GESCHIEDENIS VAN HET PUBLIEK RECHT
LES 1
28.09.2020
Thema 1: Recht en openbaar bestuur
1. Sleutelbegrippen
Openbaar bestuur (public governance)
Behoorlijk bestuur (good governance, bon gouvernement, gutes Regiment)
Politie (het openbaar bestuur) & justitie (police and justice)
2. Begin rechtenstudies
Ontstaan universiteiten (Xde -XIde eeuw)
5 faculteiten:
- Artes
- Theologie (veel ruimer dan vandaag, toen grootste faculteit)
- Geneeskunde
- Twee rechtenfaculteiten: civiel (Romeins) recht en kerkelijk recht
Waarom 2 rechtenfaculteiten?
- In middeleeuwen: rechten is een wetenschap van behoorlijk bestuur
- We zijn nu grotendeels die oorspronkelijk doel van rechtenstudies al kwijt
- In ME: 1ste plaats om een rol te spelen in een besluitvormingsproces
3. Begin XXIste eeuw
Achteruitgang/marginalisering van juristen ‘stroomopwaarts’ van het politiek
besluitvormingsproces
Groeiende aandeel van vertegenwoordigers van andere sociale wetenschappen in
de conceptie en uitwerking van politieke beslissingen
Rechtswetenschap driegt tot een technische normativiteit te worden gereduceerd
De beoordeling van hetgeen in abstracto ‘rechtvaardig’ is, behoort tot de eigen
legitimiteit van de politieke macht
‘Behoorlijk bestuur’ (public governance) verondersteld een combinatie van:
- Doelmatigheid (efficiency/expediency) – wordt steeds meer door sociale
Zorgt voor
marginalisatie van wetenschappen bepaald
juristen
- Justitie/recht-vaardigheid – een exclusieve aanspraak van de politieke macht
(geworden)
4. Tweede Middeleeuwen
1
, Bloei van het ‘geleerde recht’ (kerkelijke en Romeinse recht) = over de kunst van
openbaar en behoorlijk bestuur – heeft pretentie om universeel te zijn (hetzelfde
programma in heel Europa)
- De legist – in dienst van de Keizer, het stadsbestuur, de territoriale vorst
- De canonist – in de Kerk (vanaf de Gregoriaanse Hervorming, einde XIde
eeuw) – managers van de ‘grote multinational’ van de Middeleeuwen
De particuliere rechten – voor bepaalde groep of territorium
Het model van behoorlijk bestuur (efficiënte en rechtvaardige politieke actie)
wordt vooral in het geleerde recht herkend
- Sleutelrol van geleerde juristen in het openbaar bestuur
- Om die positie te handhaven, moesten juristen een basiskennis hebben van de
artes en van de theologie (basiskennis die vooral tot de ‘theoretische
grondslagen’ beperkt was)
Italië:
- Essentiele sociale en politieke rol van de universitaire jurist
o Kerk: vooral ten dienste van de administratie van de universele Kerk
(kerkelijk recht)
o Steden/stadsstaten: vooral ten dienste van de administratie van een
eigen territorium (vandaar de noodzaak het geleerd recht als een
default system te definiëren: ius commune)
5. Nieuwe Tijd
Opkomst politieke theorieën buiten het institutioneel kader van de gevestigde
universitaire instellingen (formeel onderwijssysteem wordt ontwikkeld)
Nieuwe vakgebied ontsnapt aan de dwangbuis van de gevestigde universitaire
vakgebieden die de theorie en beginselen van public governance wetenschappelijk
hebben gemonopoliseerd
Het klassiek-historisch en Bijbels referentiekader bleef noodzakelijk
Duitsland:
- Essentiele sociale en politieke rol van de universitaire jurist
o Keizerrijk: in dienst van de keizerlijke instellingen (d.w.z. van de
Rijksstaten en van de keizer)
o Territoriale vorstendommen, rijkssteden, etc.: in dienst van politie &
justitie
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inadonvil. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.