Samenvatting Alle cases en colleges van blok 2.2 Groei en ontwikkeling II
20 views 0 purchase
Course
Blok 2.2 Groei En Ontwikkeling
Institution
Maastricht University (UM)
In dit document staan aantekeningen van de colleges die gegeven zijn, alle casussen die behandeld zijn staan hier in uitgewerkt. Ook staat de theorie die behoort bij een aantal practica die gegeven zijn hiertussen
Blok 2.2 Groei en ontwikkeling II Colleges en
Casussen
Casus 1 Bezint eer ge begint
Wat zijn de risicofactoren voor het ongeboren kind?
Middelengebruik.
Teratogenen zorgen alleen voor afwijkingen als de cellulaire differentiatie is begonnen. Maar als ze er
vroeg in de zwangerschap zijn kan het wel zijn dat ze zorgen voor de dood van het embryo. Hoe groot
de invloed is van een teratogeen hangt af van drie factoren:
1. De periode van de ontwikkeling van de foetus
2. De dosering van het medicijn/drug/chemicaliën
3. Het genotype van het embryo
De meest risicovolle periode is wanneer celdeviatie, cel differentiatie en morfogenese hun piek hebben
bereikt. De belangrijkste periode voor het ontwikkelen van de hersenen ligt tussen de 3 en de 16
weken. Maar verstoring van de ontwikkeling kan hierna nog steeds ontstaan omdat het brein na de 16
weken nog verder gaat met differentiëren en groeien. Omgevingsfactoren kunnen tijdens de eerste
twee weken na bevruchting de deling slecht beïnvloeden. Maar een verstoring in de eerste twee weken
van de ontwikkeling zorgt niet voor latere afwijkingen tijdens de geboorte. Dit kan ook komen omdat
de meeste embryo’s voor deze tijd al dood gaan. De ontwikkeling van het embryo wordt het meest
verstoord als het de organen in ontwikkeling zijn. Dit is tussen de 4e en de 8e week van de
ontwikkeling van het embryo. Tijdens deze periode kunnen teratogenen dus ook voor grote
aangeboren afwijkingen zorgen (1).
Drugs: verschillende populaire drugs worden gebruikt vanwege hun hallucinogene eigenschappen. Er
is geen bewijs dat wiet een teratogeen effect bij de mens is, maar er zijn aanwijzingen dat het gebruik
er van tijdens de eerste twee maanden van de zwangerschap de groei van de foetus en het
geboortegewicht beïnvloedt. Slaap en elektro-encefalografische patronen bij pasgeborenen die
preanaal aan marihuana werden blootgesteld, waren veranderd. Cocaïne is de drug die het meeste
wordt gebruikt onder vrouwen die een leeftijd hebben dat ze zwanger kunnen zijn. Rapporten over
prenatale effecten van cocaïne omvatten placenta-abruptie, spontane abortus, prematuriteit, IUGR,
microcefalie, herseninfarct, urogenitale abnormaliteiten, neurologische gedragsstoornissen en
neurologische afwijkingen. Methadon wordt gebruikt tijdens ontwenningskuren van morfine- en
heroïneverslaving. Methadon wordt beschouwd als een gedragsteratogeen, net als heroïne. Zuigelingen
van narcotische vrouwen die methadontherapie kregen, bleken CZS-disfunctie, een lager geboorte
gewicht en kleinere hoofdomtrek te hebben. Er is ook bezorgdheid over de postnatale
ontwikkelingseffecten van methadon op lange termijn. Het probleem is moeilijk op te lossen omdat
andere drugs vaak in combinatie met methadon worden gebruikt en veel alcohol en sigaretten worden
gebruikt onder vrouwen die verslaafd zijn aan drugs. Het gebruik van metamfetamine door de moeder,
een stimulerend middel voor het sympathische zenuwstelsel, resulteert in kleine foetussen in de
zwangerschap met neurologische gedragsveranderingen.
