Summary
Samenvatting verbintenissenrecht
- Course
- Institution
Samenvatting van de lessen.
[Show more]
Seller
Followsvenvandenheuvel
Reviews received
Content preview
Verbintenissenrecht2019 – 2020
1ste jaar – graduaat juridisch-administratieve ondersteuning
DEEL A : VERBINTENISSENRECHT
,INHOUDSTAFEL
1. De bronnen van het verbintenissenrecht
2. Enkele algemene beginselen
3. De krachtlijnen doorheen het verbintenissenrecht
4. Indeling van de overeenkomsten
5. De totstandkomingsvoorwaarden van overeenkomsten en contracten
6. Interpretatie
7. De contractuele aansprakelijkheid
8. Gevolgen van contracten t.a.v. derden
9. Het verdwijnen of tenietgaan van de overeenkomst
10. Beginselen m.b.t. wederkerige overeenkomsten
11. Het statuut van de verbintenissen
12. Soorten verbintenissen
13. Gevolgen van de verbintenis
14. Overdragen van verbintenissen en vorderingen
15. Het tenietgaan van verbintenissen
16. De quasi-contracten of oneigenlijke contracten
1. De bronnen van het verbintenissenrecht1
1
Voornamelijk art. 1101 – 1386bis BW
Titel III. (contr. Verb)
Titel IV. (Buitencontr. Verb)
Titel IV bis (vergoeding schade)
2
, Verbintenissen uitdrukkelijk omschreven in de wet :
We beginnen met het bestuderen van art. 1370 BW.
Dat artikel geeft ons informatie over de BRONNEN van de verbintenissen opgesomd in
het BW2 :
De overeenkomst of contract (art. 1101 – 1314 BW)
Schriftelijke of mondeling wilsovereenstemming waardoor een verbintenis ontstaat
Tussen 2 of meerdere partijen bindend op grond van art. 1134 BW
Verbintenis heeft altijd een actief- en passiefzijde : het vorderingsrecht en de schuld
Er is steeds een schuldeiser en een schuldenaar, anderen noemt men derden
De oneigenlijke of quasi-contracten (art. 1371 – 1381 BW)
Verbintenis ontstaan alsof er een overeenkomst zou zijn gesloten en die dezelfde
gevolgen heeft (art. 1371 BW) :
˟ Onverschuldigde betaling3 (art. 1376 – 1381 BW)
˟ Zaakwaarneming4 (art. 1372 – 1375 BW)
˟ Verrijking zonder oorzaak5 (niet in BW; wel rechtspraak)
De misdrijven en oneigenlijke misdrijven (art. 1382 – 1386bis BW)
Verbintenissen uit onrechtmatige daad6 (art. 1382 BW)
Geen contract, maar er ontstaat toch schade bv; ongeval
Belangrijk onderscheid : contractueel en buiten- contractuele aansprakelijkheid
De wet
Geen overeenkomst, maar wel bindend door de wet
Verbintenissen uit rechtspraak :
Éénzijdige wilsuiting : niet uitdrukkelijk in de wet geregeld, maar wel een aantal toepassingen
in de wet.
˟ Erkenning van een kind
˟ Testament
˟ Aanvaarding van een nalatenschap
˟ Aanbod voor een huis (eens aanvaarding is het een bindende overeenkomst – art. 1134 BW)
2. Enkele algemene beginselen
2
Een verbintenis ontstaat door... (4 puntjes)
3
Een betaling of andere prestatie die werd ontvangen aan wie het niet verschuldigd was, met de
verplichting het terug te geven aan degene van wie het ontvangen werd.
4
Verrichten van een handeling ter behartiging van de belangen van een andere, buiten elke wettelijke of
contractuele verplichting
Bijv. de ingeslagen ruit (laten) herstellen bij de buren die met vakantie zijn.
5
verschuiving in het vermogen van de ene (de verarmde) ten voordele van het vermogen van de ander
(de verrijkte) zonder dat hiervoor en juridische oorzaak zoals een contractuele, wettelijke of natuurlijke
verbintenis bestaat.
6
De onrechtmatige daad is een begrip uit het Belgisch buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht.
3
, A. EEN VERBINTENIS
= verplichtingen tot het verrichten van een prestatie (geven, doen of niet doen) en die
voortvloeien uit een overeenkomst of de wet.
