Resumen
Samenvatting geschiedenis 6vwo steden en burgers in de Lage Landen en de Verlichting
- Grado
- Nivel
Historische contexten steden en burgers in de Lage Landen en de Verlichting
[Mostrar más]Vista previa 3 fuera de 23 páginas
Vista previa 3 fuera de 23 páginas
Añadir al carrito
Añadir al carrito
Vendedor
Seguir
lunagrosso
Vista previa del contenido
Historische context: steden enburgers in de lage landen 1050-
1700
Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in
de Nederlandse gewesten mogelijk (1050-1302)?
Kenmerkende aspecten
13 De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-
urbane samenleving.
14 De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
Vanaf de 11e eeuw deed zich in Europa een aantal veranderingen voor. De landbouw veranderde,
de bevolking groeide, de handel bloeide weer op en er ontstond weer een monetaire economie van
grotere omvang.
Veranderingen in de late middeleeuwen:
Groei bevolking door:
- Klimaat wordt beter
- Ontginning
- Drooglegging/komst techniek polders
- Landbouwwerktuigen verbeteren; ploeg
- Invoering drieslagstelsel
Bloei handel en nijverheid:
- Landbouwoverschotten worden verhandeld op de regionale markt/stad
- Specialisatie van landbouw naar veeteelt naar handelaar
- Handelscontacten tussen dichtbij gelegen steden
- Grondstoffen kwamen door verbetering vervoer steeds van verder weg (wol uit Engeland)
- Meer nijverheid in steden; zeil en scheepsbouw, verwerking grondstoffen, maar ook
bakkers, bierbrouwers
- Stapelplaatsen ontstaan
- Jaarmarkten
Als gevolg van de eerdergenoemde ontwikkelingen (interregionaal, naar Europese handel) ontstaat
de monetaire economie (weer). Steden sloegen eigen munten. Om bezit van geld en reizen
makkelijker te maken, ontstonden er banken; waar een koopman een wisselbrief meekreeg en weer
elders bij een bank kon inwisselen voor geld.
De demografische groei wordt veroorzaakt door overschotten en specialisme; kettingreactie: meer
behoefte aan voedsel, kleding, inkomen (verdere groei economie door (inter-)regionale handel)
groei handelspunten (stedenvorming).
De lage landen: meest verstedelijkte gebieden van Europa.
, - Gunstige geografische omstandigheden
o Estuariën van grote rivieren, met daarachter Duitsland (rijn), Vlaanderen (Schelde), Frankrijk
(Maas), en de IJssel.
o Aanleg van kanalen, bijv. Tussen Gent en Brugge.
o Ontstaan steden veelal bij de samenvloeiing rivieren
o Ontstaan wegen, Maastricht-Schelde
In het noorden ontwikkelde vooral Vlaanderen zich tot een van de meest verstedelijkte gebieden
van Europa.
Netwerken binnen en tussen verzorgingsgebieden zorgen:
Stad en omgeving zijn een hechte eenheid; politiek en economisch. De stad was het centrum
van zo'n verzorgingsgebied.
Verbondenheid
- Omgeving (platteland) leverde voedsel
- Omgeving leverde grondstoffen voor nijverheid (bijv graan voor bakker)
- Stad verkoopt producten aan omgeving
- Samen van de landsheer (pol.)
Jaarmarkten versterkten het netwerk van steden nog meer. Kooplieden trokken van de ene
stad naar de andere.
Stadslucht maakt vrij, maar is ook ongezond! Constante migratie van platteland naar stad,
liefst kapitaal en kundig; stad leverde (juridische) bescherming, scholing. Van kleinere steden
kon migreren naar grotere steden (daar lagen lonen hoger!)
Steden, poorters en zelfbewustzijn
Bescherming landsheren, edelen, geestelijken en stadsmuren!
