Nota’s Politicologie
Lesweek 1
Ideologieën: verschillende ideeën waarover kan gedebatteerd worden, verschillende standpunten
Macht: (on)zichtbare macht?
Bv.: Poetin heel zichtbaar
Bv.: Vivaldi-regering omtrent abortuskwestie onzichtbaar
Macht in weinig handen: partijvoorzitters hebben heel veel macht zeer elitair, toch speelt de grote
massa nog een rol in de politiek (stemmen, protest…)
Regering: België heeft meer dan dagen zonder regering gezeten zijn zij dan wel zo belangrijk?
Jaren 90: Spaghetti-arrest (Dutroux-zaak) en Augusta-proces gaven aanleiding tot protesten (burgers
waren niet eens met het beleid van de rechterlijke macht)
Kloof tussen burger en gerecht bevolking pleit voor betrokken juristen
Recht is afhankelijk van politieke machtsverhoudingen
GWH vernietigde nieuwe eindtermen ondanks dat de politiek daarvoor had gestemd
Politiek en gerecht werken op elkaar in
ACTUA:
1. Radicale stemmen
In 2019 zijn de politieke machtsverhoudingen vastgelegd waar we vandaag nog steeds mee
werken in 2019 veel radicale stemmen (Vlaams Belang, PVDA)
PS probeert te vermijden dat PTB verder groeit door middel van regeringsbesluiten PS
verloor al veel kiezers aan PTB
België heeft een enorm versnipperd partijlandschap is doorheen de tijd steeds
toegenomen, door die versnippering wordt het moeilijker om beslissingen te nemen
NL erg proportioneel kiessysteem waardoor het gemakkelijker is om in het parlement te
geraken
VB cordon sanitaire
Ook andere partijen kunnen moeilijk coalities maken met andere partijen (versnippering)
nationale partijen oplossing? In 1968 gesplitst
Traditionele partijen zijn aan het afkalven
In 2019 hadden die 3 partijen geen meerderheid meer
Vivaldi-regering veel verschillende partijen
“te grote” regering (CD&V werd meegenomen om Vlaamse kant meer te representeren in de
regering)
1
, Grootste familie in regering = socialistische familie (Magnette grote invloed)
NVA zit wel in Vlaamse, maar niet in federale regering
NVA wil beeld creëren dat in Vlaanderen alles beter lukt dan in België op federaal niveau
(argument: begroting)
Politiek verschilt van mens tot mens en evolueert doorheen de tijd
Nanny State Index: hoe minder vrijheid, hoe hoger in de lijst
Bv.: Noorwegen sterk interveniërende overheid dus hoog in de lijst, VS weinig
interveniërende overheid dus laag in de lijst
Aristoteles: mens is een politiek dier het hoogste is politiek voeren, de ideale burger houdt zich
bezig met verbetering van de maatschappij
Politiek: organiseren van een groep mensen op een bepaald grondgebied door internationalisering
& globalisering steeds minder belang van territoriale element
Machiavellistisch = gewetenloos, machtswellustig
Geboorte ideologieën tijdens FR ( “geboorte” democratie)
Daarvoor elitair
Ontstaan parlementen
Wat is gelijkheid concreet?
Onderscheid vriend-vijand essentieel in politiek volgens Carl Schmitt
Chantal Mouffe = politiek filosoof
“radicale democratie”: conflict staat centraal, ideeën tegen elkaar opzetten, polariseren
Denkt na in het verlengde van Schmitt
Pleit voor agonisme, tegen consensus
David Easton: politiek = oplossen van problemen met schaarste
Lesweek 2
(gastcollege Vincent van Quickenborne) geen leerstof
Lesweek 3
ACTUA:
1. Stikstofproblematiek
te grote uitstoot in Vlaanderen volgens EU
Stikstofuitstoot verminderen ter bescherming van de natuur, biodiversiteit…
Grootste vervuiler: landbouw (veeteelt) maatregelen voor landbouw
2
, Kan problemen geven voor de economie (vergunningen, klachten…)
20.000 bezwaren tegen stikstofplan CD&V wil akkoord herbekijken
Gemeenschappelijk landbouwbeleid van EU = gelijklopend beleid (dus ook voor stikstof) voor
subsidies van EU nodig
2. Septemberverklaring
Veel ophef door kinderbijslag indexatie
Leek op discussie over stikstofproblematiek
Dezelfde partijen tegen elkaar CD&V vs. NVA, Open VLD
Profilering bij landbouwers voor stemmen niemand weet nog waarvoor CD&V staat
Jambon heeft geprobeerd alle partijvoorzitters bijeen te brengen
We hebben een zeer elitair politiek systeem
Geen vervroegde verkiezingen in Vlaanderen mogelijk
door constructieve motie van wantrouwen moet onmiddellijk nieuwe regering kunnen
plaatsnemen
1 keer gebeurd: 2017 Wallonië
Bourgondische coalitie heeft geen meerderheid op gewestelijk niveau
3. Migratieproblematiek
(Vlamingen vinden dat belangrijk)
Heel gevoelig dossier: Paleizenstraat
4. Participatie
10.000 mensen hebben maar geantwoord op enquête van overheid België
weinig representatief
bij participatie nemen altijd dezelfde mensen deel
5. Aanpak drugs
War on Drugs
Nieuwe “drugscommissies”
6. Subsidiebeleid
1/3 budget Vlaanderen = subsidies
- Deelstaten hebben niet de mogelijkheid om belastingen te verlagen voor hulp bedrijven
daarom subsidies
- Veel geld naar zorgsector
3
, 7. Nanny State?