˟ Verbintenis om iets te geven (art. 1136 – 1141 BW)
˟ Verbintenis om iets te doen of niet doen (art. 1142 – 1145 BW)
In de samenleving gebeurt er van alles, we moeten een onderscheid maken tussen 7 :
Natuurlijke gebeurtenis : regen, zon, sneeuw,... (neutraal beschouwd in het recht)
Rechtsfeiten :
o Ongewilde : geboorte (rechtssubject); ongewilde rechtsgevolgen (rechten en plichten krijgen)
Sterfte (rechtssubject); ongewilde rechtsgevolgen (nalaten van rechten en
plichten aan de erfgenamen)
o Gewilde : diefstal plegen (feiten gewild); maar de gevolgen niet (straf)
Rechtshandeling : een gewilde handeling om als doel, rechtsgevolgen te creëren
o eenzijdige : Bv; het opmaken van een testament, aanbod,... (eenzijdige wilsuiting)
o Meerzijdige : Bv; een overeenkomst (maar dan één wilsuiting)
B. Een overeenkomst of een contract (bron van de verbintenis)
= Schriftelijke of mondeling wilsovereenstemming tussen twee of meerdere partijen met het oog
op het doen ontstaan, uitdoven of wijzigen van contractuele verbintenissen.
art. 1101 BW8
Soorten overeenkomsten (zie pagina 7) :
i. Meerzijdig (wederkerig) : Verbindt zicht t.o.v. mekaar Bv; koop, ruil, huur,...(art. 1102 BW)
ii. Eenzijdig : twee rechtssubjecten nodig, maar één die zich verbindt Bv; schenking, weigeren van
een erfenis,... (art. 1103 BW)
Geldigheidsvoorwaarden van een overeenkomst (art. 1108 BW) :
Toestemming van de partij9 (art. 1109 - 1122 BW)
Bekwaamheid (art. 1123 – 1125 BW)
Voorwerp (art. 1126 - 1130 BW)
Oorzaak (art. 1131 – 1133 BW)
Gevolg van de verbintenissen : overeenkomst is bindend als ware het een wet is (art. 1134
BW)
Een contract
= een overeenkomst waardoor verbintenissen in het leven worden geroepen (ontstaan van
nieuwe verbintenissen)10
art. 1101 BW
C. Een akte
= Schriftelijke bewijsmiddel van een rechtshandeling; instrument waarin de overeenkomst wordt
uitgedrukt
Authentieke titel en Onderhandse akte (schriftelijk bewijs – art. 1317 tot 1340 BW)
Mondelinge overeenkomst is moeilijk te bewijzen, maar is even bindend
Naar Belgisch recht primeert het negotium (rechtshandeling) op het
instrumentum (geschrift ten bewijze van de rechtshandeling) (art. 1156 BW)
7
DUS : rechtsfeiten en rechtshandelingen roepen rechtsgevolgen in het leven
8
Artikel 5.8. Definitie van het contract Dit artikel vervangt oud artikel 1101 van het Burgerlijk Wetboek en
is geïnspireerd op artikel 1101 C. civ. fr. (zie ook: P. WÉRY, I, nr. 37). Contract en overeenkomst worden
opgevat als synoniemen. De rechtsgevolgen beoogd door een contract zijn bijvoorbeeld het vestigen, het
vaststellen, het modaliseren, het schorsen, het overdragen, het wijzigen of het uitdoven van subjectieve
rechten, de oprichting van een rechtspersoon in de gevallen bepaald door de wet.
9
= Wilsovereenstemming
10
Niet over het uitdoven of wijzigen van verbintenissen
4
, Werkelijk wil boven uitgedrukte wil
3. De krachtlijnen doorheen het verbintenissenrecht
Het verbintenissenrecht kent twee tegenstrijdige krachtlijnen : Wilsautonomie
en Socialisering
1. WILSAUTONOMIE11
De beslissing over het ontstaan en de inhoud van een contract berust op de vrije
wil van de contractspartijen – impliciet art. 1131
Enige beperkingen op wilsautonomie (impliciet art. 6 en 1133 BW) :
˟ Openbare orde
˟ Goede zeden
˟ Dwingende rechtsregels
Uitdrukkingsvormen :
a) Contractuele vrijheid12 :
vrijheid om te contracteren met wie men wil en onder welke voorwaarden.
