Summary
Samenvatting persoonlijkheidspsychologie (alles)
- Course
- Institution
Samenvatting van 97 pagina's voor het vak Persoonlijkheidspsychologie aan de VIVES
[Show more]
Seller
Follow
ans-vm
Reviews received
Content preview
Persoonlijkheidspsychologie1: kennismaking
Inleiding
We proberen vaak iemands persoonlijkheid te ‘meten’, hoogte te krijgen van hun persoonlijkheid.
→ We leren iemand kennen, en trachten al snel een idee te krijgen van wie en hoe die persoon is.
Vb. Iemand gedraagt zich raar “Hij zit vast aan de drugs”
Vb. Gedachte dat je directeur heel streng zal zijn
Inschatten van persoonlijkheid = soort overlevingsmechanisme
→ Belangrijk om beeld te kunnen vormen van hoe anderen zijn om hun gedrag te begrijpen.
“Knowledge of power” – Francis Bacon
Als je de natuur begrijpt kan je de natuur beheersen.
Als je de anderen begrijpt kan je hen beïnvloeden, manipuleren.
o Nog belangrijker: Je kan anderen hun gedrag voorspellen wanneer je hun drijfveren
kent.
Als je gedrag van anderen kan voorspellen, kan je het ook beïnvloeden.
o Je kan dan ook anticiperen op reacties
o Je kan dan ook desnoods vermijdings- of zelfs vluchtgedrag stellen
➔ Gaat dus om overlevingsmechanisme, vaak onmisbaar in contact met anderen
Lezen: tekst over Pierre-Simon de Laplace (p 6-7)
Onderzoeken omtrent persoonlijkheidspsychologie
Wetenschappelijk onderzoek
= Vrij recent
Voorwetenschappelijk onderzoek
= Bestaat sinds oudheid
• Theorieën rond PH – PH kenmerken – PH ontwikkeling
Manier waarop mensen elkaar trachten te doorgronden → bestaat nog veel langer
Persoonlijkheid meten
(Kan je zeggen dat iemand een sterke persoonlijkheid heeft, en iemand anders een zwakke?!)
Het is niet ongrijpbaar en onmogelijk maar de vraag is of er ooit een waterdichte methode
gevonden wordt om dit te meten.
• Indien toch gevonden w → “Hoe kunnen we die onfeilbare methode dan eenvoudig maken?”
• Nu: Technieken zijn nog te omslachtig in afname + moeilijk te scoren en interpreteren
o Ze zijn dus verre van perfect
Toch zijn deze methoden vaak zeer nuttig in allerlei situaties
• Het is dus zeer belangrijk om nodige aandacht te schenken aan deze methoden (H4)
Persoonlijkheidspsychologie wil antwoord geven op → “wat maakt iemand tot een persoon?”
Dit kan op 3 ~ manieren beantwoord worden:
1. Wat maakt een mens tot een mens, en dus waarin verschilt de mens van dieren?
2. Waarom is persoon A verschillend van persoon B? Wat maakt persoon A zo uniek?
3. Hoe zal deze persoon zich in die of die situatie gedragen, hoe zal hij reageren?
• Hierbij gaat het dus om vraag naar voorspelbaarheid v gedrag en v persoon
, Begrip persoonlijkheid
Komt van Latijnse woord “persona” = “masker”
• Verwijst naar manier waarop iemand zich voordoet, manier waarop iemand bij anderen overkomt
≠ in 1 zin samen te vatten
1. Het is een hypothetisch construct
= Veronderstelling dat het bestaat, maar het is moeilijk te vatten wat het precies is
• We aanvaarden het bestaan wel en maken er een bepaalde voorstelling bij
• Moeilijk om een idee te vormen van zoiets abstract
• Het blijft dus zeer theoretisch
o Dit ondanks het feit dat men enkele zeer concrete kenmerken v persoonlijkheid kan
aantonen
➔ DUS: Ondanks we persoonlijkheid niet rechtstreeks kunnen observeren en niet voor 100%
zeker kunnen zijn dat het bestaat, kunnen we dit toch waarnemen via een omweg (of
veronderstellen).
