Tab 2.1 Geneeskundige pathologie
1 De cardiovasculaire patiënt
1.1 Anatomie en pathologie
1.1.1 Ischemisch hartlijden
Een aandoening waarbij de kransslagaders door atheromatose geleidelijk vernauwd wordt. Hierdoor
wordt de hartspier minder bloed voorzien en ontstaat zuurstoftekort. Preventie door te stoppen met
roken, dieet arm aan cholesterol en meervoudig onverzadigde vetten.
Angor pectoris is een drukkende pijn op de borststreek die opkomt bij inspanning, koude of emoties
die later weer wegtrekt.
Hartinfarct is de afsluiting van de kransslagader met hevigere pijn die aanhoudt. Hierbij gaat
hartspierweefsel verloren waardoor het hart als pomp faalt.
Diagnose door een ECG bij inspanning (in rust kan normaal zijn). Hartenzymen zijn verhoogd en
de echografie toont welke zones zijn uitgeschakeld.
Behandeling door nitraten, bètablokkers en calcium kanaal antagonisten. In acute
omstandigheden kan men na trombolyse het letsel behandelen met dilatatie en het plaatsen
van een stent.
1.1.2 Hartfalen
Het hartminuutvolume is onvoldoende om in de normale behoefte van het lichaam aan zuurstof en
voedingsstoffen te voorzien. Oorzaken zijn ischemisch hartlijden maar vernauwing en lekken van de
hartkleppen veroorzaken druk overlast op de hartkamers.
Compensatiemechanismen
Door sympathische stimulatie kan het hart tijdelijk krachtiger en snelle contraheren
Het renine-angiotensine aldosteron systeem wordt geactiveerd waardoor bloedvaten
samentrekken en er zout en vocht wordt vastgehouden wat de circulatie verbetert
Door hypertrofie van de kamers kan het hart beter samentrekken. De
compensatiemechanismen veroorzaken uitputting van het hart en oedeem.
Rechter hartfalen uit zich als oedeem in de onderste ledematen die kan opstijgen en verergeren. Een
opgezette lever kan ontstaan, vocht in de buikholte (ascites) en opgezette venen.
Linker hartfalen uit zich in kortademigheid en afnemende inspanningstolerantie. Op de duur is er
dyspnoe in rust als gevolg van longoedeem. Een linker ventrikel die uitgezet is en slecht contraheert
vertoont neiging tot klontervorming die de vaten kunnen sluiten en infarcten veroorzaken.
Behandeling
Ontwatering met diuretica
Onderbreken van het RAAS en bètablokkers
In ernstige gevallen wordt een pomp geplaatst om de ventrikelfunctie over te nemen
Pacemaker bij hartfalen en een linker bundeltakblok door het effect van de LBBB op te heffen.
Kan de hartfunctie versterken maar werkt niet bij alle patiënten.
,1.1.3 Ritmestoornissen
Onregelmatigheden in de hartslag waarbij de meeste banaal zijn en geen behandeling behoeven.
Sommige met milde symptomen zijn levensbedreigend.
Oorzaken kunnen zijn alcohol, koffie, hypertyreaose, longziekten, coronair lijden, hartklepziekte …
vaak wordt er geen oorzaak gevonden.
Symptomen zijn het gevoel van overslaan, hartkloppingen, zwakte en syncope. Soms is het eerste
verschijnsel een stilstand van de circulatie wat kan leiden tot overlijden.
Supraventriculaire ritmestoornissen beginnen in de voorkamer. Bij voorkamerfibrillatie trekt de
voorkamer niet meer samen gepaard met een onregelmatige pols. Hierdoor wordt de linker kamer
slechter gevuld en kan verder een voorkamerfibrillatie hartfalen uitlokken. Er is een hoog risico op
klontervorming met embolisatie naar de hersenen (CVA).
Ventriculaire ritmestoornissen zijn ventrikel extrasystolen en vergen geen behandeling. Sommige
zijn gevaarlijker omdat ze uit verschillende zones komen of kort op elkaar volgen. Dit kan leiden tot
ventrikeltachycardie (lange opeenvolging van VES) en zonder ingrijpen ventrikelfibrillatie. De
circulatie valt stil waarbij de patiënt kan overlijden.
