1.1 Algemene definitie
Filosofie = houden van kennis
Filo = houden van
Sofia = kennis
Filosofie = het begeren van wijsheid.
Filosoof = iemand die poogt zoveel mogelijk kennis te verzamelen en dit omwille
van zijn liefde voor de kennis.
Ethiek = een geheel van regelgevingen die het individuele handelingen sturen
op basis van wat als goed en slecht (relatief) of kwaad (absoluut) wordt
beschouwd door het individu zelf of door een groep of samenleving.
1.2 Filosofie en wetenschap
Het antwoord op vragen zoals “Wanneer is Caesar geboren?”,… is niet het soort
kennis dat filosofen beogen.
Zijn ze dan op zoek naar dezelfde soort kennis als de wetenschapper?
Ja en neen.
De filosofische en wetenschappelijke kennisverwerving zijn in de loop der
eeuwen vrij sterk uit elkaar gegroeid. Dit komt door het statuut van de kennis.
Wetenschappelijke kennisverwerving = Onder de wetenschappers heerst
een grote eensgezindheid over de inhoud van hun kennis. Vrij veel
wetenschappelijke kennisinhouden worden algemeen als waarheden
aanvaard.
Filosofische kennisverwerving = Men ken geen zo‟n eensgezindheid.
Zelfden zal men een kennisinhoud vinden waarover alle filosofen het
eens zijn. De filosofen zijn het zelfs niet eens over wat filosofie is en hoe
moet worden gefilosofeerd. Elk filosofisch werk is dus tendentieus.
Dit nadeels is tergelijkertijd ook een voordeel, want in de filosofie wil men
niet in de eerste plaats op zoek gaan naar voor eeuwig bestaande
antwoorden. Een van de taken van filosofie is het aangeven en uitdiepen
van problemen. Het is dus een uiterst kritisch vakgebied.
Om die reden is elke filosofie a-dogmatisch, omdat alles moet kunnen
worden onderzocht en absolute, onbetwijfelbare antwoorden als
1
, onbestaand worden beschouwd. Een zich ernstig nemend filosoof gebruikt
dus de methode van het vrij onderzoek.
1.3 Enkele oorspronkelijke bronnen van kennis en inzicht
1.3.1 Waarom zoeken we naar kennis en inzicht?
Om te kunnen overleven hebben we informatie nodig over de wereld waarin we
leven.
Op basis van het geleerde, van de kennis en het inzicht, kunnen we ons
aanpassen aan nieuwe situaties en voorspellen wat zal gebeuren. Hoe meer we
voorstellingen met elkaar associëren, hoe beter we kunnen (over)leven.
Enkele oorspronkelijke vormen van kennis en inzicht (zie ook nota‟s
beeldmateriaal)
Deze oorspronkelijke vormen hadden tot doel inzicht in de wereld te verwerven
met als belangrijkste doelstelling het menselijk handelen richting te geven.
Taboe
De term taboe is afkomstig van de volkeren die leefde in de Polynesische
eilanden in de Stille Oceaan. Het begrip taboe werd voor het eerst
genoteerd door de ontdekkingsreiziger James Cook.
Grondslag van kennis is angst (onwetendheid).
We ervaren dit allen. Er gebeurt iets wat we niet weten.
Hoe minder angst, hoe meer kennis.
Hoe meer angst, hoe minder kennis.
We reduceren:
Handelingen die goed zijn
Handelingen die niet goed zijn
TABOE
goed kwaad
Taboe op niveau van:
Objecten (vb. de dood lijk)
Handelingen (vb. spreken over seks, incest,…)
Waar komt het kwade vandaan?
Bezeten zijn van bepaalde krachten
Bezeten zijn van kwade geesten
Die mensen moeten gezuiverd of verbannen worden, want men breekt
een taboe.
Magie
Magie is een geheel van stereotype handelingen die we rites noemen en
uitspraken die bezweringen heten. Elke magische handeling hangt
samen met daden en woorden!
2
, Het doel van elke magie is datgene te realiseren dat via normale weg
niet te realiseren is. Voor zover alle vormen van magie een zelfde doel
hebben, hebben ze opgedeeld naar verschillende functies Zo kunnen we
drie soorten magie onderscheiden.
De eerste functie = het afweren van iets.
We spreken hier dan ook van afweermagie. Zij moet gevaren
afwenden die voortkomen uit het overtreden van het taboe.
Centraal staat hier het reinigingsritueel. Wie met een dode in
contact is gekomen, moet van de besmetting worden gereinigd.
Tweede functie = productieve magie.
We spreken van productieve magie omdat ze iets wil
produceren. Ze beoogt iets positief te realiseren. De productieve
magie wil belangrijke menselijke noden bevredigen. We kunnen
hierbij denken aan de magie van de regenmaker, de
liefdesdrank, enz. Omwille van het feit dat de productieve
magie het goede op het oog heeft spreken we ook wel van witte
magie.
Derde functie = destructieve magie.
Deze magie is destructief omdat ze kwaad wil berokkenen aan
een vijand. Omwille van het feit dat deze soort magie zich op
het realiseren van het kwade richt, duiden we haar ook als
zwarte magie.
Wijsheidsspreuken
Wijsheidsspreuken zijn het resultaat van een grondig nadenken over het
handelen.
Ze zijn het resultaat van reflexie en zijn tegelijk op het toekomstig
handelen gericht. Wijsheisspreuken verschijnen voor het eerst in
geletterde culturen In de strikte zin van het woord kunnen we deze
wijsheidspreuken beschouwen als een eerste vorm van ethiek.
Wijsheisspreuken toekomst
Moraal
Goed kwaad
De mythe
De mythe = een verhaal over de wereld, dat aan de menselijk fantasie
ontspruit en waaraan de toehoorders of lezers een bijzonder groot geloof
en grote waarde hechten.
Elke mythe beantwoordt aan volgende drie functies.
De mythe wil de wereld ordenen.
Ordening geeft inzicht in de (veronderstelde) structuur van de
wereld, waardoor goed en kwaad uit elkaar kunnen worden
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lisatisfaction. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.