Samenvatting Milieu en gezondheid
Toxicologie algemene begrippen
Toxicokinetiek: Wat het lichaam doet met de stof
Toxicodynamiek: wat de stof doet met het lichaam
Toxicologie: het schadelijke effect van biologische, fysische of
chemische agentia op levende organismen. Begrijpen hoe en waarom
agentia toxisch kunnen zijn.
Farmacologie: gunstige effecten van agentia op levende organismen
Toxine: toxische stof geproduceerd door biologische systemen zoals
planten/schimmels/bacteriën.
Toxicant: toxische stof geproduceerd door/bijproduct van menselijke
activiteit
Toxicologie en risicobeoordeling
Enkele (toxische) chemische stoffen
-Zonnebrandstoffen:
-Bisfenol A; hormoon verstorende stof, voornamelijk in plastic (maakt
hard). Komt ook voor in de binnenkant van (voedsel)blikken
-Weekmakers: komen voor in plastic (maken het plastic flexibel)
-E-waste: elektrische afval
-Fluorverbindingen (PFAS): in antiaanbaklaag/pizzadozen/regenjas. Bijna niet afbreekbaar.
-Pesticiden: worden gebruikt in het archaïsche gebied (tegen ongedierte). Wordt veel in
verband gebracht met neurale defecten & Parkinson. Kunnen ook hormoon verstorend zijn
-(Party)drugs: bijvoorbeeld GHB of 4-FA
-Chroom-6: aanwezig in oude verf
-Microplastics: komen voor in o.a. cosmetica. Komen in het milieu terecht en kunnen in het
drinken of in voeding terecht komen.
Ongewenste toxische effecten
Therapeutisch: Alles behalve het primaire doel van een therapie is een ongewenst effect
Adverse, schadelijk of toxisch effect: schadelijk voor gezondheid van mens/dier/milieu.
Chemische allergie: immuun-gemedieerd adverse reactie op chemische stof (na eerdere
blootstelling, sensitisatie)
Idiosyncratische reactie: abnormale reactie op chemische stof door genetische gevoeligheid
van individu (polymorfisme)
Soorten effecten
- Acuut versus vertraagde toxiciteit: Acute toxiciteitcarcinogenen (20-30 jaar) vs.
degeneratie van zenuwcellen door sommige pesticiden wat kan leiden tot parkinson?
- Reversibel vs irreversibel: hangt af van regeneratief vermogen van orgaan (lever vs
zenuwcellen)
- Lokaal vs systemische toxiciteit: direct op doelorgaan (long of huid) vs de opname in
het lichaam waarbij kinetiek een belangrijke rol speelt (bioactivatie/detoxificatie)
-Interactie van chemische stoffen; mengsels addivity (1+2=3)/synergisme (1+2=4)
antagonisme (1+2=2)
-Tolerantie na eerdere blootstelling: afname van distributie (bijv. bij drug transporters),
afname van gevoeligheid van target.
1
, Risk assessment (risicobeoordeling)
Kwantitatieve schatting van mogelijk effect op gezondheid door
blootstelling
1. Vaststellen van blootstelling
2. Indicatie van intrinsieke gevaarlijke eigenschap (hazard)
3. Karakteristering eigenschap (dosis-effect)
4. Vaststellen van het risico
Vaststellen van blootstelling/karakteristieken; hoe word je
blootgesteld
• Ingestie/Oraal: via de gastrointestinal tract (bioavailability)
• Inhalatie/Respiratoir; via de longen (directe opname in bloed à zeer effectief, first-
pass metabolisme door darm en lever wordt ontweken)
• Huid: dermaal, topicaal (gaat vaak langzaam)
• Experimenteel
- Intraveneus bijvoorbeeld een injectie of infuus
- Intraperitoneaal
- Subcutaan
Biotransformatie
- Fase 1: toevoegen van polaire groepen (N- and Odealkylation, aliphatic and aromatic
hydroxylation, N- and Soxidation, and deamination), voorbereiding fase 2
- Fase 2: stoffen worden wateroplosbaarder à makkelijker uitscheidbaar
(glucuronidation, sulfation, methylation, acetylation, glutathione conjugation, and
amino acid conjugation)
- Fase 3: actief transport de cel uit (ABC familie zoals PgP, MDR en BCRP)
Risico en Dose respons
Risico: De kans op een schadelijk effect (hazard) na blootstelling bij een bepaalde dosis
Hazard: het vermogen van een stof om nadelige effecten te veroorzaken.
Dose respons: Iedere stof is toxisch, maar de dosis bepaald de ernst. In normaal verdeeld
populatie ligt het lineaire gedeelte van dose-respons curve tussen de 16 en 18%.
EC50 waarde: concentratie waarbij bij 50% van testorganismen een effect optreedt.
ED50 waarde: dosis waarbij bij 50% van testorganismen een effect optreedt
LDx/LCx: Hetzelfde als de EC50/ED50 maar met een verschillend eindpunt; letaliteit.
Verschil in potentie op de x-as
Effectiviteit wordt aangegeven op de Y-as
NO(A)EL: No observed (adverse) effect level: hoogste concentratie waarbij geen effect
optreedt. *Geen drempelwaarde (NOAEL) bij kankerverwekkende stoffen
LO(A)EL: lowest obseverd (adverse) effect level: laagste concentratie waarbij effect zichtbaar
is.
-Bench mark response (BMR): vooraf ingestelde verandering in effect
-Bench mark dose (BMD): dosis die vooraf vastgestelde verandering in effect veroorzaakt
-ADI- Acceptable daily intake: NO(A)EL/safety factor
-Therapeutic index: TD50/ED50 (medicijn is veiliger als TD (toxische dose) en ED (effectieve
dose) ver uit elkaar liggen.
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ninawesterman. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,79. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.