Samenvatting Ademhaling
HOOFDSTUK 1: BOUWSTENEN VAN HET THEMA “ADEMHALING”
1. ONDERZOEKSMETHODEN
2. Standaardradiografie
2.1. Achter-voorwaartse (p.a.) radiografie van de thorax
2.2. Zijdelingse (profiel) thoraxradiografie
2.3. Eventuele bijkomende opnamen
3. Laterale decubitus (pleura-uitstortingen)
4. Radiografie in expiratiestand (pneumothorax)
4.1. Bedradiografie van de thorax
4.2. Thoraxradiografie bij de zuigeling
5. Doorlichting (fluoroscopie) van de thorax
6. Computertomografie (CT)
7. Echografie
8. Angiografie
8.1. Pulmonalis angiografie
8.2. Bronchiale arteriografie
8.3. Magnetische resonantie (MR) beeldvorming
9. Radiologische semiologie
1. Inleiding
1.1. 5 elementen
1.2. Uitzicht en lokalisatie van de afwijkingen
2. Uitzicht van de afwijking
o Presentatie
– Afwijking nl verhouding (cardio-thoracale index normaal <0,5)
– Toevoeging abnormale structuren (tumor)
– Verdwijnen nl structuren (longemfyseem, verdwijnen vascularisatie)
o Karakteristieken
– Radiodensiteit (verdichting: afgenomen translucentie Rx, toegenomen attenuatie CT)
– Gootte (“Hoe groter het letsel op moment van ontdekking hoe meer kans op maligniteit”)
– Vorm
– Begrenzing
– Solitair, multipel, diffuus
– Homogeen of inhomogeen
5. Lokalisatie van de afwijking
o Golden S-sign: centrale longmassa of longcollaps
o Silhouette-sign: niet adflijnbaar = tegen elkaar gelegen
8. Thoraxwand en pleura
8.1. Standaardradiografie
8.1.1. Pathologische verdichtingen
9. Pleura-uitstorting
10. Sluiering/afstomping costo-diafragmatische sinus
11. Meniscus teken of Ellis Damoiseau lijn
12. Volledige hemithorax verplaatsing mediastium naar contralateraal
13. Afkapseling
Karakterisatie vocht met CT + DD met empyeem, maligniteiten (IV contrast)
14. Primaire pleurale tumoren
15. Nodulaire/circumferentiële pleurale verdikking, verdikking mediastinale pleura, verdikking pariëtale pleura > 1 cm
16. Pleurale verkalkingen
17. Empyeem
18. CT: verdikking pleura, attenuatie extrapleuraal vetweefsel, septaties in pleuraal vocht
18.1.1. Pathologische opklaringen (verhoogde translucentie)
,19. Pneumothorax
o Viscerale pleura: dunne curvilineaire opaciteit tss bloedvathoudend parenchym en avasculaire pleurale ruimte
o Expiratieopnamen: toename van de pneumothorax
o Laterale decubitusopnamen kunnen behulpzaam zijn
o Liggende patiënt:
– translucentie in hypochonderstreek of ganse hemithorax
– scherpe aflijning mediastinum of diafragma, vooral bij kinderen
– “deep sulcus sign”
24. Spanningspneumothorax
25. Hydropneumothorax
26. Diafragma
• Afwijkingen: eerste opgemerkt op RX
• CT: complexe peridiafragmatische pathologie
• Functionele afwijkingen (abnormale of geen beweging)= fluoroscopie en echografie
26.1. Vormveranderingen
o Varianten van het normale
o Tumorale pathologie
o Restletsels na pleuritis, hemothorax, chirurgie (tentvormige optrekking van het diafragma)
29.1. Veranderingen in stand
o Bilaterale hoogstand: uitgesproken obesitas en ascites
o Unilaterale hoogstand
– Acute long- of pleura-aandoeningen thv de thoraxbasis
– Intra-abdominale ruimte innemende processen
– Hepatomegalie, splenomegalie, subdiafragmatisch abces
o Uni of Bilaterale laagstand
– Hyperinflatie van de longen (uni- of bilateraal)
1: Bochdaleck hernia
– Belangrijke hoeveelheid pleuraal vocht
32.3. Beweeglijkheid
o Nervus frenicus paralyse: paradoxale beweging van het diafragma
34. Mediastinum
34.1. Afwijkingen in de ligging
o Abnormale drukveranderingen in de pleurale ruimte 2: pneumothorax
– Pneumothorax, pleuraal vocht
o Abnormale volumeveranderingen van de long
– Atelectase van een long
36.2. Afwijkingen in de vorm
o Verbreding van de mediastinale schaduw
o Afwijkingen op verloop van de mediastinale lijnen
38.1. Afwijkingen in de densiteit
o Toegenomen densiteit
– Tumoren, verkalkte lymfeklieren
o Afgenomen densiteit
– pneumomediastinum 3: Atelectase long
40.2. Afwijkingen in functie van hun lokalisatie in het mediastinum
41. Voorste mediastinum
42. Middenste mediastinum
43. Achterste mediastinum
43.1. Computertomografie (CT)
44. Vethoudende massa’s
– Mediastinale lipomatose
– Abdominale herniatie
– Vet bevattende tumoren: lipoma,liposarcoma, thymolipoma, kiemceltumoren
, 45. Cystische massa’s
– Cysten van thymus of pericard
– Duplicatiecysten
– Neurogene tumoren
– Abcessen
– Lymphangioma (vooral bij kinderen)
46. Gecalcificieerde massa’s
– Thyroid, thymus, parathyroid glands, germ cell tumors, treated lymphoma, lymph nodes
47. Contrast capterende massa’s
– Letsels afkomstig van bloedvaten: aneurysmata of pseudoaneurysmata
– Vasculaire tumoren
48. Longen
48.1. Pathologische verdichtingen
48.1.1. Gelokaliseerde verdichtingen – anatomisch begrensd
49. Atelectase
– Retro-obstructieve atelectase: mucusplugs, endobronchiale tumor, extrinsieke compressie
– geen airbronchogram, mucusbronchogram
– Passieve atelectase airbronchogram kan aanwezig zijn
– Directe tekens: verlies aeratie in gecollabeerde lob, verplaatsing fissuren, verplaatsing en crowding bloedvaten en
bronchiale structuren
– Indirecte tekens: minder bloedvaten per volume-eenheid, shift mediastinum en hart, hoogstand hemidiafragma,
vernauwing van de intercostaalruimten
50. Consolidatie/pneumonie
– Homogene / heterogene verdichting zonder volumeverlies
ontstaat in periferie longvelden >< longoedeem
afgelijnd door fissuren, scherpe aflijning
inliggende bronchiale structuren gevuld met lucht: airbronchogram >< atelectase
An air bronchogram is defined as a pattern of air-filled bronchi on a background of airless lung
51. Cardiogeen longoedeem