Behandeling enkel als ze een bedreiging vormen voor de circulatie of bij klachten. Bij
voorkamerfibrillatie (VKF) is antistolling en soms vertraging nodig (bètablokkers). Anti-aritmica
kunnen de hartpompfunctie onderdrukken en ritmestoornissen uitlokken. Men moet opletten bij
elektrolytenstoornissen. De dosering is afhankelijk van de aard van de ritmestoornissen.
1.1.4 Geleidingsstoornissen
Eerstegraads AV-blok is banaal en geeft klachten. Het PQ segment op ECG is wat verlengd.
Tweedegraads AV-blok bereikt niet elke prikkel de kamer wat aanleiding geeft tot een vertraagd
hartritme. Sommige vormen kunnen leiden tot derdegraads.
Derdegraads AV-blok bereikt geen enkele prikkel vanuit de voorkamer nog de kamer.
Als prikkelbare cellen in de kamer dit niet oppikken is er spraken van hartstilstand en plotse
dood
Als prikkelbare cellen in de kamer dit wel oppikken ontstaat een vertraagd hartritme van 30 tot
35 slagen per minuut. Dit moet behandeld worden met een pacemaker
1.1.5 Reumatische hartziekten en hartklepziekten
1. Het gevolg van keelinfecties met bepaalde hemolytische streptokokken (groep). De ziekte is
verminderd door behandeling met antibiotica.
2. Gevolgen voor de gewrichten weken later.
3. Gevolgen voor het hart treden jaren later op door een auto-immuun aantasting waarbij
antistoffen tegen deze streptokokken en eigen lichaamsweefsels reageren. Vaak worden de
mitralis en aortaklep aangedaan waardoor ze verdikken met minder mobiliteit.
4. Vegetaties ontstaan op de randen van de kleppen waardoor de klepbladen met elkaar kunnen
verkleven of verschrompelen door litteken vorming. Soms kan een reumatische pericarditis en
myocarditis ontstaan.
Diagnose door echografie waarbij men de aanwezigheid en ernst kan bepalen. Bij ouderen wordt
vaak ook een hartcatherisatie verricht door coronair lijden. Men kan de klep vervangen met
eventueel een CABG (bypass operatie).
,Aortaklepstenose is een vernauwing van de aortaklep door verkalking. Er ontstaat linker
ventrikelhypertrofie omdat het linker ventrikel harder moet werken om de weerstand te
overwinnen. Wanneer de klachten ontstaan is er risico op plotse dood. Eens de ziekte symptomatisch
is geworden is een klepvervanging noodzakelijk.
Aortaklepinsufficiëntie ontstaat door het terugvloeien van bloed vanuit de aorta in de linker
ventrikel. Dit geeft een volumeoverbelasting. Bij ernstige acute aortaklepinsufficiëntie ontstaat
longoedeem waarbij de circulatie de plotse overlast niet kan opvangen.
Mitralisklepstenose ontstaat jaren na acuut gewrichtsreuma waarbij de klepbladen vergroeien. De
druk stijgt omdat de linker voorkamer zich niet goed meer kan ledigen. Dit plant zich voort in de
longcirculatie met rechter hartfalen tot gevolg. Vaak gepaard met voorkamerdilatatie met verhoogd
risico op trombose in de hartholte.
Mitralisklepinsufficiëntie vloeit er bloed van de linker ventrikel terug naar de linker voorkamer. Er
kan acuut hartfalen met longoedeem ontstaan. Bij trage ontwikkeling ontstaat er overdruk in
longcirculatie met rechter hartfalen tot gevolg. Oorzaak van linker ventrikeldilatatie bij linker
hartfalen, dit verergert het hartfalen omdat het ventrikel nog meer belast is.
Tricuspidalis insufficiëntie kan voorkomen bij rechter hartfalen als gevolg van het uitzetten van het
rechter ventrikel.
Infectieuze endocarditis is een aandoening van de hartkleppen dat ontstaat bij vooraf bestaand
kleplijden (meestal links). Diagnose door klinisch onderzoek, hemoculturen en echografie. De
behandeling is 6 weken antibiotica (eerste 3 weken IV). Chirurgie is nodig bij vorming van abcessen in
het hart en dreigende embolie naar de hersenen.
