Samenvatting H3 Duurzame inzetbaarheid in tijden van versobering
Boek: Een leven lang inzetbaar - De Lange en Van der Heijden
3.1 De omslag naar langer doorwerken
De oudedagsvoorzieningen waarover de Nederlandse samenleving beschikt, gelden als
belangrijke verworvenheden.
● Ze staan ook onder druk door vergrijzing.
● Recent heeft de kredietcrisis een bres geslagen in de tweede pijler pensioenreserves
en vervolgens zijn de pensioenfondsen geconfronteerd met dekkingstekorten.
● Als de reserves tekortschieten zou het voor de hand liggen om meer te gaan sparen.
Dit is niet echt realistisch, want besparingen bevonden zich al op een hoog niveau.
● In internationaal vergelijkend perspectief sparen Nederlanders veel voor pensioenen
en zijn de kosten voor de eigen woning hoog.
○ In de toekomst: schulden maken steeds normaler (voor onderwijs).
○ Vanwege sterk toenemende zorgkosten doemt het perspectief op dat ook
voor oudedagzorg een beroep op besparingen gedaan zal worden.
Kosten zijn hoog en er moet ook ruimte blijven om te consumeren.
Een andere oplossing voor de financiering van oudedaguitgaven zou zijn om de ambities
naar beneden bij te stellen.
● Genoegen nemen met minder.
Wat overblijft als oplossing: langer doorwerken.
Daarmee zijn kosten aan het begin van de pensioeneringsfase te vermijden. En dat verlicht
de problematiek ook aanzienlijk.
Ouderdom = ziekten en gebreken
Vroeger haalden veel werknemers hun pensioen niet.
Door de sterk verbeterde gezondheidstoestand van de Nederlandse bevolking is dat
veranderd. Veel mensen halen hun pensioen en leven daarna langer door en vaker in
goede gezondheid.
Dit heeft helaas niet gezorgd voor hogere participatie van ouderen op de arbeidsmarkt. De
recessie van begin jaren ‘80 van de vorige eeuw heeft naar de destijds heersende inzichten
de noodzaak doen ontstaan om ouderen vervroegd te laten uitstromen en jongeren een
kans op de arbeidsmarkt te bieden.
● Gevolg: massale uitstroom ouderen. De vervroegde uittredingsregelingen waren
destijds gunstig dat wie tot zijn pensioen doorwerkte ‘een dief van zijn eigen
portemonnee zou zijn’.
● Wie daarop geen aanspraak kon maken, mocht een beroep doen op de
arbeidsongeschiktheidsregelingen.
● Toenmalige minister-president Lubbers: Nederland is ziek.
○ Het gevolg van afwezigheid van oudere werknemers was ontwenning. Oude
ingesleten gewoonten om op de werkvloer met de eigenaardigheden van
oudere werknemers om te gaan, zijn in onbruik geraakt. Het imago van de
oudere werknemer is verslechterd.
Doordat collectieve regelingen die het mogelijk maakten om voortijdig te stoppen met
, werken zoals de arbeidsongeschiktheidsverzekering zijn afgesneden, vindt nu een sterke
groei plaats van de arbeidsparticipatie van oudere werknemers.
● Dat gaat samen met een snel veranderende houding van werknemers tegenover
doorwerken tot aan het pensioen. Steeds meer mensen verwachten dat ze
langer kunnen doorwerken.
De consumptieve benutting van collectieve rijkdom is vaak aangeduid als Dutch
disease. Als gevolg van vele jaren vergende herzieningen van de instituties van de
arbeidsmarkt en de sociale zekerheid in de jaren ‘90 en ‘00 is de uitkeringsafhankelijk
uiteindelijk weer teruggedrongen.
De zware recessie begin jaren ‘80 > relatief veel jonge mensen op de arbeidsmarkt.
Het sociaal pensioen rond de leeftijd van 60 jaar dat vanwege de toegenomen welvaart >
bestrijding jeugdwerkloosheid. Daarnaast hebben de sociale partners die met de
uitvoering van de werknemersverzekering belast waren, toegelaten dat met name de
arbeidsongeschiktheidsverzekering een route voor vervroegde uittreding kon worden.
● De arbeidsparticipatie van ouderen was ingezakt en daarna weer uit het dal
opgeklommen.
● De beweging in de richting van langer doorwerken die nu op de Nederlandse
arbeidsmarkt plaatsvindt, is een grote verandering die niet zonder slag of stoot tot
stand komt.
○ Het vergt veel van werknemers en werkgevers. Oudere werknemers
hebben andere karakteristieken dan jongere werknemers.
Ondanks de verbeterde gezondheidstoestand hebben oudere werknemers een grotere
herstelbehoefte. Daar staat tegenover dat oudere werknemers ervaring hebben die van
veel nut kan zijn.
Alle werknemers en oudere werknemers in het bijzonder moeten zich instellen op een
langere loopbaan.
● Of zij in staat zijn om langer door te werken hangt er onder andere meer af of zij hun
gezondheid, hun motivatie en hun beroepsvaardigheden op peil weten te
houden. Een risico voor de loopbaan van oudere werknemers is dat de
mogelijkheden voor baanwisseling met het stijgen van de leeftijd afnemen.
● Niet alleen zijn er allerlei financiële belemmeringen om op latere leeftijd een
loopbaanstap te maken, maar ook de vraag naar oudere werknemers is zwak.
● De arbeidsmarkt voor oudere personen wijkt sterk af van die voor jongere
werknemers.
Complicatie voor het langer doorwerken = arbeid is onder invloed van de economische
dynamiek veranderd. Tegenwoordig staan werknemers meer bloot aan hoge werkdruk.
● Dit is vooral in de jaren ‘90 gestegen toen oudere werknemers nog massaal
vroegtijdig met pensioen gingen.
● Het tempo waarin beroepskennis veroudert, is toegenomen.
● De noodzaak om te blijven leren legt een druk op werknemers. Hier staat tegenover
dat lichamelijke belasting tijdens het werk is teruggedrongen. De condities voor
langer doorwerken zijn vergeleken met vroeger niet in alle opzichten beter geworden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hhsgebruiker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for R58,25. You're not tied to anything after your purchase.