Deze samenvatting gaat over hoofdstuk 6: waarneming, regeling en gedrag. In de samenvatting komen verschillende onderwerpen voor als: zintuigen, de huid, de oren, de neus, de tong, de ogen, het zenuwstelsel, de hersenen, reflex en bewuste reacties, gezichtsbedrog en diepte zien. Het is een goede sa...
Biologie samenvatting hoofdstukken 1,3,4,6,7,8 vwo 1e biologie voor jou 1b
All for this textbook (2)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Unknown
1
Seller
Follow
lillymulder
Content preview
Biologie samenvatting
Hoofdstuk 6, paragraaf 1:
Als je reageert op je omgeving, werken je zintuigen samen met je zenuwstelsel en je spierstelsel. Als
je een bepaalde geur ruikt en iets ziet, gebruik je de zintuigen in je ogen en je neus. Deze zintuigen
geven seintjes af, die via zenuwen naar je hersenen gaan. Je hersenen verwerken deze seintjes en
reageren door het afgeven van andere seintjes. Deze seintjes gaan via zenuwen naar je armspieren.
Doordat je armspieren zich samentrekken, kun je hetgeen pakken wat je rook en zag en naar je mond
brengen.
Zintuigen:
Al je zintuigen samen vormen het zintuigenstelsel. In je oren heb zijn 2 typen zintuigen die
voorkomen: de gehoorzintuigen en evenwichtszintuigen. Met je evenwichtszintuigen kun je
veranderingen in de zwaartekracht voelen, waardoor je je evenwicht kunt bewaren. In je huid liggen
de zintuigen waarmee je kunt voelen. In de huid liggen verschillende soorten zintuigen:
- warmtezintuigen: Warmtezintuigen reageren wanneer je huid in aanraking komt met iets dat
warmer is dan je huid.
- koudezintuigen: . Koudezintuigen reageren wanneer je huid in aanraking komt met iets dat kouder
is.
- drukzintuigen: deze liggen dieper in de huid. Drukzintuigen reageren wanneer er op je huid wordt
gedrukt (liggen diep in je huid).
- tastzintuigen: tastzintuigen
reageren op lichte aanrakingen
van je huid. Met je tastzintuigen
kun je waarnemen hoe
voorwerpen aanvoelen. De
tastzintuigen liggen in
tastknopjes, die vlak onder de
kiemlaag liggen.
Een zintuig is een orgaan dat reageert op bepaalde invloeden uit de omgeving. Zo’n invloed uit de
omgeving op een organisme, heet een prikkel. Doordat onze zintuigen prikkels opvangen, kunnen we
allerlei dingen waarnemen. In de zintuigen liggen zintuigcellen. Zintuigcellen zijn aangesloten op
zenuwen. Als zintuigcellen prikkels opvangen, ontstaan in de zintuigcellen impulsen. Impulsen zijn
een soort elektrische signalen. Impulsen worden door zenuwen naar de hersenen geleid.
,Het ontstaan van impulsen:
In zintuigcellen ontstaan alleen impulsen als een prikkel sterk genoeg is. De kleinste prikkelsterkte die
een impuls veroorzaakt, heet de drempelwaarde (prikkeldrempel). Als een prikkel zwakker is dan de
drempelwaarde, ontstaan er geen impulsen in de zintuigcellen. Een prikkel moet eerst de
drempelwaarde bereiken. Wordt de prikkel nog sterker, dan neemt de impulsfrequentie toe: er
worden per seconde meer impulsen doorgegeven. De sterkte van het elektrische signaal is bij een
impuls altijd hetzelfde.
Elke type zintuigcel heeft voor elk soort prikkel een bepaalde drempelwaarde. De drempelwaarde van
de zintuigcellen in je ogen is voor lichtprikkels erg laag. De zintuigcellen in je ogen zijn daardoor
speciaal gevoelig voor lichtprikkels. Licht noemen we daarom de adequate prikkel voor de
zintuigcellen in je ogen. Een adequate prikkel is het type prikkel waar een zintuigcel speciaal gevoelig
voor is.
Elk type zintuigcel heeft een eigen specifieke adequate prikkel. Toch kunnen zintuigcellen ook andere,
niet-adequate prikkels waarnemen. De drempelwaarde voor deze niet-adequate prikkels is echter
veel hoger.
De drempelwaarde voor een prikkel is niet altijd even hoog. Na een voorafgaande prikkel wordt de
drempelwaarde hoger. Wanneer een prikkel enige tijd aanhoudt, ontstaan er in de zintuigcellen soms
minder impulsen. Dit verschijnsel heet gewenning. Ook is dan de drempelwaarde hoger geworden.
Ook de motivatie speelt een rol. (bijvoorbeeld als je heel aandachtig luistert, hebben de zintuigcellen
in je oren een lage drempelwaarde voor geluiden). Ten slotte kunnen ook de grote hersenen je
waarnemingen beïnvloeden.
Het zenuwstelsel:
Het zenuwstelsel bestaat uit:
- Het centrale zenuwstelsel: dit bestaat uit de hersenen en het
ruggenmerg.
- De zenuwen: deze verbinden het centrale zenuwstelsel met alle
lichaamsdelen.
Je hersenen verwerken de impulsen die van al je zintuigen afkomen. Daardoor
word je je bewust van de dingen die je waarneemt. je kunt dan ook bewust
reageren op de ontvangen prikkels. Als je bewust reageert, ontstaan er impulsen
in je hersenen.
Een zintuig reageert op prikkels door impulsen af te geven. Het zenuwstelsel
verwerkt de impulsen die van de zintuigen afkomen. Ook regelt het zenuwstelsel
de werking van spieren en klieren.
, Behalve prikkels die door je zintuigen zijn opgevangen, kun je ook pijn waarnemen. Pijn neem je waar
met pijnpunten. Dat zijn de uiteinden van bepaalde zenuwen. Deze punten komen op allerlei
plaatsen in je lichaam voor, ook in dieper gelegen organen. Er zijn 3 soorten prikkels die pijn
veroorzaken:
- Mechanische pijnprikkel: wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door een snee of gestoten teen.
- Thermische pijnprikkel: wordt veroorzaakt door een hoge of lage temperatuur.
- Chemische pijnprikkel: wordt veroorzaakt door een chemische stof. Als je bent gestoken door
een bij, doet dat pijn vanwege de stoffen die zijn ingespoten.
Pijn en jeuk hebben met elkaar te maken. Door te krabben gaat de jeuk even weg, maar krijg je een
beetje pijn. Als je pijnstillers gebruikt, kun je jeuk krijgen. De huid bevat waarschijnlijk verschillende
typen zenuwuiteinden. Sommige zenuwuiteinden reageren alleen op jeuk en de andere alleen op pijn
en andere reageren op beide.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lillymulder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R134,51. You're not tied to anything after your purchase.
