OVERZICHT VAN DE BEELDENDE
KUNST: 1789 TOT HEDEN
UGent - Kunstwetenschappen 1BA 2019-2020
Flashcards van de kunstwerken op Quizlet: veerle_pyck
Veel succes!
Xx
Veerle Pyck
,Ca. 1789 -ca. 1914: ‘lange 19de eeuw’
3 Kritiek op de canon:
Eurocentrisch
‘kunstmetropolen’
Westerse kunstgeschiedenis
Gender selectief
Androcentrisch
Mythevorming:
Artiste maudit (miskende kunstenaar, niet door eigen tijdgenote herkend. Kunstenaar zijn
arm en leven voor de kunst), bohémien
Modernistisch
Vernieuwing, originaliteit
Selectie op basis van kunstenaars die vernieuwende stappen namen.
Kunst die vooruit loopt, X samen met haar tijd
7 Onderscheid idealisme en realisme (oude deling)
Getrouwde weergave/poging van de werkelijkheid VS werkelijkheid te gaan idealiseren
verbeelding/ideeënwereld VS tastbare, zintuigelijke werkelijkheid
, NEOCLASSICSME
16 Kunstenaars waren geen bewuste beoefenaars van de neoclassicisme.
ruimere term
inspireert zich op de KO
Kunst die uitgaat van algemeen aanvaarde klassieke schoonheid idealen -> een kunst die
niet tijdgebonden was
Voorafgaand ROCOCO (naakt, decadent, frivool, lichtvoetig, elegant, gracieus, sensueel,
kleine interieur taferelen, la petit manière – ook klein qua boodschap…)
François Boucher
Het toilet van Venus (1751)
Een naakte maar tegelijk ook een portret van de officiële maîtresse (Mme De Pompadour)
Van Lodewijk xvi.
Afgebeeld als Venus w/ allerlei liefde symbolen
Madame de Pompadour (1756)
Mme De Pompadour was een zeer gecultiveerde dame.
omringd door boeken, brieven, partituren,…
belangrijke opdrachtgever voor schrijvers
Ze hield belangrijke bijeenkomsten - Salons; waar grote schrijvers, denkers uit die tijd
werden uitgenodigd. Waaronder de verlichtingsdenkers als Voltaire en Diderot.
In dat decadente rococo milieu zal de kritiek ontstaan op de oppervlakkige frivole hofkunst.
9 La Font de Saint Yenne Réflexions (1747)
Midden 18de eeuw reacties/ kritische bedenkingen op de rococo kunst van de salons.
kritiek in context van het verlichtingsdenken.
10 Boodschap aan schilders; stop met frivole lichtvoetige taferelen te maken.
Toon nobele thema, grootse thema’s, heldendaden, verlichtingsidealen.
Ook verandering in de vorm terug naar een meer sobere helde stijl.
ratio, menselijke rede, gezond verstand staat boven de traditie en autoriteit.
Rococo milieu verlangt naar een nieuw ethiek/ een nieuw moraal in SA en in de kunst.
Diderot zegt: de degradatie van de kunst is een vervolg van de SA/moraal.
Pleidooi voor een nieuwe moraal in de kunst, die esthetisch en ethisch is.
Didactische kunst die het goede voorbeeld moet geven. Mannen terug afbeelden die hun
vaderland verdedigt hebben of geniale daden/ ideeën hebben gehad.
Terugkeren naar een ‘ware stijl’, waarachtige stijl; gekenmerkt door eenvoud, somberheid.
zo’n plotse ommekeer is niet eenvoudig voor kunstenaars. Overgangsperiode.
initiatieven tot herstel historieschilderkunst te via Surintendantsdes bâtimentsdu roi
(Lodewijk XVI), de verantwoordelijke voor de decoratie van de koninklijke gebouwen.
de overheid/ het hof gaan deze initiatieven voor de nieuwe onderwerpen en stijl stimuleren
door opdrachten uit te schrijven.
Louis Lagrenée
Fabricius Luscinus weigert Pyrrhus’ giften (1777)
, Dit is een voorbeeld van zo’n opdracht, een surintendants.
Dit is een poging tot een poging tot te komen waarnaar men oproept.
kleurgebruik leunt aan bij rococo (roze, lichtblauw, pastelkleuren,…), geen krachtige en
sobere kleuren.
Maar het is al wat meer idealistisch. Een verhaal uit de oudheid, een voorbeeld, een
heldendaad.
Men is nog zoekende
Overgangsperiode
Dit soort werken in deze overgangsperiode noemt men rococo classicisme (kenmerken van
beide; inhoud classicisme en kleur rococo)
10 Tweede helft van de 18de eeuw een geleidelijke opkomst van een ernstigere (historie)
schilderkunst.
inhoudelijk gaat men opzoek naar nieuwe onderwerpen zowel uit de oudheid als uit
eigentijdse geschiedenis.
Voorbeeldverhalen: vaderlandsliefde, moraliserend; exempla virtutis -> voorbeelden van
deugd
Qua vorm is men nog zoekende, niet meteen adequate vertaling – ‘rococo classicisme’
J.B. Greuze
labelen we onder historische genreschilderkunst (schilderkunst die nieuw is)
-> Inhoud: burgerlijke, morele waarden (familie, ouderliefde, huwelijk, trouw,..)
-> Vorm: klein formaat, sober kleurenpalet, monumentaliteit, theatraal; grote gebaren
De gestrafte zoon (1778)
sentimentele sterfscene
Grote gebaren
Zeer moraliserend
11 Septimus Severus en Caracalla (1769)
theatrale sterfbed scene
referenties naar het classicisme van Pousin (17e E)
Hier een ander onderwerp (X de burgelijke waarde), hij gaat teruggrijpen naar de klassieke
oudheid; voorbeelden van deugd.
Vormelijk: zeulen op de achtergrond (klassieke architectuur), heel sobere achtergrond,
historische kledij (geïnspireerd op de periode die ze afbeeld), strenge structuur – fries
opstelling; figuren staan naast elkaar op een lijn, ook een heel ondiepe ruimte – een
theater decor, platte achterwand, achterwand is perfect evenwijdig met de voorkant vh
schilderij, sober kleuren (grijs, bruin, aardse tinten), monumentaliteit, betekenisvolle grote
gebaren, weinig figuren, minimalistisch/sober decor, gestructureerd, gezichten is profiel.
Greuze legt de basis van de nieuw stijl (wel nog op klein formaat en sentimenteel
moraliserend). Hij zet een stap verder in de richting van een nieuwe historie schilderkunst.
Onderwerp uit de klassieke oudheid
11 Oudheid als voorbeeld
