Probleem 1: Stoorn-IS
Artikel Pauw
Artikel Shiner
Basisboek Prins, H9 Grietens
Video 1 Canvas
Is er een verschil tussen temperament en persoonlijkheid en zo ja, wat is het verschil?
Artikel Pauw
Temperament: De individuele, unieke eigenschappen van kinderen en adolescenten, die
vroeg in de ontwikkeling observeerbaar zijn.
Key components:
- Het uit zich vanaf de infancy.
- Het heeft een sterke genetische, neurobiologische basis.
- Het is vrij consistent in verschillende situaties en over de tijd.
- Het is multidimensioneel een legt een basis voor de latere persoonlijkheid
(verschillende dimensies die gedrag beïnvloeden).
Persoonlijkheid: De individuele verschillen tussen volwassenen. (Contextuele perspectief =
omgeving beïnvloedt je persoonlijkheid.)
Klassieke visie: Temperament is tot het tweede levensjaar genetisch en daarna gaat het
over in persoonlijkheid wat wordt beïnvloedt door de omgeving.
Moderne visie: Temperament gaat door tot latere leeftijd en kan ook deels door omgeving
worden beïnvloed. Persoonlijkheid kan ook deels worden gebruikt om gedragsverschillen
tussen jongeren te beschrijven en heeft ook een genetische basis.
Drie theorieën:
❖ The Behavioral Styles Approach (of Thomas and Chess)
Ze hebben 9 dimensies van psychologische ontwikkeling gevonden.
a. Activiteit
b. Regulariteit
c. Aanpassingsvermogen
d. Benadering-terugtrekking
e. Threshold of responsiveness
f. Intensiteit van reactie
g. Kwaliteit van stemming
h. Afleidbaarheid
i. Taak doorzettingsvermogen
Er zijn drie persoonlijkheidstypen uit gekomen; gemakkelijk kind, traag kind en
moeilijk kind. De nadruk ligt hierbij op het hoe van het gedrag. De dimensies zijn later
moeilijk terug te vinden, maar wel zijn gevonden: aandacht, irritable en fearful
distress, sociale inhibitie en activiteit.
, Beperkingen: Ze vergeten de emotionele componenten van temperament en kijken
alleen naar hoe het gedrag zich uit.
❖ The Criterial Approach (of Buss and Plomin)
Een eigenschap is alleen temperament als het aan 5 criteria voldoet:
a. Het is erfelijk.
b. Het is stabiel gedurende de kindertijd.
c. Het is behouden tot in de volwassenheid.
d. Het is evolutionair aan te passen.
e. Het is aanwezig in onze fylogenetische familieleden.
Gebaseerd hierop ontstonden 4 dimensies:
1. Emotionaliteit
2. Activiteit
3. Socialiteit (en verlegenheid)
4. Impulsiviteit (later weggehaald
Temperament wordt gezien als de ontwikkeling van persoonlijkheid.
Verschil met vorige benadering:
a. Deze richt zich vooral op volwassenen en de eerste op kinderen.
b. Deze richt zich niet alleen op het hoe, maar ook op de inhoud.
c. Deze maakt het meten van temperament makkelijker met criteria.
❖ The Psychobiological Approach (of Rothbart)
Temperament bestaat uit verschillen tussen individuen in reactiviteit en zelfregulatie.
De verschillen in emotie, motivatie en aandachtsprocessen worden bepaald door de
responsiviteit van onderliggende psychobiologische processen
a. Reactiviteit → De psychobiologische prikkelbaarheid van het zenuwstelsel.
■ Emotionaliteit: De reactieve neiging om emoties uit te drukken en te
voelen.
● Negatieve emotie
● Positieve emotie
■ Activiteit: De aanwezigheid van motoractiviteit.
b. Zelfregulatie → Het proces dat die automatische, onvrijwillige reactiviteit
mogelijk maakt.
■ Aandacht regulatieve processen (aandacht verschuiven wanneer
nodig).
