Kwartaal 2 Junie Eksamen. Taal departementeel vraestel 1. Die Testament deur Rhona Peens vraestel 2 saam met 6 ander gedigte: Wys my die Plek, Troetelwoorde vir Ogilvie Douglas, Hansie en Grietjie, Busrit in die aand, Thumela en My siel, Pa
Afrikaans Prosa en Poësie:
Poësie:
Thumela: (Elme Barnard)
Titel: Thumela
3 Afrika tale: Ndebele, Xhosa, Zoeloe Bundel = boek met klomp gedigte
Stuur/oordra/wegstuur/versend
Boodskap = les
Spreker: Ek-spreker (ander skoolkind)
Aangesprokene: Matriekleerder(seun)/skoolverlater Rympatroon = Bv Kruisrym
Digter: Elmé Barnard
In gr 10 aan poësiekamp deelgeneem + gedig in bundle “Poort” verskyn. Rymskema = aa bb cc
As gr 10 het sy na uitbundige matrieks (se laaste dag) gekyk wat skool
groet + toe gedig geskryf
Tema (waaroor gedig gaan): Vreugde v skoolverlater om na volwasse wêreld gestuur te word
Dele vd gedig:
1. Skoolleerder se aksies (reël 1 – 17)
2. Onnie reaksie op leerder optrede (reël 18 – 19)
3. Spreker reaksie (reël 20 – 22)
Bou:
Vrye vers: Geen / min hoofletters / leestekens
Geen vaste rymskema
Reëllengte verskil
1 strofe
22 versreëls
R 2: jy waarskynlik seun (nie seun se naam nie, maar klaar met skool + d dag waarop jy gestuur / oorgedra word na
nuwe lewe v volwasse wêreld.
Geskree dui op vreugde
R 3: oulaas = laaste maal = finaliteit v sy aksie beklemtoon deur tipografiese wit
Gemaak ernstig = gee voor
Oulaas + gemaak = aa assonansie
R 4: Kennisgewingbord = bord met inligting
R 5: hordes = baie = omvang v skoolakt word met woorde beklemtoon
R 6: lyste eksamenroosters = einde vd jaar
R 8: gestaar = strak aangekyk = alleenplasing = beklemtoon (nie werklike kyk v seun – neem nie ernstig kennis v skool akt
nie, verlaat skool
R 9: boeksak = skooltas
R 9 – 11: wyse waarop boeksak in lug gegooi word = met tipografie beklemtoon (woorde = regs)
R 10: wilde tol = sirkel beweging waarmee geskiedenisboek gegooi word + leerder se eie gesk v skoolloopbaan afsluit
R 12: geskiedenisboek = e – assonansie
Gepos weggegooi sluit aan by titel ondersteun versend-proses v skoolverlater na volwasse wêreld
R 14: verward = deurmekaar = personifikasie sluit aan by verwaring v skoolverlater oor toekomsplanne =
alleenplasing + tipografiese wit beklemtoon sy verwante gevoel na volwasse wêreld
R 15: saai = versprei sluit aan by skoolverlateres wat verprei word na volwasse wêreld
R 16: laggend vreugde dat skoolloopbaan verby is
R 16 + 17: suggereer dat hy nie skoollewe sou mis nie
R 18: gee voor = g – alliterasie = albei gee voor = R 3 + R 18
R 19: weggedraai onnie sal nie lle mis nie = gewoond aan sulke gedrag OF sal hom wel mis
R 20 – 22: spreker se eie gedagtes = het “dit” (gesk) niks vir lle beteken nie – hy gooi boek in d lug / verwerp by gesk v
skoolloopbaan op pad na nuwe lewe wat om d hoek wag
R 21: dit = vak (gesk)
,R 22: tipografiese wit beklemtoon spreker se twyfel of skool iets vir kind beteken het
R 20 – 22: retoriese vraag beteken leser om na te dink oor betekenis v eie skooljare
