Samenvatting samenlevingen en basisbegrippen sociologie voor HBO Social Work leerjaar 1
112 views 8 purchases
Course
Sociologie
Institution
Saxion Hogeschool (Saxion)
In deze samenvatting worden de basisbegrippen van de sociologie uitgelegd aan de hand van:
- Het boek Samenlevingen H1 t/m H1.7 en H2.1, H2.3, H2.6 en H2.8.
- De theorieën van Bourdieu
- De theorieën van Karl Marx
Aan het eind van de samenvatting staat een oefentoets met antwoorden die...
,Basisbegrippen
Interactie
Interactie is het reageren van mensen op elkaar, zodat het handelen van de één de directe aanleiding
is voor het handelen van de ander.
Interactie kan op veel verschillende manieren voorkomen:
- Verbaal, non-verbaal of een combi van beide
- Tussen twee personen maar ook tussen meer, soms wel duizenden, personen
- Het kan inhoudelijk een conflict zijn of juist harmonieus.
- Eenzijdig of gelijke inbreng
- Direct of indirect
Interactie kan ook verschillende doelen hebben:
- Instrumenteel interactie heeft een doel (bv tussen klant en verkoper)
- Emotionele bevrediging
Gedrag van mensen is te verklaren als een voorbereiding op toekomstige interacties je kleedt je
bijvoorbeeld leuk aan omdat je op het feestje indruk wil maken op een jongen. Of je studeert voor
een examen om een goede indruk te maken. Dit heet ook wel sociaal handelen; handelen is gericht
op het gedrag van andere mensen. Dit betekent dat het gedrag van het ene individu alleen te
begrijpen is in relatie tot het gedrag van andere individuen.
Bij een voetbalwedstrijd is het spel tussen 22 spelers makkelijk te volgen en te begrijpen. Als
je maar één speler kan zien vraag je je af wat hij aan het doen is, zijn gedrag is dan moeilijk te
begrijpen.
Interacties zijn hierom tamelijk onvoorspelbaar, omdat de resultaten van het gedrag afhankelijk is van
hoe de individuen reageren in de interactie. Soms zijn interacties wel voorspelbaar, dit komt door
gewoontevorming; mensen vormen met elkaar gewoonten en leren wat ze van elkaar kunnen
verwachten. Ook gedragsregels en normen zorgen voor voorspelbaarheid, wanneer deze normen
sociaal geldig worden erkend en daadwerkelijk worden nagevolgd, heet dit institutionalisering.
Het interactiebegrip legt de nadruk op direct waarneembare handelingen en ontmoetingen op
microniveau. Hoe gaan mensen in het dagelijks leven met elkaar om?
Cultuur
Cultuur is het gedragsrepertoire en de denkbeelden die mensen aangeleerd hebben en die zij in een
bepaalde groep of samenleving gemeen hebben. Deze cultuur wordt telkens aan nieuwe leden
overgedragen. Door het proces van (continuïteit en verandering via) cultuuroverdracht, continueert
een samenleving zich over een langere periode. Maar het verandert een samenleving ook steeds een
klein beetje; wat kinderen van volwassenen leren is geen exacte kopie van wat zij van hun
voorgangers hebben geleerd. Een andere naam voor cultuuroverdracht is socialisatie:
- Primaire socialisatie gezinnen
- Secundaire socialisatie school
Peergroups en sociale media spelen ook een grote rol in het socialisatieproces.
, Socialisatie vindt voornamelijk plaats door imitatie, identificatie en sociale controle. Wanneer een
kind de normen en gedragsregels uit zichzelf toepast, dan zijn deze onderdeel geworden van de
persoonlijkheid, ook wel internalisering genoemd.
Socialisatie leidt niet alleen tot overeenkomsten, maar ook tot verschillen tussen en binnen
samenlevingen, afhankelijk van de cultuur.
Een voor een bepaalde groepering kenmerkende cultuur die een variant vormt op de dominante
cultuur van een samenleving, heet de subcultuur.
Mensen worden gevormd door een combinatie tussen nature en nurture. Volgens het biologisme
speelt vooral nature een grote rol. Het ontwikkelde gedrag is een samenspel tussen genetische
mogelijkheden en omgevingsinvloeden; nature en nurture.
Volgens het Thomas-theorema heeft iets maatschappelijke gevolgen als je iets een bepaalde
betekenis toekent. De manier waarop je de werkelijkheid interpreteert, beïnvloedt het gedrag en
acties.
‘Marokkanen stelen altijd’ hierdoor ga je de groep vermijden of zelfs discrimineren, uit angst
voor wat je gelooft dat waar is.
Het cultuurbegrip richt de aandacht op de betekenissen die mensen aan elkaars gedrag en hun eigen
gedrag toekennen en op basis daarvan handelen. Ook worden overeenkomsten tussen leden van een
groep belicht en gebruikt om met andere groepen te vergelijken. Het gevaar is dat je alle mensen
over één kam scheert op basis van hun cultuur.
Interdependentie
Interdependentie is een ander woord voor onderlinge afhankelijkheid. Wij zijn fundamenteel van
elkaar afhankelijk, maar we weten niet eens precies van wie we nu afhankelijk zijn.
Volgens de contracttheorieën uit de 17e en 18e eeuw, geldt het idee dat een individu in een
natuurlijke toestand volledig autonoom is, en vrijwillig verbonden aangaat. Hier was wel kritiek op,
verschillende filosofen ontkenden dat er ooit een tijd was geweest waarin mensen onafhankelijk van
elkaar zouden hebben geleefd.
Durkheim stelde dat mensen in stamverband leefde en hierdoor slechts in beperkte mate bewustzijn
konden ontwikkelen van een identiteit als afzonderlijk individu. In modernere samenlevingen
ontstonden sociale voorwaarden waaronder het gevoel van individuele autonomie kon ontwikkelen.
Dit heette de sociale voorwaarden voor individualisme.
Doordat mensen elkaar beïnvloeden, oefenen ze ook macht uit over elkaar. Wanneer de groep in
dezelfde mate afhankelijk is van elkaar, zijn de machtsverschillen gering. Wanneer iemand in een veel
grotere mate afhankelijk is van een ander dan omgekeerd, dan spreek je van een asymmetrische
verhouding. Diegene die het minst afhankelijk is, heeft de meeste macht.
In westerse samenlevingen laten mensen zich steeds minder beïnvloeden door hun directe sociale
omgeving, ook raken we minder gebonden aan vaste sociale kaders, zoals kerk of politieke partij. Dit
proces heet individualisering.
Mensen zijn op verschillende manieren van elkaar afhankelijk:
- Economische bindingen
Gaat om afhankelijkheden die te maken hebben met de productie en distributie van schaarse
goederen zoals voedsel, kleding en onderdak
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mila2022. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R120,56. You're not tied to anything after your purchase.
