Resume
BABEL Taalwetenschap : volledige samenvatting
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
Volledige samenvatting van alle hoofdstukken in de cursus Taalwetenschap (prof : Walter De Mulder)
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
1. wat is menselijke natuurlijke taal?natuurlijke taal <-> kunstmatige taal
menselijke natuurlijke taal <-> dierlijke communicatiesystemen
1. NATUURLIJKE TALEN <-> KUNSTMATIGE TALEN
KUNSTMATIGE TALEN= (3)
bewust ontworpen door de mens op bepaald moment
met een bepaald doel voor ogen: de perfecte taal creëren, zonder de “onvolkomenheden”
(ambiguïteiten, enz.) van menselijke natuurlijke taal
Leibniz (1646-1716): Characteristica Universalis = ideale (en universele) taal die klaarheid
schept en culturele verschillen kan overbruggen
niet spontaan aangeleerd
o Kunsttalen (900) (zie ppt vb)
Oudste : Lingua ignota van Hildegard von Bingen (12e E)
Voor Esperanto: Volapük
vb. Esperanto – Zamenhof (1887): DOEL = een taal creëren die alle mensen zouden begrijpen
Uitgangen voor getal + naamval
BN past zich aan ZN (-n)
vrije woordvolgorde
Na Esperanto: Ido
Klingon – de taal vd Klingonen in Star Track: DOEL ≠ communicatie tss mensen
o Wetenschappelijke talen
vb. algebra - de taal van de wiskunde / computer- en programmeer
NATUURLIJKE TAAL=
wordt in een bepaalde gemeenschap gebruikt voor algemene communicatiedoeleinden
heeft een lange traditie: ze is niet bewust door mensen gecreëerd en het precieze
ontstaansmoment ervan is meestal moeilijk te bepalen
vb. Serment de Strasbourg (842) wordt gezien als ontstaansmoment voor FR
spontaan aangeleerd of verworven: een kind dat opgroeit in een bepaalde taalgemeenschap zal
spontaan de taal van die gemeenschap aanleren, zonder dat iemand hem die taal bewust
aanleert
2. MENSELIJKE TAAL <-> DIERLIJKE COMMUNICATIESYSTEMEN
Wij verwerven taal vanzelfsprekend, dus moeilijk te begrijpen dat dieren geen taal zouden hebben
dieren praten in oude en recente verhalen + films / mensen leren ook dierentalen aan
onderzoek bevestigt: dieren beschikken over communicatiesystemen : lijken op menselijke taal
,vb blauwapen/vervet monekys : beschikken over verschillende waarschuwingssignalen die telkens een
ander soort gevaar aanduiden
“ratelend geluid”: slang ! cobra ! --------------achterpoten
“korte kuch” : arend ! ----------------------------- kijken naar de lucht + wegduiken in struikgewas
luid “blaffend” geluid: leeuw ! of luipaard ! ----------- naar de bomen
geluiden verwijzen naar elementen in de wereld + bedoeld om gedrag van soortgenoten te beïnvloeden
ook pogingen om dieren taal aan te leren lukken; (3)
vb. papegaai Alex - Irene Pepperberg
antwoordt op complexe vragen vb. uit welke stof een object gemaakt is: “wol”, “steen”, …
kan nieuwe woordgroepen creëren vb. stone corn voor harde tarwe
gebruikt taal om te misleiden vb. ‘’honger’’ om het experiment stop te zetten
Kanzi (bonobo)
leert taal door sessies bij te wonen tijdens dewelke taal wordt aangeleerd aan zijn moeder,
Matata
opm: mensapen kunnen geen klanken voortbrengen DUS symbolen op bord om naar te verwijzen
lexicogrammen: artificiële taal die men Kanzi kon aanleren en waarmee hij kon communiceren
300 symbolen waardoor hij complexe bevelen kon opvolgen
kon kind van tweeëneenhalf jaar verslaan in begriptest over 4000 zinnen
KoKo (gorilla)
leert ASL (American Sign Language) aan
stelt zelf uit bestaande tekens nieuwe tekens samen voor onbekende objecten
bv - ring = vinger + armband
communiceert ook over zaken die zich niet voor haar ogen bevinden
CONCLUSIE: (3)
dieren beschikken dikwijls over redelijk complexe communicatiesystemen
minstens een aantal (soorten) kunnen ook een soort menselijke taal aanleren tot op zekere
hoogte
toch kan je bv met een dier geen conversatie hebben zoals je die met een mens kan hebben
menselijke taal = uniek ? (oud idee)
.
.