Assonansie + Alliterasie (halfrym) = bindmiddel (bind gedig tot eenheid)
R 2, 3,8, 11,14,22 = wit spasies Tipografiese wit = funksie: dui tydsverloop aan / beklemtoon / oorgang na volgende
gedagte
R 3, 8, 11, 14: beklemtoon handeling v oudleerder
R 22: beklemtoon gedagte v waarnemer wat wonder of skool vir hom niks beteken het nie
Vrae:
Titel beteken om boodskap aan iemand te stuur. “gepos”
Rede dat meneer in R 1 met kleinletter geskryf is = wat gebeur = universeel. Dit gebeur jaarliks by baie skole
wêreldwyd. Dit kan enige onderwyser wees
Emosie ervaar “jy” in r 2 = vreugde / blydskap omdat d laaste skooldag uiteindelik aangebreek het
Ooreenkoms tussen reaksie v skoolverlater in r 1 – 17 + onderwyser in r 18 – 19 = lle + onderwyser gee albei voor om
op te tree soos normaalweg v hulle verwag sou word “gemaak” (ernstig / geskok)
Beeldspraak r 12 – 14 = personifikasie
Frase uit gedig aan dui dat daar min mense op skoolterrein was = “verlate skoolvierkant”
Geïmpliseerde betekenis v r 16 – 17 = skoolverlater = bly dat skoolloopbaan verby is
Hkm het mnr weggedraai (r 19) = suggestiewe = dat onderwyser nie lle sal mis nie / nie deur handeling vd lle geraak
word nie. Of dit kan beteken dat hy verstaan hoe lle voel+ slegs voorgee om geskok te wees omdat dit sy taak is as
onderwyser; hy draai weg omdat dit nie meer sy werk is om d lle te berispe nie
Hoe kontrasteer d “jy” (r 1 – 17) met d spreker: D jy veraat d skool terwyl spreker nog ‘n lle in d skool is. Spreker sal
waarskynlik anders optree, want laaste 2 reëls wonder hy / sy of d 12 jaar op skool niks vir matrieklle beteken het
nie. D implikasies is dat skool vir spreker iets beteken + dat hy / sy nie net bly sal wees wanneer skool verby is nie
Hoe sluit titel b tema v gedig aan: “Thumel” kan iemand se naam wees, maar beteken ook “ stuur / oordra /
versend”. Aan einde v matriekjaar word lle deur d skool oorgedra of gestuur na d volgende, volwasse fase vd lewe
Hansie & Grietjie: (Eveleen Catelyn)
Titel: `n Intertekstuele verwysing vd sprokie “Hansie & Grietjie.”
Skep verwagting dat die gedig oor die sprokie handel, maar dit wyk af om sosiale kommentaar te lewer.
(emosioneel, verwaarloosde kinders wat uit hul ruimte wil ontsnap.
Bevryding is nie altyd suksesvol nie en lei tot gevalle kinders.)
Hansie & Grietjie – moderne, ongelukkige weergawe van die sprokie. (Aanklag teen geestelike mishandeling,
oorspronklike kindersprokie geskryf deur Grimm broers.
Sosiale kommentaar = Lewe is duur, altwee ouers moet werk en gee nie genoeg aandag aan kinders nie. = emosionele
verwaarlosing
Tema: Emosionele verwaarlosing van kinders kan rampspoedige gevolge hê.
Bou: 1 strofe
21 reels
vrye vers
geen vaste rym
geen hoofletters
versreëllengtes verskil
Vrye vers se funksie: suggereer afwagting van liefde + en geluk in stadsbestaan van kinders. Vrye vers kan eenheid
verkry deur herhaling/rym in hierdie gedig is dit deur interteksuele verwysing.
