Summary
Samenvatting Geschiedenis van het publiekrecht: De Duitse constitutionele traditie
- Course
- Institution
Geschiedenis van het publiekrecht: HOOFDSTUK 4 - De Duitse constitutionele traditie
[Show more]
Seller
Follow
ca1234
Reviews received
Content preview
HOOFDSTUK 4: De Duitse constitutionele traditiePolitieke geschiedenis van Duitsland
a. Middeleeuwen tot 1806: Heilig Roomse Rijk (van de Duitse Natie)
De Duitse geschiedenis heeft een hele lange traditie van complexe staatsstructuren 1
Politieke entiteit noemt Heilig Roomse Rijk (later + van de Duitse Natie)
= Veel ruimer dan huidige Duitsland
(Huidig Brussel, Italië, kern Duitstalige gebieden = Duitse Natie)
- Keizerrijk:
o Keizer heeft geen directe macht in de territoriale vorstendommen die het rijk
uitmaken, de keizer is zelf wel een territoriale vorst. Keizer kan zijn wil niet
opleggen in territoriale vorstendommen
o Over het alg: HRR ≠ “effectief” keizerrijk, geen “echte” politieke entiteit
Heilig Roomse Rijk heeft meer weg van Franse koninkrijk (= meer
theorie, Franse koning is maar 1 territoriale vorst in het geheel van het
Franse koninkrijk, hij heeft geen echte macht in het koninkrijk) dan Engels
koninkrijk (= meer praktijk)
- Vanaf eind 15e / 16E E:
o Franse koning was erin geslaagd de territoriale vorsten te onderwerpen
Werd politieke entiteit
o NIET gelukt in HRR
(Nog sterker in late ME en NT): territoriale vorsten worden steeds
autonomer
o Keizerskroon toegekend aan de vorst van het Habsburgse Huis van Oostenrijk
Keizer werd verkozen
Politiek compromis
Formeel: Keurvorsten2 kiezen keizers (uit verschillende dynastieën,
adellijke families..)
Vanaf einde 15e E: Oostenrijkse Habsburgers telkens opnieuw verkozen
( Kleine uitzondering 18e E)
Het blijft electieve monarchie
MAAR de facto: dynastische successie tot de keizerskroon
- 17e / 18e E:
o Steeds grotere autonomie van territoria t.a.v. het rijk
o Terwijl territoria zich quasi soeverein gaan profileren, blijft het HRR bestaan
o Enkele keizerlijke instellingen blijven bestaan
1
In België zijn we pas sedert 1970 een complexe staatsstructuur, ervoor Franse traditie van
unitaire staat Duitsland heeft de unitaire staat nooit gekend
2
Keur = kiezen in oud NL
1
, o Enkele bindelementen op vlak van publiekrecht die het keizerrijk in stand
houden
o Auteurs: moeilijkheid om HRR te ordenen (in bijvoorbeeld democratie 3,
oligarchie, monarchie)
Ez een keizer: monarchie MAAR bijna geen macht
Az territoriale vorsten: oligarchie: wel veel macht maar niet volledig
soeverein
o = Juridisch “monster” = iets dat niet behoord tot de gevestigde
wetenschappelijke theorieën omdat het er haaks op staat
HRR: aspecten v monarchie & oligarchie maar behoort tot geen v beide
Vandaag: Wat is EU? Statenbond/ confederatie? Bondstaat/ federatie?
Past niet in juridische hokjes! = een constructie “sue generis”4
- Einde 18e E:
o Grote territoriale staat v Pruisen5 komen op als rivaal Oostenrijk: gaat niet
alleen over rivaliteit tussen beide MAAR ook over andere staatskundige
modellen voor Duitse Eenheid
o Strijd leiderschap: traditionele leiderschap Oostenrijk uitgedaagd dr Pruisen
o Vooral na 19e E: volle confrontatie
- 1806: einde HRR
o Napoleon (heeft zichzelf ondertussen als keizer uitgeroepen) heeft groot
Westelijk deel HRR geannexeerd
HRR wordt opgegeven onder druk Napoleon
Er is geen keizer meer van HRR (keizerrijk bestaat niet meer)
MAAR hoofd Oostenrijke Habsburgers is een territoriale vorst en blijft keizer
van zijn eigen belangrijke territoria (niet zelfde keizertitel van HRR)
KAART: HRR ca 1789:
- Juridisch soms problematisch omdat de codes niet op elke kaart dezelfde betekenis
hebben
- Grenslijn (rode lijn rond HRR) Wat voor een grens is dat?