• Nl. via het uiterlijk waarneembare gedrag
Het gedrag geeft een idee v d persoonlijkheid, al zijn afleidingen die we maken vanuit
gedrag naar veronderstelde persoonlijkheid toe nooit zeker.
2. De invulling van het begrip is > afh van het theoretisch model dat de auteur hanteert
• Theoretisch model → gaat onvermijdelijk samen met eigen mensvisie PH = persoonlijkheid
o Mensvisie bepaalt de bril waarmee men naar construct ‘PH’ kijkt
• Er zijn evenveel definities van PH als er PH psychologen bestaan (uitspraak van Mischel)
Gemeenschappelijke aspecten tss de meeste persoonlijkheidsdefinities
1. PH heeft een dynamische functie
• P geeft aanzet tot stellen van gedrag
• P stuurt gedrag
o Er w >> verscheidenheid aan gedragingen gestuurd
▪ W allemaal op ongeveer dezelfde manier gestuurd
2. Sprake van “systeem van gedragingen”
= Geheel van gedragingen die elkaar mutueel beïnvloeden en op elkaar zijn afgestemd.
• Gedragingen in dit systeem zijn gericht om hetzelfde doel te bereiken
• Gedragingen bevat:
o Affectieve en conatieve (motivationele) factoren
o Vaardigheden, cognitie, gedragsstijlen, dynamische tendensen, attitudes, …
3. PH heeft een zekere stabiliteit
• P w verondersteld stabiel te zijn doorheen het leven
o Er kunnen wel wijzigingen optreden door leerprocessen en ervaringen
• Sprake v stabiliteit tussen situaties
o P maakt dat we ons in ~ situaties op gelijkaardige of herkenbare manieren gedragen
o Deze stabiliteit maakt ons gedrag voorspelbaar voor degene die ons goed kennen
4. PH zorgt voor uniciteit
• Dit hangt samen met de voorspelbaarheid
• We zijn uniek door onze PH en onze zeer specifieke combinatie v PH kenmerken
,Nuanceren van deze eigenschappen:
Het is ≠ vanzelfsprekend dat PH stabiel is
PH kan wijzigen doorheen de jaren
• Scherpe kantjes kunnen w afgevijld door ouderdom
Spontane veranderingen die ontkend w
• PH kan wijzigen door beschadigingen in hersenen
bij het beschrijven v PH
o Deze veranderingen worden niet ontkend
→ PH kan dus veranderen doorheen de jaren.
→ Is dus niet uitgesloten dat interne hersenprocessen voor PH ~ kunnen zorgen
Intersituationele stabiliteit
= andere luik van de stabiliteit
• Ook hier mogen we niet snel conclusies trekken
Vb. Mogelijk dat iemand in nieuwe situatie stil is, maar bij vrienden heel open
Vb. Voetballer die < assertief is, maar erg agressief is op het veld
Vb. Afwijkend reageren in panieksituaties
In panieksituaties komt uniciteit van mensen minder naar voor
Vaak reageert iedereen op dezelfde manier wnr tussen > volk paniek uitbreekt
• Nl: vluchtgedrag en stuk van PH verliezen
(vb drama op rockfestival in Roskilde of het Heizeldrama)
Cattell hechte ook < belang aan uniciteit
• Hij probeerde te ontdekken:
o De gemeenschappelijkheid v mensen
o De wijze waarop mensen zich onderscheiden v dieren
o De gelijkenissen tss mensen over hele wereld en uit meest uiteenlopende culturen
Externe factoren kunnen gedrag in bewegingen zetten of sturen
Dit mag niet uit het oog verloren worden wat betreft de dynamiek v persoonlijkheid
Moeilijk te zeggen welke belangrijkst is.