.
adhv criteria Charles Hockett (1916-2000)
design features : 10 kenmerken
, 1. taal gebruikt een VOCAALAUDITIEF KANAAL
Menselijke taal is in eerste instantie gesproken taal (bestaat uit klankenreeksen - oor vd toehoorder)
geschreven taal is secundair:
mensen leren spontaan spreken (vandaar “natuurlijke” taal) <-> schrijven wordt aangeleerd
er bestaat geen enkele natuurlijke taal die wel geschreven, maar niet gesproken wordt
! Natuurlijke taal mag je niet enkel tot klanken / gesproken taaluitingen reduceren:
taal is multimodaal: taal gebruikt verschillende uitdrukkingswijzen tegelijk + tegelijk langs
verschillende kanalen - toonhoogte: snel, luid, zacht.. + gebaren / lichaamshouding..
Dieren:
neen (bevers, ratelslangen, …)
ja (vogels, blauwapen, …)
conclusie: Geen noodzakelijk kenmerk van menselijke taal:
geschreven taal is ook menselijke taal
gebarentalen = “volwaardige” talen net zoals natuurlijke gesproken talen !
vb VGT/NGT/ASL
4 argumenten:
1. taalverwerving:
dove kinderen van dove ouders verwerven gebarentaal even spontaan als bij kinderen die een
gesproken natuurlijke taal verwerven (zonder expliciete instructie)
kinderen die gebarentaal verwerven, doorlopen een stadia die gelijken op degene die worden
doorlopen door kinderen die een gesproken natuurlijke taal verwerven
2. gebarentaal is niet op een bepaald moment bewust door iemand zijn gecreëerd, maar ontstaan
vanzelf :
vb Al-Sayyid Bedoeïen gebarentaal – gemeenschap Israël 200 jaar geleden gesticht
mensen die doof worden geboren en die geen gesproken taal kunnen aanleren, ontwikkelen
spontaan een gebarentaal wanneer ze een gemeenschap vormen en er geen gebarentaal
voorhanden is
vb. homesign = systeem van gebaren dat wordt ontwikkeld door dove kinderen van ouders die
zelf niet doof zijn leren kinderen zelf niets aan
3. gebarentalen vertonen de belangrijkste structurele kenmerken die ook in gesproken talen terug
te vinden zijn (cf. Sandler & de Lillo-Martin)
tekens zijn niet iconisch: ze lijken niet op datgene waarnaar ze verwijzen
Vgl. gesproken taal: woorden bestaan uit klanken die zelf geen betk hebben
vb. hond heeft betekenis, maar h-, o-, n-, d-klanken niet
tekens vormen combinaties van structuren – vgl.: structuren in de syntaxis v gesproken talen
vb. onderschikking, / “tekenorde” (parallel met woordorde)
, 4. er bestaan regionale varianten v gebarentaal
vgl. natuurlijke talen hebben dialecten
gebarentalen bepalen dus mee het aantal natuurlijke talen
2. symbolen in natuurlijke taal hebben een SEMANTISCHE WAARDE
Mensen: Semantiek = betk leer DUS omdat woorden een betk hebben, verwijzen ze ook naar iets
vb stoel
betk = object op vier poten, met rugleuning, om op te zitten
verwijzing: (buiten de taal)
dieren: hebben ook kreten met semantische lading
niet enkel alarmkreten; dolfijnen - elkaar herkennen; chimpansees - klank naargelang voedsel
ook herkenning door andere diersoorten: vb alarmkreten blauwapen – ook andere dieren weten dat
er roofdieren in de buurt zijn
aantal problemen…
niet duidelijk waar signalen (bv kreten) precies naar verwijzen
‘gevaar van boven’ / ‘op de grond / ‘uit het struikgewas’? concreet of soort gevaar?
vb. blauwaap kreet voor ‘luipaard’ wnr een luchtschip voorbijkomt
conclusie: Geen noodzakelijk kenmerk van menselijke taal:
dieren hebben ook signalen met verwijzing naar elementen in de context
MAAR het is niet duidelijk waar de signalen in dierlijke communicatiesystemen precies naar verwijzen
Hebben kreten v dieren ook “symbolische” waarde die te vgl. is met de waarde vd menselijke taal?
1. dieren: signalen drukken emoties van de “verzender” uit (zijn of haar reactie op de directe context)
+ gericht op het gedrag van soortgenoten te beïnvloeden;
de cognitieve inhoud = ondergeschikt (bv de representatie van het naderende roofdier)
menselijke taal: cognitieve inhoud = even belangrijk als de emotionele reactie die mogelijk bij de
toehoorder beoogd wordt
2. Dieren: voorwerp vh signaal is aanwezig in context
Mensen: kunnen spreken over vwp/belevenissen ver van hen verwijderd in tijd en plaats
3. in menselijke taal is het verband tss VORM – BETK WILLEKEURIG
= geen GEMOTIVEERDE relatie tussen vorm (klank) en betekenis (maar verwz wel naar hetzelfde)
Vb. verband tss klanken die men produceert wanneer men het woord hond uitspreekt en het dier
waar dat woord naar verwijst
Geen gelijkenis/iconiciteit
ook niet bij klanknabootsingen/onomatopeeën: verschillen van taal tot taal
woorden onderscheiden zich door paralinguïstische signalen:
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ma2. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €13,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53068 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans