, Domein MAATSCHAPPIJ
1 Democratie en Rechtstaat
1.1 Macht
MACHT = voert invloed uit op andere actoren. Macht bevat volgende
kenmerken:
INTENTIONEEL : de macht die de persoon uitvoert is doelbewust.
EFFECTIEF : de macht die de persoon uitvoert leidt tot resultaat. Indien dit
niet gebeurd kan men spreken van goede wil.
DAAD EN VERMOGEN : Het uitoefenen van een macht / macht om die
daden uit te lokken.
ASSYMETRISCH : de machthebbende heeft meer overheersing over het
machtssubject dan het machtssubject over de machthebbende.
Voorbeeld politieagent:
Politieagent zal sirene draaien als iemand door het rood rijdt en vragen om te
stoppen. De politie zal een boete voorschrijven.
Intentie: Jou doen stoppen
Daad: De politie geeft je een boete
Vermogen: De politie kan een boete geven
Assymetrisch: Jij kan de agent geen boete geven.
Effectief: De boete ga ik betalen.
Om macht uit te oefenen, kan je gebruik maken van verschillende
machtsmiddelen. Bijvoorbeeld dwang, geweld, maatschappelijke steun, relaties
en netwerken, deskundigheid, terreur, verzet, … Ze kunnen zowel positief als
negatief zijn.
Latente macht = sluimerend. Dat wil zeggen dat je macht hebt zonder je ze
echt uitoefent. Mensen anticiperen op veronderstelde macht.
Ik ging door het rood rijden tot ik een politiecombi zag in een zijstraatje.
Waardoor ik mijn gedrag heb aangepast aan de sluimerende macht van die
politieagent.
De directeur heeft je gevraagd om op je stage zeker een uur op voorhand te zijn.
Dit doe je zeker, ook al weet je dat hij dat waarschijnlijk niet zal controleren. De
directeur voert latente macht op je uit.
Vaak zie je dus dat mensen gaan anticiperen op de reactie van de
machthebbende om in te spelen op de wensen van de machthebbende of om een
terechtwijzing van de machthebbende te vermijden.
1
,1.2 Democratie
Democratie is het bestuur van, voor en door het volk
Democratie is van het volk = De groep mensen die ons bestuurt hebben
de macht om beslissingen te nemen die impact hebben op ons. “Het
besturen van het volk”.
Democratie is voor het volk = De beslissingen in het parlement worden
met een positieve bedoeling voor het volk genomen.
Democratie is door het volk = Het volk heeft inspraak (bv ook
gemeente-raadsleden).
Waarom democratie?
Zorgt voor minder oorlog want door democratie kun je als burger inspraak
hebben.
Criteria om van een democratie te spreken:
1. Sociaal contract
Een stilzwijgende afspraak tussen burgers en staat waarbij die burgers de
macht geven aan de staat. In ‘ruil’ voor die macht, moet de staat de
burger centraal stellen in haar beleid.
2. Regels & procedures
Om ervoor te zorgen dat de staat de burger centraal staat, zijn er aantal
regels en procedures afgesproken zodat de staat haar macht niet
misbruikt. Een voorbeeld van dergelijke afspraken is de opdeling in drie
machten: de uitvoerende, de wetgevende en de rechterlijke macht.
3. Respect voor individuele rechten
Elke burger van een democratische staat heeft een aantal individuele
rechten en die (mensen)rechten moeten geëerbiedigd worden door de
staat. Meer zelfs, het is de staat die medeverantwoordelijk is om die
individuele rechten te beschermen. Het gaat hier bijvoorbeeld over het
recht op vrije meningsuiting.
1.3 De drie machten
Het idee van de scheiding der machten werd onder andere geïntroduceerd door
De Montesquieu.
1.3.1 Welke machten?
1 De wetgevende macht = de macht die instaat voor het maken van de wet.
Vaak zijn het de parlementen die instaan voor het wetgevende van een
democratie. Dit houdt in dat het parlement de wet ontwerpt.
2
, Eenmaal iedereen het ontwerp goedkeurt en door het parlement afgestemd
wordt, kan die wet uitgevoerd worden op de uitvoerende macht, namelijk de
regeringen. Als een parlement een wet maak, wordt dit een wetsvoorstel
genoemd.
In België zijn er 6 parlementen die wetten kunnen maken:
1. Het Federaal Parlement = Kamer van Volksvertegenwoordigers
2. Het Vlaams Parlement
3. De Franse gemeenschap = Franstalige gemeenschap
4. Het Waals Parlement = Waals gewest
5. Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement
6. Het Parlement van de Duitstalige gemeenschap
Parlement op gemeentelijk niveau = gemeenteraad
Parlement op provinciaal niveau = provincieraad.
= raad -> wetgevend
2 Uitvoerende macht = verantwoordelijk voor het uitvoeren van de
goedkeurende wetten. De laatste tijd is het opvallend vast te stellen dat veel
wetten het gevolg zijn van een wetsontwerp door de regering. Meer en meer
wetten worden opgemaakt door de regering en goedgekeurd door het parlement.
Dit zorgt ervoor dat de uitvoerende macht veel feitelijk macht heeft.
NUANCE:
België is een representatieve democratie. Elke partij kan op de stembrief komen.
Als je 10% van de stemmen krijgt van de kiezer dan krijg je ook 10% van de
zetels in het parlement. Dit wil zeggen dat je in België zelden 1 partij zal hebben
die de meerderheid van de zetels heeft.
In België zijn er 6 regeringen met uitvoerende macht:
1. De Belgische regering
2. De Vlaamse regering
3. De Franse gemeenschapsregering
4. De Waalse gewestregering
5. De Brusselse hoofdstedelijke gewestregering
6. De regering van de Duitstalige gemeenschap
3 Rechterlijke macht = verantwoordelijk voor de rechtspraak in het land. Het
is een onafhankelijke macht die gaat controleren of dat de wetten en de regels
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur TianaVormezeele. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