Veel regeringen werken niet meer goed
Kijken naar het federale bestuur
8. Kieshervorming & volksberoep
Volksberoep: NVA stelt voor uitspraken van GwH te overrulen door parlement
kritiek: aanslag op scheiding der machten
MAAR ook veel rechters die wetgeving te breed interpreteren
Kieshervorming: kiessysteem zoals in Engeland
NVA wil zich door deze ideeën weer lanceren als ideeënpartij
Ideologieën zijn belangrijk om politiek te begrijpen
Achterhuiswet via deze wet huiszoekingen kunnen doen bij mensen die om humanitaire redenen
asielzoekers opvangen, om een beleid te voeren
zeer ideologisch debat in parlement
Wat is ideologie? veel discussie
Populisme ideologie? eerder politieke stijl (thin ideologie)
Volgens sommigen is ecologisme ook een thin ideologie
Verschillende schakeringen binnen ideologieën (links rechts)
politieke moorden omwille van schakeringen (bv. Trotski)
Veel definities ideologie (NIET kennen)
Conservatisme: bestaande maatschappelijke orde zoveel mogelijk behouden
Heywood belangrijke definitie (3 bestanddelen):
- Descriptief = bestaande maatschappij omschrijven
- Prescriptief = hoe ziet de ideale samenleving er uit
- Operationeel = hoe ga je van de huidige naar de ideale samenleving?
NVA wil Vlaamse onafhankelijkheid, niet door revolutie maar door evolutie
4
Lesweek 1
Ideologieën: verschillende ideeën waarover kan gedebatteerd worden, verschillende standpunten
Macht: (on)zichtbare macht?
Bv.: Poetin heel zichtbaar
Bv.: Vivaldi-regering omtrent abortuskwestie onzichtbaar
Macht in weinig handen: partijvoorzitters hebben heel veel macht zeer elitair, toch speelt de grote
massa nog een rol in de politiek (stemmen, protest…)
Regering: België heeft meer dan dagen zonder regering gezeten zijn zij dan wel zo belangrijk?
Jaren 90: Spaghetti-arrest (Dutroux-zaak) en Augusta-proces gaven aanleiding tot protesten (burgers
waren niet eens met het beleid van de rechterlijke macht)
Kloof tussen burger en gerecht bevolking pleit voor betrokken juristen
Recht is afhankelijk van politieke machtsverhoudingen
GWH vernietigde nieuwe eindtermen ondanks dat de politiek daarvoor had gestemd
Politiek en gerecht werken op elkaar in
ACTUA:
1. Radicale stemmen
In 2019 zijn de politieke machtsverhoudingen vastgelegd waar we vandaag nog steeds mee
werken in 2019 veel radicale stemmen (Vlaams Belang, PVDA)
PS probeert te vermijden dat PTB verder groeit door middel van regeringsbesluiten PS
verloor al veel kiezers aan PTB
België heeft een enorm versnipperd partijlandschap is doorheen de tijd steeds
toegenomen, door die versnippering wordt het moeilijker om beslissingen te nemen
NL erg proportioneel kiessysteem waardoor het gemakkelijker is om in het parlement te
geraken
VB cordon sanitaire
Ook andere partijen kunnen moeilijk coalities maken met andere partijen (versnippering)
nationale partijen oplossing? In 1968 gesplitst
Traditionele partijen zijn aan het afkalven
In 2019 hadden die 3 partijen geen meerderheid meer
Vivaldi-regering veel verschillende partijen
“te grote” regering (CD&V werd meegenomen om Vlaamse kant meer te representeren in de
regering)
1
, Grootste familie in regering = socialistische familie (Magnette grote invloed)
NVA zit wel in Vlaamse, maar niet in federale regering
NVA wil beeld creëren dat in Vlaanderen alles beter lukt dan in België op federaal niveau
(argument: begroting)
Politiek verschilt van mens tot mens en evolueert doorheen de tijd
Nanny State Index: hoe minder vrijheid, hoe hoger in de lijst
Bv.: Noorwegen sterk interveniërende overheid dus hoog in de lijst, VS weinig
interveniërende overheid dus laag in de lijst
Aristoteles: mens is een politiek dier het hoogste is politiek voeren, de ideale burger houdt zich
bezig met verbetering van de maatschappij
Politiek: organiseren van een groep mensen op een bepaald grondgebied door internationalisering
& globalisering steeds minder belang van territoriale element
Machiavellistisch = gewetenloos, machtswellustig
Geboorte ideologieën tijdens FR ( “geboorte” democratie)
Daarvoor elitair
Ontstaan parlementen
Wat is gelijkheid concreet?
