeldzame nevenwerkingen van antiresorptica ......................................... 97
Romosozumab ..................................................................................... 97
Osteomalacie .................................................................................................................... 97
8
,Anamnese en klinisch onderzoek
- Klacht → pijnbron vinden → diagnose
o Klacht:
▪ Pijn
▪ Functiestoornis (bv. elleboog niet kunnen plooien)
▪ Vormstoornis (bv. een zwelling)
▪ Kan 1 van de drie of alle drie voorkomen
o Diagnose:
▪ Voorkeursdiagnose: vandaag is het wss dit, maar dat kan morgen anders
zijn door nieuwe tekens
Schematisch onderzoek:
1. Anamnese en inspectie
2. Bewegingsonderzoek (A/P)
3. Palpatie
4. Gewrichtstesten
5. Spiertesten
6. Neurologische testen
7. Aanvullende onderzoeken
Anamnese
- Huidige klachten
o Lokalisatie van de pijn of van de functiestoornis
o Tijd, wanneer treden de klachten op en sinds wanneer heeft men de klachten
o Karakter van de klacht
o Invloed, waardoor ontstaat de klacht
o Associatie, welke symptomen vergezellen de klacht
- Ziektegeschiedenis
o Waarmee is de klacht tot hiertoe behandeld?
9
, o Waardoor worden de klachten verminderd of nemen ze toe?
o Hoe zijn de levensfuncties (eten, drinken, stoelgang, wateren, slaap…)?
o Wanneer heeft men gelijkaardige symptomen doorgemaakt?
o Welke andere klachten heeft men nog?
- Sociale anamnese
o Beroep
o Sport en/of hobby
o Ongevallen
o Operatie
o Thuissituatie
Maatschappelijk participatievermogen + belang ervan
o Prive
o Sociaal
o Werk
- Medische anamnese
o Bekkenorganen: gynaecologisch, urologisch…
o Buikorganen: darm, lever, maag…
o Borstorganen: hart, longen…
o Hoofd: ogen, oren, tanden…
o Psyche
- Familiale anamnese
o Leeftijd ouders
o Chronische ziektebeelden van de ouders/familie/kinderen
o Erfelijke of familiale ziekten oa RH, suikerziekte
- Wat is volgens de patiënt de oorzaak van het probleem?
Altijd navragen bij musculoskeletale problematiek:
- Nachtelijke pijn? (inflammatoir?)
- Pijntoename bij hoesten, niezen en persen? (duraal?)
- Pijntoename bij langdurig aanhouden van dezelfde houding (lang staan, lang zitten, lang
liggen)? Beter in beweging? (ligamentair?)
o Meestal bij overflexibele mensen → ligamentair probleem
Inspectie
- Gewoontebewegingen (ADL): gaan, staan, zitten,
uitkleden…
- Houding: gewoonte), antalgische (tegen pijn)
houding
- Vorm: veranderingen van normale contouren
(zwellingen, hypertrofie, deformaties…)
- Huid: kleur, littekens, eczeem, bindweefselzones
- Hulpmiddelen: wandelstok, steunapparaat, korset,
prothese
10