Resumen
Samenvatting Politiële en Gerechtelijke Organisatie
- Grado
- Institución
In deze samenvatting wordt de info op de powerpoints gecombineerd met eigen notities in de lessen. Geslaagd in eerste zit met 14/20!
[Mostrar más]Vista previa 4 fuera de 94 páginas
Vista previa 4 fuera de 94 páginas
Añadir al carrito
Añadir al carrito
Vendedor
Seguir
krdbsr
Comentarios recibidos
Vista previa del contenido
Politiële en GerechtelijkeOrganisatie
THEMA 1: OPSPORING
Hoofdstuk 1: korte geschiedenis van het Belgische politiewezen (1794 – 1987)
= geschiedenis tot de jaren 80
1. Inleiding-Franse tijd
In deze tijd zijn de fundamenten voor het politiesysteem zoals wij het vandaag kennen gelegd. Veel
elementen uit de Franse tijd zie je terug in hoe de politie vandaag georganiseerd is.
Waarom stilstaan bij de geschiedenis?
→ Inzicht in het verleden draagt bij aan inzicht in de complexiteit van het heden
→ Opdrachten van politie én de organisatie van - én toezicht op - het politiebestel, steeds
gesitueerd in een ruimere socio-politieke en economische context. Veranderingen zijn
gekoppeld aan grote maatschappelijke gebeurtenissen (bv. Zaak Dutroux)
Drie voorafgaande bemerkingen
1) De geschiedenis van het politiewezen is een rijke en complexe geschiedenis (waar we slechts
fragmentair en selectief aandacht aan kunnen besteden in het licht van deze cursus).
2) De geschiedenis van het politiewezen is niet enkel – en zelfs niet primair – een geschiedenis
van de misdaadbestrijding. Politie doet meer dan misdaadbestrijding (bv. openbare
ordehandhaving)
3) De geschiedenis van het politiewezen kan niet losgekoppeld worden van de Belgische
politieke en sociale geschiedenis.
Rode draden doorheen politiegeschiedenis
1) Een politiebestel gekenmerkt door een grote verscheidenheid enerzijds en een
onevenwichtige ontwikkeling anderzijds.
2) Spanning tussen centrale aansturing enerzijds en lokale (gemeentelijke) autonomie
anderzijds.
→ Het van bovenaf willen organiseren van politietaak wat in evenwicht moet zijn met
lokale autonomie
→ Aansturing lokale politie: burgemeester
→ Spanning hoeveel centraal organiseren en hoeveel lokaal?
→ Soms meer centraal en soms meer lokaal
3) Spanning tussen streven naar efficiëntie en effectiviteit in politieoptreden enerzijds en
legitimiteit en democratische controle anderzijds.
→ Hoe als politie legitiem zijn en op de juiste manier gaan controleren
→ Welke politie willen we als samenleving en welke garanties willen we daarbij?
4) Diverse politie-instanties met eigen ontwikkelingsdynamiek die samen de politiezorg moeten
verzorgen – maar hoe?
1
, → Politiediensten moeten samenwerken en samen voor onze veiligheid zorgen en ons
politiebeleid zorgen
1. De Franse en Hollandse erfenis
De Franse Tijd (1794-1814)
Belgisch politiebestel zal nog lang (tot aan de hervorming) de kenmerken van het
Franse model hebben.
Het Frans model:
- De burgerlijke republiek (1794-1799) → politie hoort herkomst te vinden
in burgerij
- Het militair Napoleontisch regime (1799-1814): “politiestaat”. Gericht op
openbare ordehandhaving en politieke informatie. Politiestaat= niet neutraal, instrument in
de handen van de machthebber, staat in functie van degene die aan de macht is. Taak van
openbare ordehandhaver zeer belangrijk, zo ben je zichtbaar. Politieke informatie:
inlichtingen (nog een belangrijke taak). Kennis is macht, politieke info is macht.
Kenmerken: militarisering, centralisering, verscheidenheid:
- Militarisering: nadruk op militair karakter van de politie. Hiërarchisch georganiseerde
organisatie met sterke interne discipline, heel weinig beslissingsbevoegdheid (hangt vast aan
militair karakter). → gendarmerie
- Centralisering: balans tussen lokale overheid en lokale autonomie, zo goed mogelijk
aansturen vanuit machthebber → centraal aansturen. Geen onafhankelijk toezicht op wat de
politie doet. Uitvoerende macht (ministerie van politie) oefent controle uit (niet de
rechterlijke!!). Invoering
onderscheid tussen de
administratieve
(bestuurlijke) en
gerechtelijke politie.
+ Joseph Fouché en de idee van de ‘haute police’
→ Hoge politie: verzamelen van politieke info, inlichtingenverzameling
→ Fouché was minister van Algemene Politie
→ Oprichting Police Secrète (Openbare Veiligheid)
Taak: inwinnen, analyseren en gebruiken van inlichtingen door middel van
informanten en infiltranten
Reden: nood aan verzameling politieke informatie
2
, → Politie wordt instrument in handen van machthebbers en wordt verwacht de
samenleving in het oog te houden
= Haute police (politieke inlichtingen) (itt police basse – focus op criminele
inlichtingen, gewoon politiewerk zoals opsporen en voorkomen van criminaliteit)
- Verscheidenheid: een verscheiden politieapparaat met als belangrijkste korpsen:
→ ‘Corps de la Gendarmerie Nationale’, daarna ‘Gendarmerie Impériale’ (elitekorps) :
heeft de meeste macht en de meeste invloed.