,Sigarettenrook: Roken door de moeder tijdens de zwangerschap is een bekende oorzaak van intra-
uteriene groeirestrectie. Ondanks waarschuwingen dat roken van sigaretten schadelijk is voor het
embryo of de foetus, blijven sommige vrouwen roken tijdens hun zwangerschap. Onder zware
sigarettenrokers komt voortijdige bevalling twee keer
zo vaak voor als onder moeders die niet roken. Een
laag geboortegewicht is de belangrijkste voorspeller
van kindersterfte. Roken in het eerste trimester kan de
oorzaak zijn van afwijkingen aan het hart. Ook kan het
zorgen voor gedragsproblemen en afwijkingen aan de
urogenitalen.
Nicotine zorgt ervoor dat er minder bloed en dus ook
minder zuurstof en nutriënten beschikbaar zijn voor het
embryo. Dit zorgt er ook voor dat de embryo’s kleinere
hersenen hebben.
Alcohol: matig tot zwaar alcoholgebruik tijdens de
vroege zwangerschap kan de groei en morfogenese van
het embryo of de foetus veranderen. Neonaten van
verslaafden vertonen een specifiek patroon van
defecten waaronder prenatale en postnatale
groeistoornissen, mentale deficiëntie en andere
defecten, waaronder prenatale en postnatale
groeistoornissen, mentale deficiëntie en andere
defecten. Microcefalie, korte palpebrale fissuren,
epicanthalplooien, maxillaire hypoplasie, korte neus, dunne bovenlip, abnormale palmaire plooien,
gewrichtsdefecten en aangeboren hartafwijkingen worden ook bij de meeste zuigelingen gezien. Deze
afwijkingen zijn symptomen van het foetaal alcoholsyndroom (FAS).
Matig alcohol gebruik (1-2 oz of alcohol per dag) kan resulteren in gedragsproblemen en cognitieve
beperkingen. Dit worden ook wel foetale alcohol effecten (FAE) genoemd (1).
Geneesmiddelengebruik.
Tijdens het eerste trimester moeten vrouw geen medicijnen nemen, tenzij er een sterke medische reden
achter zit. Dus bijvoorbeeld als de moeder niet kan overleven zonder de medicatie.
Tijdens de embryonale periode is er nog geen sprake van een functionerende placenta. Dit is tevens de
periode van de eerste aanleg van weefsels en organen. Geneesmiddelen kunnen de embryo dan
bereiken door vrije diffusie via de extracellulaire vloeistof. Dit betekent dat alle geneesmiddelen die de
extracellulaire vloeistof kunnen bereiken, ook de embryo bereiken en een nadelig effect kunnen
hebben op de organogenese met vooral teratogene afwijkingen. Voorbeelden zijn skeletafwijkingen,
gespleten gehemelte, spina bifida en cardiale malformatie. Ook is er meer kans op miskramen bij
geneesmiddelgebruik tijdens het eerste trimester. Daarna is de placenta voldoende ontwikkeld en
wordt de embryo een foetus. Tijdens de foetale periode (2 t/m 9 maanden) is voornamelijk sprake van
groei in omvang en gewicht van de foetus en verdere rijping van de reeds aangelegde weefsels en
organen. Indien geneesmiddelen de foetus bereiken in een voldoende hoge concentratie kunnen vooral
farmacologische afwijkingen ontstaan aan de foetus en/of bij de neonaat en het opgroeiende kind.
De passage van geneesmiddelen door de placenta geen gebeurt voor zover bekend voornamelijk door
passieve diffusie langs een concentratiegradiënt, van de moeder naar de foetus, maar ook van de foetus
naar de moeder.
De hoeveelheid geneesmiddel die diffundeert is afhankelijk van de bloedflow door de placenta en de
concentratie van het ongebonden geneesmiddel in het bloed van de moeder en van de foetus, de
,molecuulgrootte en de mate van lipofiliteit. Lipofiele geneesmiddelen met een molecuulgewicht < 500
Dalton passeren de placenta gemakkelijk. Grote moleculen zoals heparines, kunnen de placenta niet
passeren (2).
Androgenen en progestogenen: progestrogenen bevorderen de productie van progesteron. Dit kan een
androgeen effect hebben op de foetus. Hierdoor kunnen er mannelijke uiterlijke kenmerken ontstaan
bij een vrouwelijke foetus. Progestin blootstelling tijdens een cruciale periode van ontwikkeling kan
zorgen voor hartafwijkingen en blootstelling van mannelijke foetussen tijdens deze periode kan de
incidentie van glandulaire hypospadie verdubbelen.