Gedrag wordt sterk bepaald door:
Dit is afhankelijk van persoon tot persoon en van
De omgeving (info die w opgenomen door zintuigen) situatie tot situatie, maar eigenlijk niet belangrijk.
• Wie de persoon is (ph factoren)
Definitie persoonlijkheid
= Het geheel van stabiele eigenschappen die gedrag initiëren en sturen
en dat een persoon uniek maakt.
→ Hierin w de belangrijkste punten samengebracht die door de meeste auteurs worden aanvaardt.
Definitie van Martine De Cock:
= “PH verwijst naar de dynamische structuur van eigenschappen die resulteren in uniek en
consistent gedrag”.
• Toevoeging: De wisselwerking met sociale en culturele omgeving speelt hier belangrijke rol
Deze definitie houdt geen rekening met:
• Onderscheid tss leerprocessen en erfelijkheid
• Onderscheid tss hoe iemand is en hoe iemand zich voordoet
• Invloed van omgeving
Definitie van PH is nooit ‘af’
• Het zal nooit volledig het gehele spectrum van PH kunnen omvatten
, Aanverwante begrippen
→ Begrippen die niet verward mogen worden met PH, maar die toch een rol spelen in het verstaan
van wat PH is en in de theorievorming van PH
In DDL worden deze termen niet altijd volgens de hier gehanteerde omschrijvingen gebruikt
• Dit kan leiden tot Babylonische verwarringen
= Door elkaar spreken zonder naar elkaar te luisteren en elkaar niet verstaan
1. Karakter
= Geheel van effectieve, door de wil geordende reactiemogelijkheden van een mens, zoals ze in de
loop van de levensgeschiedenis ontstaan zijn.
• Dit is AANGELEERD
Het gaat hier om de richting van het gedrag:
• Op welke manier zal iemand reageren op bepaalde situatie of spontaan tot handelen komen?
Dit drukt de verworven individualiteit uit
❖ Vb. Emotioneel reageren in discussie, terwijl je vriend rationeel reageert
❖ Vb. Willen praten bij ruzie, terwijl de ander de confrontatie vermijdt en wegloopt
Definitie volgens De Man en Janssens
= “Karakter is datgene wat wij van een persoon ervaren en hoe wij het benoemen”
• Karakter gaat dus over een diep ingeslagen stel eigenschappen
2. Temperament
= Hoe sterk, hoe fel iemand reageert
• Dit is AANGEBOREN
• Het gaat om de kracht waarmee handelingen gesteld worden (dus niet om de richting)
❖ Vb. Emotioneel reageren bij conflict: mild reageren door trilling in stem of kei hard
uitbarsten in tranen
❖ Vb. Rationeel reageren bij conflict: praktische oplossingen zoeken voor conflict, of
uiterst rationeel reageren door ongevoelig te worden voor emoties.
Sterkte v reacties w vooral bepaald door de gedragskenmerken die door aangeboren
reactiepatroon worden bepaald (en onveranderd blijven voor de persoon).
3. Karaktertrek / persoonlijkheidstrek
Trek = samenvattende beschrijving van samengaande geobserveerde gedragingen
• Gaat om continue dimensies (zoals angst, extraversie, …)
• Dit kenmerkt een persoon
• Dit wordt geuit in gedrag (= dus uiterlijk waarneembaar)
• Je kan hier veel (dus ↑ gesitueerd op dimensie) of weinig (dus ↓ gesitueerd) v bevatten
Combinatie van deze trekken:
= Dit vormt het geheel van het karakter
• ‘Gestalt’ = geheel is meer dan de soms van de delen
Mervielde: “Via 3 basiskleuren kan je een oneindig # kleurschakeringen maken. Het hedendaags
onderzoek steunt op een gelijkaardig idee → We zoeken naar fundamentele PH dimensies. We zijn
geïnteresseerd in een zo adequaat mogelijke omschrijving van een PH).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ans-vm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now