J. VAN MELLE | BART NEL
Danielle Vorster AFN III (Rhodes University)
, |1
BESPREEK FIGURE, RUIMTE EN TYD IN JAN VAN MELLE SE KARAKTERROMAN BART NEL:
J. van Melle se karakterroman, Bart Nel, is geskryf in die tradisie van gemoedelik-lokale-realisme, wat
poog om die wêreld weer te gee op ‘n realis ese wyse. Die gebeure van hierdie roman speel af teen
die agtergrond van die 1914 Rebellie in Suid-Afrika en dit handel oor die kon ik tussen twee
karakters (Bart en Fransina) wat “as gevolg van nansiële probleme, poli eke omstandighede en
hulle trots as mense onwrikbaar by hulle standpunte staan” en uiteindelik lei dit tot elkeen se
tragiese afgesonderheid (Kannemeyer, 1988: 122). Die struktuur van ‘n karakterroman fokus op die
innerlike groei van die hoo arakter, in hierdie geval die guur van Bart Nel. Die isolasie van beide
gure word beklemtoon deur middel van die funksionele gebruik van tydspronge en die manier
waarop afsonderlike ruimtes beleef word deur die gure. Bart Nel moet teëspoed oorkom om aan
die einde van die teks te beves g dat sy integriteit wel behoue bly.
Die Rebellie forseer Bart om sekere essensieële keuses te maak wat uiteindelik lei tot sy tragiese
afgesonderheid. Dit is die een ding wat Bart nie kon voorsien nie, en daarom is dit ‘n essensieële
agtergrond waarteen die gebeure in hierdie teks afspeel. Dit kan ook beskou word as ‘n aanduiding
van die skeiding tussen die Afrikaners gedurende die sosio-poli eke situasie in 1914, nes die
uiteindelike skeiding tussen Bart en Fransina in die struktuur van die teks. “Alles sou goed gaan, was
daar geen gevaar nie, dan sou hy stadigaan sy skuld kon a etaal, maar as hy misoeste sou hê of as
daar ander teenspoed sou kom, kon dit altemit verkeerd loop” (8). Bart was nie voorbereid op die
onvoorsiene poli eke omstandighede wat sy moraliteit sou toets nie. Hierteenoor staan die
meta siese siening dat elkeen beskik oor ‘n outen eke self wat die kern opmaak van jou iden teit.
Die verteller in hierdie teks is ‘n alomteenwoordige derdepersoonsverteller, wat hom skaar by Bart se
guur. Hoewel, Bart Nel as die sentrale guur in hierdie teks staan, ontstaan daar ‘n baie interessante
polariteit tussen hom en sy vrou Fransina en dit raak duidelik dat sy verantwoordelik is vir byna elke
krisimoment in sy lewe. Beide gure het dieselfde doelwit, ‘n vreedsame bestaan, maar twee
verskillende maniere om daardie doelwit te bereik. Bart wil kollek ef optree, “eers maak ons hierdie
ding reg, dan maak ek met jou reg” (28), terwyl Fransina voel dat dit Bart se “plig is om eers aan [sy]
familie te dink” (15). Bart se reaksie teenoor Fransina is ‘n sugges e dat die mens die skepper is van
sy eie noodlot. Uiteindelik bewerkstellig Bart dus met sy natuurlike hardkoppigheid die noodlot
tussen hom en Fransina – hulle tragiese isolasie.
Die verteller se beskrywing van Bart se agtergrond aan die begin van die roman is ‘n aanduiding, dat
hy ‘n buitestaander is, ‘n guur wat moreel verskil van ander, die “klomp Vermake en Le Rouxs” (7).
Bart se guur word voorgestel as vasberade en hy word gekenmerk deur ‘n sterk individualisme.
Hierdie individualisme word ‘n belangrike struktuurmiddel in die teks, as gevolg van die herhaling
van die mo ef van Bart wat die pad alleen moet loop. Hierdie bewuswording van sy isolasie as gevolg
van sy moraliteit word op die voorgrond geplaas deur die gebruik van innerlike monoloog: “ek kan
alleen wees... ek kan alleen staan... alleen sal ek my pad deur die beroerde wêreld loop” (123). Bart
se vasberadenheid word hier ook op die voorgrond geplaas en sy trots sal dan ‘n deurlopende tema
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danivicus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R250,00. You're not tied to anything after your purchase.
