Vennootschapsbelasting:
3.1 Inleiding (pg. 8-20 cursus):
3.2 Historiek:
- Frans Regime
- Hollands Bewind
- Belgische onafhankelijkheid (periode 1831-1919)
- Invoering inkomstenbelasting (periode 1919-1962) inkomstenbelasting geordend
volgens de aard van het inkomen, kwam onder druk omdat men vond dat het beter was om
de inkomstenbelasting te ordenen naar de aard van de belastingplichtige.
- Hervorming van 1962 (=cédulaire stelsel opzij geschoven en gegaan naar een synthese
gericht stelsel met 4 categorieën van belasting: PB, VB, RechtspersonenB en Belasting
niet-inwoners)
- Hervormingen van 2002, 2017-2018 en 2019:
• 2002: alles aan gedaan om tarief te verlagen maar op een budgettair neutrale wijze
wat tot gevolg heeft dat men het tarief verlaagd heeft maar dat mocht niet veel
kosten en die kosten heeft men opgevangen door de grondslag te verbreden.
• In wet van 25 december 2017 en wet van 30 juli 2018 , aanleiding tot wijzigingen
die men vanaf toen gefaseerd heeft (2 fase), essentie is dat men heeft willen streven
naar meer vereenvoudiging, meer rechtszekerheid en rechtvaardigheid, ook hier
wou men een budgettair neutrale taks-shift, maar achteraf is gebleken dat dit totaal
niet is geweest, heeft aanleiding gegeven toch een verlaging en is dus een
budgettaire kost geworden waar we nu de gevolgen van dragen, bestond uit:
- Hervorming van de aftrek voor risicokapitaal (notionele interestaftrek)
- Korfsysteem: hele reeks van extracomptabele aftrekken herschikt
- Europese richtlijnen die betrekking hebben op het bestrijden van
belastingontwijkingspraktijken (ATAD1 en ATAD2), implementatie
• 2019: wijziging van het WIB en KB/WIB aan het Belgische vennootschapsrecht.
Hervorming van het vennootschapsrecht is doorgevoerd door de wet van 23 maart
2019 tot hervorming van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen en
houdende diverse bepalingen en je hebt ook het Koninklijk besluit van 29 april
2019 tot invoering van het wetboek van Vennootschappen en Verenigingen. De
bedoeling van de wetgever was dat wanneer de wetgever het wetboek van
Vennootschappen heeft aangepast dat dit fiscaal neutraal moest gebeuren en zou
dus zogezegd fiscaal geen gevolgen mogen hebben, maar toch heeft men ook de
fiscale wet moeten aanpassen (bv. Terminologie):
- In het vennootschapsrecht overgestapt van de werkelijke zetelleer naar de
statutaire zetelleer. Hierdoor was het nodig dat men in het fiscaal recht
(werkelijke zetelleer) dat er wijzigingen moesten aangebracht worden.
- Afschaffing van het kapitaal in het vennootschapsrecht, heeft fiscaal een
impact op gebied van berekening van de belastbare grondslag.
- Mogelijkheden verruimd van omzetting van de ene vennootschapsvorm
naar de andere vennootschapsvorm en van zetelverplaatsing van VN.
Moesten ook vertaald worden naar het fiscaal recht.
1
, Ook een hele reeks van overgangsbepalingen die hiermee gepaard gaan, het zal dus
nog een tijdje duren vooraleer voor iedereen het nieuwe vennootschapsrecht geldt.
Dus ook het fiscaal recht moet rekening houden met dit overgangsrecht!
- Recente ontwikkelingen binnen de OESO en EU binnen de OESO heeft men een plan
(BEPS) dat een hele reeks van maatregelen zijn die erop gericht zijn grondslag uitholling
(base erosion) en agressieve taks planning tegen te gaan. Heeft aanleiding gegeven tot de
totstandkoming van de ATAD-richtlijn. Er is ook een task force opgericht omtrent de
digital economy, beleidsnota is uitgewerkt en werkt men rond 2 pijlers:
• Pijler 1: nieuwe regels om de winstverdeling van internationaal opererende
ondernemingen, men wil daar wijzigingen aanbrengen om rekening te kunnen
houden met de digitale economie.
• Pijler 2: Verder uitwerken van een aantal BEPS kwesties die tot op heden nog niet
zijn opgelost. Vooral bepaalde maatregelen die erop gericht zijn ervoor te zorgen
dat ondernemingen minder succesvol erin slagen hun belastbare grondslag uit te
hollen (GLOBE). Totale winst van multinationale ondernemingen aan een
minimum belasting kan worden onderworpen en men denkt dan aan het gebruiken
van inclusionregels en under taks paymentregels.
- Corona: https://financien.belgium.be/nl/ondernemingen/coronavirus
Corona slaat een miljarden
gat in de begroting. Prof heeft
nog nooit een jaar geweten
waar de belasting opbrengsten
zijn gedaald en door corona is
120 miljard gezakt naar 105
miljard federaal = niet gering!
Minder BTW, minder
Vennootschapsbelasting,
minder accijnzen,… loopt op!
- Brexit: Vanaf 1 januari 2021: derde land t.a.v. EU, lidstaten en EER
Weerslag op vennootschapsbelasting:
- Toepasselijkheid van EU-richtlijnen: MD-richtlijn; Interest-Royaltyrichtlijn;
Fusierichtlijn; Boekhoudrichtlijn) al die exits uit deze richtlijnen.