o Staatsgrens of andere betekenis?
o Alles bi Rode lijn = soevereine (complexe) staat, uiting soevereiniteit HRR
- Aantal territoria fel gekleurd
o Hier: dé territoria in HRR: niet volledig soeverein, deel v HRR: quasi-soeverein
Zeer grote mate v zelfbestuur
Grote verbrokkeling zorgt voor zwakke samenhang
o Oranje: behoort tot gebieden Oostenrijkse Habsburgers
Oostenrijkse Habsburgers = grootste Oostenrijkse blok
o Blauw: 2e grote blok = Pruisen
Pruisen bi HRR (onder Pruisische koning)
Echte Pruisen gaat nog door op kaart: w machtig
3
Bestaan op dat moment bijna niet
4
Eigensoortige constructie: past niet in een van de vaste juridische hokjes
5
Historisch Pruisen ligt eigenlijk buiten Duitse Rijk
2
, - Keizer (hoofd Habsburgse Huis) heeft ook nog Hongarije…, niet enkel deel HRR
- Zowel Oostenrijke als Pruisische vorst hebben zowel gebieden binnen als buiten HRR
Grote rivaliteit
b. 1806 – 1871: zoektocht naar Duitse eenheid
Groot deel geschiedenis 19e E: zoektocht v Duitsers naar een politieke eenheid
Franse keizer (Napoleon) verdwijnt MAAR D ziet dat Frankrijk nationale eenheid w
Politieke verbrokkeling na 1806 blijft bestaan
- 19E -eeuwse context van nationalisme en model van de ‘absolute’ nationale-staat
Op welke manier en volgens welk model gaan we de Duitse Nationale eenheid tot stand
brengen?
Grote rivaliteit Oostenrijk – Pruisen blijft bestaan
o Pruisen = versterkt uit Revolutionaire Napoleontische geschiedenis
o Oostenrijk ziet zichzelf als een complexe, multiculturele, multinationale staat
(past niet goed in denkbeelden in 19e E)
Gaat men rivalen samen kunnen brengen in Nationale Duitse eenheid?
o Moeilijk vanwege rivaliteit
o DUS onder Pruisisch leiderschap zonder Oostenrijk
o Pruisische eenheid met uitsluiting Oostenrijk = “Klein-Duitsland”
Het gaat ook over ander staatsmodel
o Oostenrijks model: complexe staat waar onderdelen een grote autonomie
hadden (meer los verband)
o Pruisisch model: veel strakker, onderdelen minder autonomie
- Congres van Wenen: probeert zeker stabiliteit in EU te krijgen
o Factor destabilisering in EU was Frankrijk6 (FR was grote agressor)
o Stabiliteit EU inperking macht Frankrijk
o Ironie: na WOII: vooral Duitse militarisme & agressieve politiek in toom
houden
o Men gaat kaart Duitsland hertekenen (geostrategisch opzet)
Verbrokkeling tegengaan
Territoria middelgrote staten die zich beter kunnen verweren tegen
Franse agressie
o Ook buiten Duitsland: Congres v Wenen creatie v Republiek der Verenigde
Provinciën OOK sterkere middelgrote staten om weerstand te bieden aan
Franse expansie
o Vorming v middelgrote Duitse staten maakt deel uit van EU-politiek maar ook
v binnenlandse Duitse politiek:
6
Oorlogen Lodewijk XIV, streven naar hegemonie met Franse revolutie in 18e E, Napoleon…
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ca1234. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.94. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81989 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