Antibiotica: breedspectrum antibiotica gaan door het membraan van de placenta heen en komt terecht
in de botten en de tanden van het embryo. Ook zijn er antibiotica die doofheid veroorzaken dit zijn
streptomycine en dihydrostreptomycine.
Antistollingsmiddelen: alle anticoagulantia gaan over het membraan van de placenta heen behalve
heparine. Er zijn meldingen van zuigelingen met hypoplasie van het neuskraakbeen, gestippelde
epifysen en verschillende CZS-defecten. De periode met de grootste gevoeligheid lift tussen de 6 en
12 weken na de bevruchting. Blootstelling aan de tweede en derde trimester kan leiden tot mentale
deficiëntie, atrofie van de oogzenuw en microcefalie. Heparine is niet teratogeen en dringt niet door de
placenta.
Anticonvulsiva: dit is een geneesmiddel dat gebruikt wordt tegen epilepsie. Er is bewijs dat
trimethadione een teratogeen is. Gevolgen van het gebruik van dit anticonvulsivum kan zijn: prenatale
en postnatale groeiachterstand, ontwikkelingsachterstand, V-vormige wenkbrauwen, laag aangezette
oren, gespleten lip of gehemelte en hart-, urogenitale- en ledemaatafwijkingen. Ook is phenytoin een
teratogeen.
Antineoplastische middelen: dit medicijn wordt gebruikt bij de bestrijding van kanker. De effecten
treden vooral op tijdens het eerste trimester van de zwangerschap. Tumor-inhiberende chemicaliën zijn
hoog teratogeen. Dit komt doordat ze de mitose remmen in snel ontwikkelende cellen.
Corticosteroïden: lage dosis corticosteroïden, waaronder cortison en hydrocortison, veroorzaken geen
gespleten gehemelte of enig ander defect bij embryo’s. vanwege de risico’s van foetale bloedingen en
voortijdige sluiting van de ductus arteriosus, mogen niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen
, tijdens de laatste paar weken van de zwangerschap niet worden ingenomen.
ACE-remmers: dit zorgt bij een embryo voor oligohydramnios (dit is een tekort aan vruchtwater),
dood van de foetus, hypoplasie van de botten van de calvaria, IUGR, cardiovasculaire afwijkingen en
renale dysfunctie.
Retinezuur: het wordt gebruikt voor de behandeling van ernstige cystische acne. Het is een teratogeen.
De curciale periode voor blootstelling is de derde week tot de vijfde week van de zwangerschap. Het
risico op spontane abortus en aangeboren afwijkingen is sterk verhoogd na de bloostelling aan dit
medicijn. De meest voorkomende grote defecten waargenomen zijn craniofaciale dysmorfie, microtie,
micrognathie, gespleten gehemelte, thymus aplasie, cardiovasculaire defecten en neurale buisdefecten.
Vitamine A is zeer belangrijk tijdens de zwangerschap, maar een te veel van vitamine A kan zeer
schadelijk zijn voor de foetus.
Analgetische Aspirine: hieronder vallen aspirine en paracetamol. Dit wordt vaak gebruikt tijdens de
zwangerschap om koorts en pijn tegen te gaan. Maar hoge dosissen van deze medicijnen kan
schadelijk zijn voor het embryo. Hoge dosissen moeten gemeden worden en vooral tijdens het eerste
trimester van de zwangerschap.
schildklier medicijnen: kaliumjodide in hoestmengsels en grote doses radioactief jodium kunnen een
aangeboren struma veroorzaken.
kalmerende middelen: thalidomide is een krachtige teratogeen. Er wordt geschat dat bijna 12.000
pasgeborenen defecten hadden veroorzaakt door dit medicijn. Het kenmerk is meromelia (afwezigheid
van een deel van een ledemaat), maar de defecten variëren amelia (afwezigheid van ledematen) tot
micromelia (abnormaal kleine tot korte ledematen).
Psychotrope geneesmiddelen: lithium wordt vaak gebruikt voor het op lange termijn onderhouden van
een bipolaire stoornis. Maar lithium kan wel aangeboren afwijkingen veroorzaken (1).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lonneke8791. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.11. You're not tied to anything after your purchase.