(impliciet art. 1134, 1ste lid BW)
b) Consensualisme :
In beginsel komen contracten tot stand ingevolge de loutere
wilsovereenstemming tussen partijen.
(maar er zijn 4 voorwaarden voor een geldige overeenkomst – art. 1108 BW).
Ook al is het niet schriftelijk neergelegd (negotium – instrumentum art. 1156 BW).
c) Bindende kracht van de overeenkomst :
geldt als wet tussen de partijen (art. 1134 BW)13 en is ook bindend voor de
rechters.
d) Voorrang werkelijk wil boven uitgedrukte wil :
werkelijke wil moet toegepast worden tussen de partijen (art. 1156 - 1163 BW)
e) Theorie van de wilsgebreken :
Bewijzen dat het wil er niet was (art. 1109 BW)
Overeenkomst is nietig indien : dwaling, geweld, bedrog of benadeling (art. 1109
tot 1122 BW)
f) Relativiteit van de overeenkomst :
Enkel de contracterende partijen zijn gebonden (art. 1119 en 1165 BW)
Bv; je gaat samen een app. huren met uw partner, na een tijdje ontstaat er ruzie
en je verlaat de woning. Je laat een document opstellen tussen u een uw ex-
partner waarin is overeengekomen dat je niet meer verantwoordelijk bent met het
betrokken gehuurde goed. Kort nadien ontstaat eer een geschil tussen huurder en
eigenaar. Ex-partner brengt het OE naar voren en zegt dat hij niets meer te maken
heeft. Deze is niet geldig want deze OE is enkel bindend tussen ex-partner en
huurder. De eigenaar is geen contracterende partij in de overeenkomst.
11
Of individualisme
https://www.wanted.law/nl/Most-Wanted/Wanted-Wiki/Wiki/Id/23900/Wat-verstaat-men-onder-
wilsautonomie-in-het-recht
https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/349/606/RUG01-002349606_2017_0001_AC.pdf
Hoewel het principe van de wilsautonomie nergens uitdrukkelijk is opgenomen in het Burgerlijk Wetboek,
kan het wel worden afgeleid uit de erkenning van het individueel eigendomsrecht in art. 544 BW en uit
de testeervrijheid in art. 967 BW.
Zo vormen art. 6 BW en de artikelen 1131 en 1133 BW bijkomende indicaties van de erkenning van het
beginsel dat de partijen vrij zijn om zelf de inhoud van hun overeenkomst vast te stellen.
12
≈ wilsautonomie
13
Overeenkomst is geen wet, de wet is immers algemeen, duurzaam en is een bevel van de overheid.
MAAR de partijen moeten handelen alsof het een wet was.
5
, 2. SOCIALISERING
Begrenzen van de wilsautonomie; beperking van de contractuele vrijheid,
socialisering van het verbintenissenrecht.
Uitdrukkingsvormen :
a) Beperking van de contractuele vrijheid door overheidsmaatregelen :
˟ Collectieve arbeidsovereenkomst (cao) bij KB vastgelegd die de contractuele
vrijheid belemmert
˟ Wettelijke verplichting om te contracteren zoals autoverzekering
˟ Inhoud van sommige contracten bepaald door de wetgever zoals woninghuurwet
b) Houding van de rechtspraak t.a.v. de beperking van het
Consensualisme :
˟ Toetredings- en standaardcontracten :
o Standaardcontracten bevatten algemene voorwaarden die niet te
onderhandelen zijn
o Bij toetredingscontracten is er nog minder of niet te onderhandelen : men
treedt toe of niet
o DUS : in deze contracten zijn er geen of nauwelijks wilsautonomie wat betreft
de wilsovereenstemming om te contracteren.
˟ Houding van de rechtspraak :
o Algemene voorwaarden gezien, gelezen of getekend ?
o Bij twijfels of onduidelijkheid interpreteert de rechter de AV tegen diegene die
het opgesteld heeft (bedinger) in voordeel van de eiser (art. 1162 BW)
c) Beperking van de bindende kracht van een overeenkomst :
˟ Betaling in schijven van schulden (art. 1244, 2de lid BW)
˟ De rechter kan deze toestaan en gaat TEGEN de dwingende aard van de
overeenkomst
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller svenvandenheuvel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.83. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82191 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now