TAALVERWERVING: KINDERSPEL OF MONNIKENWERK?1
Schaeffer, J.
Samenvatting van Britta Peters
De vragen die in deze oratie centraal staan zijn: Hoe ontwikkelt een baby haar intuïties, haar
onderliggende, impliciete kennis over wat er grammaticaal of niet grammaticaal is in haar
moedertaal? En hoe komt het dat dit zo gemakkelijk, zo spelenderwijs, en zo relatief snel
gaat? En: Hoe ontwikkelt een kind met taalstoornissen de onderliggende kennis van haar
moedertaal? Is die onderliggende kennis zelf echt anders dan bij normaal-ontwikkelende
kinderen, of liggen de problemen meer in het proces van taalbegrip en taalproductie, of
misschien in andere cognitieve functies?2
Voor gezonde baby’s lijkt het inderdaad kinderspel te zijn, maar er zijn ook kinderen
waarbij de taalverwerving niet vanzelf gaat. Kinderen met een Specifieke Taal Stoornis (SLI,
uit het Engels) bijvoorbeeld, voor hen is het monnikenwerk. Zij moeten heel veel oefenen,
herhalen, etc. De stoornis in de taal staat wel los van hun intelligentie, die is normaal. Een SLI
komt vaker voor dan autisme, terwijl er veel minder over bekend is. Kinderen met SLI lijken
meer problemen te hebben met de grammatica, terwijl kinderen met hoogfunctionerend
autisme meer problemen hebben in de pragmatiek.
De taal kan worden verdeeld in bepaalde kleinere groepen, zoals de woordenschat
(lexicon), grammatica en pragmatiek. Theory of Mind en Executieve functies worden door
Schaeffer echter ook als cognitieve functies gezien en zijn waarschijnlijk ook wel aan de taal
te verbinden. Hoe die te verbinden zijn is alleen nog onduidelijk.
In de Nederlandse taal bestaan er telbare naamwoorden (counts) en niet-telbare
naamwoorden (mass). Wanneer leren kinderen deze elementen leren kennen is onderzocht
met een experiment waarin de kinderen een dia te zien krijgen met verschillende poppetjes
(cowboy en ruiter). Deze hebben allebei een bord met eten. De kinderen wordt gevraagd die
er meer heeft. De plaatjes verschillen van twee grote voetballen tegenover vijf kleine
tennisballen tot twee reuzepizza’s tegenover vijf minipizza’s. Het resultaat van dit
experiment bracht dat kinderen tot de leeftijd van 8;0 jaar vaak nog gokken, terwijl kinderen
vanaf 8;0 jaar het juiste antwoord wel zeker weten en even goed als de volwassenen scoren.
De kinderen met hoogfunctionerend autisme scoorden iets minder goed dan de normaal-
ontwikkelende kinderen, maar ze hebben niet per sé moeite met de grammatica in het
meervoud. De kinderen met SLI scoren daarentegen wel echt significant lager en hebben een
grammaticaal probleem.
Op het gebied van de pragmatiek is ook een experiment uitgevoerd om te kijken
wanneer de kinderen een Theory of Mind ontwikkelden. In dit experiment werden
lidwoordenkeuzes onderzocht door middel van een filmpje. Het kind kijkt ernaar en mag een
andere persoon, die het filmpje niet heeft gezien, vertellen wat er in is gebeurd. In het
eerste filmpje is een meisje met een bal te zien. In het tweede filmpje rolt het meisje de bal.
Doordat deze bal al geïntroduceerd was aan de persoon die het filmpje niet heeft gezien,
hoort het lidwoord ‘de’ gebruikt te worden. Wanneer de kinderen ‘een bal’ zouden
antwoorden op de vraag ‘Wat deed het meisje?’, dan is dit een pragmatische fout. Zowel de
1
Schaeffer, J. Taalverwerving: Kinderspel of Monnikenwerk?
www.orhttp://www.oratiereeks.nl/upload/pdf/PDF7802weboratie_Schaeffer_DEF_light.pdfatiereeks.nl/
upload/pdf/PDF- 7802weboratie_Schaeffer_DEF_light.pdf. Amsterdam, Nederland.
2
‘’
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittapetersx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R108,46. You're not tied to anything after your purchase.