Ruimte:
versreël 1-4 = deel 1= onderdrukkend en onnatuurlik
versreël 5-7 = deel 2 = aflaai van kinders by heks se huisie = sprokie: H & G vind heks se huisie
versreël 8-13 = deel 3 = moderne lewe
versreël 14- 16 = deel 4 = sprokie: H & G vet gevoer en in `n hok toegesluit
versreël 17-21 = deel 5
, R.1: daar was eendag = sprokie = eendag was daar
daar= nie `n sprokie Interteksuele verwysing word
woud= donker/dig=sien nie son verwys na iets anders binne in
metafoor= stad vergelyk met betonoerwoud teks
stad weggekeer van son/ lewe is negatief
R.2: aan die kant van die son
voorstad: Sunnyside in Pretoria = baie woonstelle en digter bly ook daar
R.3: maan is `n flou olielamp = metafoor
maan is flou = nie soos in sprokie waar maan helder pad terug huis toe verlig het nie = lig is tydelik
R.4: brand honderde kersies = metafoor = kontras met sterre in die woud, is lig in die oerwoud straatliggies
R.5: die kindertjies = klein/kleuters/liefde
R.6: afgelaai = voorplasing om te beklemtoon inversie
heks & huisie = h-alliterasie = sluit aan by hok in reël 15
koppelteken = beklemtoon kinders se reaksie – huil, hartseer die hele dag
dagmoeder/ kleuterskool = ouers werk – sleg/ weerloos/ongelukkig
R.7: h-alliterasie = (hulle-huil)
beklemtoon kinders wat hartseer is om weg te wees van hulle ouers
R.8: na-vyf, na – werk = herhaling van tyd = beklemtoon `n lang dag weg van die huis af. (einde van die dag)
R.9: stiefmammies + pappies = verskil van die sprokie = net 1 stiefouer
negatiewe belewing, kinders sien ouers min, ouers hanteer kinders stief/onvriendelik a.g.v. = ander verpligtinge
(liefdeloos)
R.10: kort reël = beklemtoon die mooi motor = ysterswaan = mooi kar/ materialisme
R.10 +11: metafoor = ysterswaan blaas rook = In die sprokie wys `n wit duif die pad terug huis toe.
R.11: blaas rook = besoedeling = negatief teenoor woud met skoon riviere
R.12: riviere teer = metafoor vir teerpad
R.13: kelders parkering = parker-garage van woonstelblok in `n kelderverdieping.
R.14: opgehys = metafoor vir `n hysbak
R.15: agterplasing = beklemtoon
hok = h-alliterasie =sluit aan by die ingeperkte ruimte = metafoor = diere/ traliebed/ “cot” ingehok.
R.16: geen pret/Vryheid
soet + slap = s-alliterasie = beklemtoon manier hoe kinders moet gaan slaap.
Ironie = verwag dat kinders soet moet slaap – het nie weggeloop + oor tralie/reëling na dood geval.
R.17: bang, nag = verbreek roetine
R.18: tralies = diefwering op balkon/ gevangenskap
R.19: fyn & flenters = f-alliterasie = beklemtoon die gevolge van kinders wat val
letterlik = doodval
figuurlik = kan genadeloos lewe ver van ouers nie hanteer
om van ouers se omstandighede te ontsnap
oortree wette bv. Dwelms wat kan lei tot die dood.
R.20: paadjies = sypaadjies = hard/koud = dood=sement paadjies
inversie = basiese behoeftes word voorsien, maar emosionele behoeftes word verwaarloos
(liefde/warmte/aandag)
R.21: in die moeilikheid
Inversie = reël 20 = beklemtoon harde wêreld wat kinders nie kan hanteer nie.
Ironie = in modern samelewing = weg is romantiese beeld van kindwees, speel en droom.
Deel 5:
R.17-21: Gevolge wanneer ongelukkige kinders soggens by heks se huisie afgelaai word. In teenstryd met sprokie waar
kinders met pa verenig word nadat hulle van heks ontsnap het, eindig gedig tragies as kinders fyn en flenters val.
Vrae:
verwysing na ander teks = Interteks of intertekstuele verwysings. In die teks word na die sprokie Hansie & Grietjie
verwys
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller suliseduplessis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R100,00. You're not tied to anything after your purchase.