→ ‘Police municipale’/landelijke politie/lokale politie : administratieve en gerechtelijke
taken. Velwachters en commissarissen. Belangrijke rol voor lokale overheid:
burgemeester! Kleinere lokale problemen.
→ ‘Garde Nationale’: opgericht tussen 1800 en 1810. Het is de voorloper van de
burgerwacht – openbare orde en grens/kustbewaking. Openbare ordehandhaving.
Gendarmerie Impériale Police municipale Garde National
Voor- en nadelen van dit systeem
→ Nadelen: Slechte communicatie, kan een risico vormen. Een gevolg van slechte
communicatie: conflicten, concurrentie tussen verschillende diensten.
→ Voordelen: Er kan op verschillende niveaus ingezet worden. Dicht bij de bevolking werken.
(best of three worlds)
2. Hollandse tijd - interbellum
De Hollandse Tijd (1815-1830)
Overname Franse erfenis, maar in een mildere vorm, afzwakking van de ‘politiestaat’. Niettemin:
handhaving van het idee van ‘haute police’.
Gelijkende elementen behouden: opnieuw 3 korpsen in afgezwakte vorm en andere benamingen.
1) Maréchaussée: gendarmerie maar de term werd vervangen wegens beladen. Werd centrale
korps in de Nederlanden.
2) Gemeentelijke politie: commissarissen en veldwachters. Toename gemeentelijke autonomie
van 1815 (maar weer afzwakking vanaf 1825).
3) Burgerwacht of ‘schutterij’
3
, 2. Naar een nationaal gecentraliseerd politiesysteem
Ongerustheid over hoe de politie is georganiseerd → ‘Sire, ik ben ongerust’
De eerste fundamenten (1830-1885) van een Belgisch politiebestel:
→ Fundamenten blijven bestaan en worden overgenomen
→ 1830: Belgische onafhankelijkheid → naar een sterke, gecentraliseerde staat met
gemeentelijke/lokale autonomie
→ 1831: grondwet
→ 2e helft 19e eeuw: industriële ontwikkeling
→ Industriële crisis tussen 1873 en 1885: disciplinering van werkende klasse
→ Stakingen en sociale onrust
→ Nood is hoog voor openbare ordehandhaving, de politie speelt hier op in
De verschillende politie-instanties (1830-1885) – sterk geënt op de Frans-Hollandse modellen
De vraag rijst: ‘welk politiemodel willen we?’
→ Kiezen voor diversiteit
Weerstand tegen gecentraliseerd politiemodel: diversiteit aan politiediensten, 1 lokaal korps en 3
gebaseerd op militaire korpsen: gendarmerie, leger en burgerwacht + openbare veiligheid
1) De ‘Gendarmerie Nationale’
→ November 1830: ontbinding Maréchaussée, vervangen door ‘Gendarmerie nationale’
→ Aanvankelijk kleine rol op vlak van ordehandhaving, voornamelijk veiligheid op het
platteland
→ Aantal manschappen blijft beperkt (± 1200 begin, 2000 in 1883)
→ Strikte discipline
2) Het leger
→ ‘binnenlandse’ ordehandhaving (optreden n.a.v. stakingen, protesten, ...)
→ Ze vervullen ook politietaken
3) De burgerwacht
→ Decreet oktober 1830: burgerwachten georganiseerd op gemeentelijk niveau
→ Voornamelijk werkzaam in de steden: initiatief van de burgerij, vanuit wantrouwen
→ In loop van 19e eeuw zal zijn rol geleidelijk aan uitgespeeld geraken terwijl de
Gendarmerie steeds groter wordt
4) Lokale/Gemeentepolitie (grootste korps)
→ ‘Ruraal’ België met landelijke politie (veldwachters) in kleinere gemeenten en
(bekritiseerde) gemeentepolitie in grotere gemeenten
4
Los beneficios de comprar resúmenes en Stuvia estan en línea:
Garantiza la calidad de los comentarios
Compradores de Stuvia evaluaron más de 700.000 resúmenes. Así estas seguro que compras los mejores documentos!
Compra fácil y rápido
Puedes pagar rápidamente y en una vez con iDeal, tarjeta de crédito o con tu crédito de Stuvia. Sin tener que hacerte miembro.
Enfócate en lo más importante
Tus compañeros escriben los resúmenes. Por eso tienes la seguridad que tienes un resumen actual y confiable. Así llegas a la conclusión rapidamente!
Preguntas frecuentes
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
100% de satisfacción garantizada: ¿Cómo funciona?
Nuestra garantía de satisfacción le asegura que siempre encontrará un documento de estudio a tu medida. Tu rellenas un formulario y nuestro equipo de atención al cliente se encarga del resto.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller krdbsr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for $6.33. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
45,681 summaries were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now