■ De mogelijkheid om een dominante reactie in te houden.
Vergelijking andere modellen:
- Hij had het eerst net als T&C over temperament in de kindertijd en
later net als B&P ook over oudere leeftijden.
- De overkoepelende dimensies van alle modellen komen overeen.
- Idee komt overeen met B&P, maar hij koppelt hier neurologisch
processen aan.
Temperament:
, - Emotionaliteit
- Extraversie (socialiteit vs sociale inhibitie)
- Activiteit (surgency)
- Effortful control (persistence)
Big Five (OCEAN)
- Openheid vs Geslotenheid
- Consciëntieusheid vs Negligence
- Extraversie vs Introversie
- Agreeableness vs Antagonisme
- Neuroticisme vs Emotionele stabiliteit
Overlap:
Dat temperament en persoonlijkheid veel overeenkomst hebben is niet verbazend,
aangezien temperament de basis zou leggen voor persoonlijkheid. Maar hoewel
temperament voor kinderen wordt gebruikt en in de volwassenheid wordt gesproken over
persoonlijkheid, is er nu bewijs dat de Big Five ook voor kinderen kan worden gebruikt.
- Negatieve emotionaliteit en persistence zijn de voorgangers van neuroticisme en
consciëntieusheid.
- Sociabiliteit en activiteit zijn de voorgangers van extraversie.
- Voor agreeableness en openheid zijn niet zulke duidelijke voorgangers in het
temperament. Echter zijn deze in onderzoek wel ook teruggevonden bij kinderen.
Alle persoonlijkheidsdimensies lijken daarnaast ook erfelijk te zijn en zijn ook teruggevonden
bij dieren. Daardoor zou het ook een product van de menselijke biologie kunnen zijn.
Voornamelijk vanaf kleuterleeftijd beginnen temperament en persoonlijkheid meer op elkaar
te lijken dan te verschillen.
Artikel Shiner
Dat persoonlijkheid en temperament overlappen blijkt ook uit het feit dat niet alle
temperament eigenschappen in de vroege kindertijd kunnen worden gemeten en pas later
tot uiting komen.
Een taxonomie van persoonlijkheid: Wat zijn de meest belangrijke en duidelijke traits?
Nodig voor:
- Betere communicatie
- Betere structuur
- Betere connectie tussen metingen
, Voorstel:
● Extraversie/Positieve emotionaliteit:
Hoog: Expressief, outgoing, dominant, actieve benadering en exploratie van de
omgeving. Laag: Stil, inhibited, onderdanig.
○ Sociale inhibitie: Terughoudendheid om handelen en gevoelens van
discomfort bij ontmoetingen met vreemden.
○ Socialiteit: Voorkeur om met anderen te zijn ipv alleen.
○ Dominantie: De hoeveelheid invloed dat een kind heeft op anderen.
○ Activiteit: De hoeveelheid motoractiviteit.
● Neuroticisme/Negatieve emotionaliteit:
Hoog: Angst, verdriet, boosheid, frustratie, onzekerheid, grote kans op psychiatrische
problemen.
○ Fearful distress: Neiging om stress in te houden
○ Irritable distress: Neiging om stress te uiten, met vijandige emoties.
● Contenieusheid/Constraint:
Hoog: Verantwoordelijk, doorzettend, geordend. Laag: Niet betrouwbaar, stopt
makkelijk, afgeleid.
○ Aandacht: Het reguleren van aandacht.
○ Inhibitory control: Het inhouden van impulsief gedrag.
○ Prestatie motivatie: Hoge standaarden hebben en hard werken.
● Agreeableness:
Hoog: Prosociaal gedrag, meegaand, empathisch. Laag: Vijandig, egoïstisch,
agressief, eigenwijs, manipulatief. (Anders dan irritable distress, want die distress
hoeft niet gericht te zijn op anderen.)
Van temperament naar persoonlijkheid:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yerbacd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.