1.1.6 Pulmonale hypertensie
Door een verhoogde systolische bloeddruk in de longarteriën van meer dan 25 mmHg in rust en 30
mmHg bij inspanning ontstaat pulmonale hypertensie.
1. Er ontstaat een overbelasting van het longvaatbed.
2. De vaatweerstand neemt toe door fibrose (littekenvorming).
3. Het rechter ventrikel wordt overbelast door verhoogde vaatweerstand, kan leiden tot hartfalen.
Oorzaken zijn chronische longembolie, hartklep lijden en chronisch longlijden
Symptomen zijn dyspnoe met progressief verminderde inspanningstolerantie en syncope. Als het
rechter ventrikel ook faalt ontstaan perifere oedemen, opzetting van de lever en halsvenen.
Behandeling met Sildafenil (Viagra) wat de longvaten openzet en de druk doet dalen. Soms
longtransplantatie
1.1.7 Myocarditis en cardiomyopathie
Ontsteking van de hartspier wat meestal viraal wordt veroorzaakt of een bacterie. Er zijn geen
symptomen tot griepachtig. Echografie toont verdikking en verminderde contractiekracht van de
hartspier. Behandeling bestaat uit rust en vermijden van het belasten van het myocard.
, 1.1.8 Cardiomyopathie (CMP)
Ontsteking van de hartspier met symptomen van hartfalen.
Diagnose is klinisch met verdikking eventueel verminderde contractiekracht van de hartspier. Cardiac
tropinine is in verhoogde mate aanwezig in het bloed.
Behandeling bestaat uit rust en het vermijden van belasting van het myocard. Bacteriële vormen
worden behandeld met antibiotica.
Soorten van CMP
Congestieve CMP veroorzaakt door dilatatie en verminderde contractiekracht van de kamers.
o Oorzaken zijn infecties, toxinen, metabole aandoeningen, erfelijke belasting en auto-
immuunziekten. Soms kan er geen oorzaak worden gevonden.
o Behandeling is deze van hartfalen en in de ergste gevallen met harttransplantatie.
Hypertrofie CMP gekenmerkt door hypertrofie van de ventrikelwanden. Treedt op bij jong
volwassene en kan aanleiding geven tot plotse dood.
o Oorzaken zijn vaak een erfelijk component
o Behandeling is symptomatisch. Heelkundige verwijdering van een deel van het septum is
nodig als het septum zo verdikt is dat ze de uitstroom van bloed uit de aorta verhinderd.
Restrictieve CMP zijn de ventrikelwanden stijf en kunnen moeilijk uitzetten tijdens diastole door
littekenvorming. De vulling van het hart wordt hierdoor beperkt
o Oorzaak is het neerslaan van eiwitten in de weefsels
1.1.9 Arteriosclerose, atheromatose (aderverkalking)
Vettig materiaal hoopt zich op onder de binnenwand van de slagader en is de grootste doodsoorzaak.
1. Begint wanneer macrofagen vanuit de bloedbaan de slagaderwand binnendringen en daar
cholesterol en aanverwanten gaat opslaan.
2. De elasticiteit van het vat vermindert en op den duur vormen met vet gevulde macrofagen met
bindweefsel en gladde spiercellen een vernauwing. Voorkeurplaatsen zijn vertakkingen door
werveling in de bloedstroom daar.
3. Door inflammatie kan de beschermende bindweefsellaag boven het atheroom scheuren
waardoor de inhoud loskomt en emboliseren.
4. Hierdoor kan een afsluiting en een hartinfarct ontstaan.
Risicoprofiel bestaat uit roken, diabetes mellitus, hypercholesterolemie, overgewicht, hypertensie,
het mannelijk geslacht, leeftijd en nierfunctie vermindering.
Effecten van arteriosclerose
Klachten zijn afhankelijk van de snelheid van de vernauwing (kennis van het doelorgaan is essentieel)
Bij een geleidelijke vernauwing kan de zuurstofvoorziening in een bepaald weefsel voldoende
zijn maar niet bij inspanning (progressief). Natuurlijke bypassen door het lichaam kan de
klachten doen verminderen (collateraal circulatie)
Bij een plotseling verstopping treden de symptomen plotseling op en kan leiden tot
orgaanschade en zelfs de dood.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kevindelaet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R127,67. You're not tied to anything after your purchase.