NATUR ZIENTZIAK
Lurra ekologismoaren ikurra bihurtu.
Zientzia filosofiaren alaba da. Zientziak bilatzen duena mundua ulertzea da, gure galderen
erantzunak bilatzea. Hau ikerketa zientifikoak eginez lortu, datuak erabiliz ondorioak
ateratzeko, eredu zientifikoak eraikiz. Zientzia objetibotasunarekin eta egiarekin lotzen da,
ez dago ezaugarri sozial eta historikoetara lotuta. EZ da. Zientzia ez da egia, baizik eta
errealitatearen interpretazio subjektiboa, testuinguru eta une batean baliogarria. Teoria
batzuk frogatzen dira, beste batzuk ez. Pertsonek egiten duten jarduera da, eta batzuetan
perbertitzen da. Adibidez, hasieran uste zuten Lurra 6000 urte zituela, garai hartako marko
teorikoa erlijioa zelako, eta Biblia esaten zuen Lurrak 6000 urte zituela. Datuak
interpretatzen dituzu buruan duzunaren arabera.
Ziurtasun gabezia kontuan hartu eta asumitu behar da, teoria oro da gertakari batzuen
interpretazio egokia.
- Baliogarria da beste gertakari batzuk edo froga batzuk interpretazio hobea eman harte.
- Probak interpretatzeko modua aldatzean.
Biologiaren galderak: Zer da bizitza?...Teoriak garatuz doaz.
Zientzia ikasteko, zientzia EGIN behar da.
, ZIENTZIA
- Galderen erantzunak bilatu
- Gertakariak interpretatu objektibotasunez
- Esperimentazioa
- Eztabaida eta argumentazioa
- Giza-eraikuntza
HEZKUNTZA ZIENTIFIKOA
- Hizkuntzek
- Galderek
- Esperimentazioaren bidez ideiak kontrastatzea
- Besteekin ideiak kontrastatzea
- Komunitatea
ZIENTZIEN IRAKASKUNTZA
1- Gertakari zientifikoak azaltzea: kontzeptu, lege, teoria zientifikoak aplikatu gertaerak
azaltzeko.
2- Ikerketa zientifikoa ebaluatzea eta diseinatzea: zientifikoki iker daitekeena identifikatu,
galderak egin, hipotesiak formulatu eta ikerketak diseinatu.
3- Datuak eta frogak zientifikoki interpretatzea: datuak interpretatu, erabili ondorioak
ateratzeko, argudiatu, baieztapenak justifikatu.
GEOLOGIA
1. Paisaia sortzeko eragileak eta prozesuak?
Paisaia sortzeko eragileak fenomeno meteorologikoak eta plaka tektonikoak dira.
Prozesuak: Plaka tektonikoak haien artean talka egitean failak eta mendikateak sortzen
dituzte, eta fenomeno meteorologikoek, hala nola, haizea eta euria, paisaia eraldatzen dute
ere, lurra erosionatzen (higadura) eta abar. Aldaketa klimatikoa ere paisaia eraldatzen du,
basamortuak sortuz, adibidez. Mareak (itsasoa). Sumendiak, uholdeak. Gizakiak. Animaliak.
Meteorizazioa (apurtzea)-Higadura-garraioa-sedimentazioa
Meteorizazioa: Lurraren gainazalean harriak apurtzea. Higaduraren desberdina, ez da
materiala mugitzen. Meteorizazio fisikoa (Tº aldaketak sortua, poroetan ura sartu eta izoztu),
kimikoa (euri-urak eraginda, kareharriarekin, uraren azidotasunagatik CO2 duen uretan
harriaren gainean erortzean, disolbatuko du eta zuloak sortu), biologikoa.