- Weerslag op andere fiscale maatregelen: bijv. met groepsbijdrageregeling; taks shelter
voor audiovisuele werken en podiumkunsten; gespreide belasting van meerwaarden;
gespreide invordering exitheffingen, verliezen buitenlandse inrichtingen
2
,3.3 Verantwoording voor het bestaan van de vennootschapsbelasting:
- Waarom is er een vennootschapsbelasting? Kunnen we niet zonder? systeem van
transparantie Vroeger had men de PVBA waar dus fiscale transparantie werd toegepast en
elke vennoot voor zijn aandeel werd belast. In 1987 heeft men dit opgedoekt en hier de BVBA
van gemaakt, maar dit regime heeft nog een lange periode nagewerkt. Zelfs als die winst niet
werd uitgekeerd als een dividend werd dit dus toch bij de vennoten belast.
- Toepassingsproblemen bij een stelsel van transparantie:
Het is soms moeilijk te weten wie er juist achter een VN zit? Wie zijn de
aandeelhouders? Bij verscheidenheid en veranderlijkheid van het aandeelhouderschap.
Moeilijkheden om (minderheids)aandeelhouders te overtuigen een belasting te betalen
op niet-uitgekeerde winsten.
Veelheid aan vennootschappen en administratieve eenvoud
- Het onderwerpen van een VN aan een afzonderlijke belasting (VNbelasting) heeft ook zijn
nadelen! (volgende punt)
3.4 Relativering van de voordelen van de vennootschapsbelasting als een afzonderlijke belasting:
- Omschrijving van de begrippen belastingplichtige en winst (= is niet altijd evident, grijze
zones bv. Overheden die ook economisch optreden of voetbalclubs (VZW) die ook cafetaria’s
uitbaten,… = zijn allemaal situaties waar men dus rekening mee moet houden/een oplossing
voor moet zoeken als men vennootschapsbelasting toepast.
- Vermijding van dubbele belasting in de verhouding tussen vennootschap en aandeelhouder. (=
opnieuw problemen die je maar hebt wanneer je de VN als een aparte entiteit gaat zien)
- Vermijden van transferten intragroep van lasten en opbrengsten.
- Gelijke fiscale behandeling van de financiering van het ondernemingsgebeuren (=financieren
met EV of met VV? hoe moet je fiscaal hiertegenover staan? Ga je de financieringswijze van
een VN neutraal behandelen of niet?)
- Vermijden van dubbele belasting of van niet-belasting in de verhouding tussen de
bedrijfsleider en de vennootschap
3.5 Hoofdstuk 1: Toepassingsgebied (m.i.v. algemene toelichting over anti-
misbruikbepaling (art. 344, § 1 WIB 92):
Relevante wetteksten:
1) Principe: Artikel 179 WIB92, j° art. 182 en art. 2, par. 1, 5° WIB92
Binnenlandse vennootschappen
1) Vennootschap: art. 2, par. 1, 5° a WIB 92
2) Binnenlandse vennootschap: art. 2, par. 1, 5°b WIB 92
2) Uitzonderingen: art. 180 en 181 WIB92
3
, a. Principiële voorwaarden:
1) Rechtspersoonlijkheid of vergelijkbare vorm van buitenlandse lichamen
a) Algemeen:
Lichamen met rechtspersoonlijkheid (naar Belgisch of buitenlands recht)
Buitenlandse lichamen zonder rechtspersoonlijkheid met een rechtsvorm
vergelijkbaar met de rechtsvorm van een vennootschap met
rechtspersoonlijkheid naar Belgisch recht
Oude vereiste van regelmatige oprichting is geschrapt, want overbodig
een zonder akte opgerichte VN heeft geen rechtspersoonlijkheid en dan
geldt transparantie.
b) Tegenwerpelijkheid van de rechtspersoonlijkheid igv belastingontwijking:
art. 344, par. 1 WIB 92 en Cass. 2 januari 2020 (cf. infra) in principe ja, dan
is de vraag, kan men dit eventueel zien als een techniek om belasting te
ontwijken? = zeer onwaarschijnlijk omdat een VN veel andere doelen heeft dan
het ontwijken van belasting (zie verder)
c) Lichamen zonder rechtspersoonlijkheid (andere dan buitenlandse lichamen
zonder rechtspersoonlijkheid met rechtsvorm vergelijkbaar met die van een
vennootschap met rechtspersoonlijkheid naar Belgisch recht):
Principe: art. 29, par. 1 WIB 92: fiscale transparantie (zie ook art.
364 WIB 92, art. 80 WIB 92): bijv. maatschap (art. 1:5, par. 1 WVV;
art. 4:1 en 4:3 WVV): stil of openbaar, tijdelijk of duurzaam
Uitzonderingen (=wél RP die expliciet als transparant worden bekeken):
art. 29, par. 2 WIB 92:
Vennootschappen erkend als landbouwonderneming met
rechtsvorm van een VOF of comm.venn. (behoudens igv optie
voor taxatie in venn.bel);
Europese economische samenwerkingsverbanden
VOF voortkomende uit de omvorming van een economisch
samenwerkingsverband
fiscale
transparantie: winsten en baten die behaald worden , worden belast als
winsten bij de vennoten, zijn die vennoten rijks inwoner dan vallen die
winsten onder de PB. Zijn die vennoten op zich binnenlandseVN dan
4