Onderscheid vriend-vijand essentieel in politiek volgens Carl Schmitt
Chantal Mouffe = politiek filosoof
“radicale democratie”: conflict staat centraal, ideeën tegen elkaar opzetten, polariseren
Denkt na in het verlengde van Schmitt
Pleit voor agonisme, tegen consensus
David Easton: politiek = oplossen van problemen met schaarste
Lesweek 2
(gastcollege Vincent van Quickenborne) geen leerstof
Lesweek 3
ACTUA:
1. Stikstofproblematiek
te grote uitstoot in Vlaanderen volgens EU
Stikstofuitstoot verminderen ter bescherming van de natuur, biodiversiteit…
Grootste vervuiler: landbouw (veeteelt) maatregelen voor landbouw
2
, Kan problemen geven voor de economie (vergunningen, klachten…)
20.000 bezwaren tegen stikstofplan CD&V wil akkoord herbekijken
Gemeenschappelijk landbouwbeleid van EU = gelijklopend beleid (dus ook voor stikstof) voor
subsidies van EU nodig
2. Septemberverklaring
Veel ophef door kinderbijslag indexatie
Leek op discussie over stikstofproblematiek
Dezelfde partijen tegen elkaar CD&V vs. NVA, Open VLD
Profilering bij landbouwers voor stemmen niemand weet nog waarvoor CD&V staat
Jambon heeft geprobeerd alle partijvoorzitters bijeen te brengen
We hebben een zeer elitair politiek systeem
Geen vervroegde verkiezingen in Vlaanderen mogelijk
door constructieve motie van wantrouwen moet onmiddellijk nieuwe regering kunnen
plaatsnemen
1 keer gebeurd: 2017 Wallonië
Bourgondische coalitie heeft geen meerderheid op gewestelijk niveau
3. Migratieproblematiek
(Vlamingen vinden dat belangrijk)
Heel gevoelig dossier: Paleizenstraat
4. Participatie
10.000 mensen hebben maar geantwoord op enquête van overheid België
weinig representatief
bij participatie nemen altijd dezelfde mensen deel
5. Aanpak drugs
War on Drugs
Nieuwe “drugscommissies”
6. Subsidiebeleid
1/3 budget Vlaanderen = subsidies
- Deelstaten hebben niet de mogelijkheid om belastingen te verlagen voor hulp bedrijven
daarom subsidies
- Veel geld naar zorgsector
3
, 7. Nanny State?
Veel regeringen werken niet meer goed
Kijken naar het federale bestuur
8. Kieshervorming & volksberoep
Volksberoep: NVA stelt voor uitspraken van GwH te overrulen door parlement
kritiek: aanslag op scheiding der machten
MAAR ook veel rechters die wetgeving te breed interpreteren
Kieshervorming: kiessysteem zoals in Engeland
NVA wil zich door deze ideeën weer lanceren als ideeënpartij
Ideologieën zijn belangrijk om politiek te begrijpen
Achterhuiswet via deze wet huiszoekingen kunnen doen bij mensen die om humanitaire redenen
asielzoekers opvangen, om een beleid te voeren
zeer ideologisch debat in parlement
Wat is ideologie? veel discussie
Populisme ideologie? eerder politieke stijl (thin ideologie)
Volgens sommigen is ecologisme ook een thin ideologie
Verschillende schakeringen binnen ideologieën (links rechts)
politieke moorden omwille van schakeringen (bv. Trotski)
Veel definities ideologie (NIET kennen)
Conservatisme: bestaande maatschappelijke orde zoveel mogelijk behouden
Heywood belangrijke definitie (3 bestanddelen):
- Descriptief = bestaande maatschappij omschrijven
- Prescriptief = hoe ziet de ideale samenleving er uit
- Operationeel = hoe ga je van de huidige naar de ideale samenleving?
NVA wil Vlaamse onafhankelijkheid, niet door revolutie maar door evolutie
4