- Beschermen en bevorderen van handel door landsheer
- Beschermen handelsroutes
- Bouw havens en andere faciliteiten investeren
- Verlenen van jaarmarkten
- Afbouwen tollen en belemmerde belastingen
- Eventueel lenen aan steden en handelaren
Meer samenwerking tussen steden
- Handelsverbond; Hanze
Stedelingen bevechten en kopen zelfbestuur (oa privileges)
- Verplichtingen aan de lokale heer/landsheer
- Stadsrechten
o In ruil voor erkenning landsheer
o In ruil voor militaire diensten
o In ruil voor belasting betalen
- Stadsrechten verkrijgen maakten steden machtig; voorbeeld van zelfbewuste machtige
steden: verzet tegen landsheer (Guldensporenslag 1302!)
o Geen verplichtingen meer to grootgrondbezitters
o Zelfbestuur en rechtspraak
o Bepalen wie poorter is of niet
Steden en privileges
, Om hun economische belangen te beschermen kregen, bevochten en kochten stedelingen
zelfbestuur in de vorm van stadsrechten. Vanwege hun marktfunctie vertakte het netwerk tussen die
steden en het verzorgingsgebied zich steeds fijner.
Om zichzelf in stand te houden had de stad een constante toestroom nodig van kapitaalkrachtige of
kundige aspirant-poorters.
Gilden
Startpunt van stedelijke dynamiek in de Nederlandse gewesten was Atrecht. De stad lag op de
landsroute tussen Parijs en Engeland (wol, laken)/Noorden.
Door de hoge landbouwproductiviteit en de schapenhouderij in de regio veroverde die stad een
centrale plaats in de lakennijverheid.
Handelaren in deze bisschopsstad vonden aansluiting op een handelsnetwerk dat zich via
jaarmarkten in Frankrijk uitstrekte tot de Italiaanse stadstaten. Rijke kooplieden verstrekten hun
positie door zich te organiseren in koopliedengilden. Ook door leningen te verstrekken aan
edellieden kregen ze het stadsbestuur in handen.
Hanze
Tegen 1300 werd Atrecht als centrum van nijverheid overvleugeld door Vlaamse steden als Brugge,
die via de Noordzee aansluiting vonden op de handel met steden van e Hanze, maar ook met
gebieden in Spanje en Italië.
Van Atrecht naar Brugge, waarom?
Rond Atrecht (onderin België) ontwikkelt een verzorgingsgebied wat zich specialiseert in
wol:
- Platteland: schapen en vlees
- Stad: nijverheid laken (lakengilden)
- Gunstige ligging t.o.v. de jaarmarkten
- Handelsnetwerk met Noord-Italië; over land!
Brugge was lid van de Hanze en had toegang tot de zee. Scheepsvaart kwam opzetten.
Brugge nam na 1300 de functie van Atrecht over.
Spanning feodalisme en burgers
Patriciërs in Vlaamse steden knoopten banden aan met de adel en maten zich steeds meer aan de
adellijke levensstijl aan.
Tussen hen en het gemeen, aangevoerd door ambachtslieden, ontstonden steeds meer spanningen
over bestuur en over werkomstandigheden.
Met de Guldensporenslag lieten Vlaamse ambachtslieden en boeren in 1302 zien dat ze waren
opgewassen tegen patriciërs en feodale heren.
Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke
ontwikkelingen op de positie van de stedelijke burgerij
in de Nederlandse gewesten (1302-16020)?
Kenmerkende aspecten
Los beneficios de comprar resúmenes en Stuvia estan en línea:
Garantiza la calidad de los comentarios
Compradores de Stuvia evaluaron más de 700.000 resúmenes. Así estas seguro que compras los mejores documentos!
Compra fácil y rápido
Puedes pagar rápidamente y en una vez con iDeal, tarjeta de crédito o con tu crédito de Stuvia. Sin tener que hacerte miembro.
Enfócate en lo más importante
Tus compañeros escriben los resúmenes. Por eso tienes la seguridad que tienes un resumen actual y confiable. Así llegas a la conclusión rapidamente!
Preguntas frecuentes
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
100% de satisfacción garantizada: ¿Cómo funciona?
Nuestra garantía de satisfacción le asegura que siempre encontrará un documento de estudio a tu medida. Tu rellenas un formulario y nuestro equipo de atención al cliente se encarga del resto.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunagrosso. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for $6.33. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
45,681 summaries were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy summaries for 14 years now