Samenwerkingsvaardigheden
Legende:
-) = niet belangrijk
-) = belangrijk
onderdeel: neurobiologie (wat in de pp staat, filmpje bekijken, …)
SAMENVATTING LES 1:
-) Sociaal darwinisme: waar het ieder voor zich is. De meeste intelligente, meest ambitieuze wint.
Heeft als gevolg dat er een ideale maatschappij van komt. Inferieure rassen verdwijnen ten
voordelen van de dominante rassen.
-) De ‘survival of the fittest’ is hierbij van toepassing Herbert Spencer was hiervan de bedenker. Is
de natuurlijke selectie die optreedt door het overleven van het nageslacht van de best aangepaste
binnen een populatie.
-) praten over empathisch vermogen:
Door bepaalde denkpatronen te introduceren (sociaal darwinisme, neoliberalisme, …) of
maatschappelijke omstandigheden te creëren tast men het empathisch vermogen aan. Heeft als
gevolg dat aantasting van het empathisch vermogen kan leiden tot gruweldaden. (ex)
-) mens is samenwerkend wezen aantal aangeboren dingen om samen te werken. Ze bezitten
empathie, altruïsme en samenwerking! In 1 van de 3 lagen van empathie (het altruïsme) zien we dat
de mens de drang heeft om te helpen!
voordeel van samenwerking is: Enkel overleven dankzij hulp en zorg van anderen.
bovenstaand en onderstaand linken met elkaar.
-) neurowetenschappelijke basis: hoe komt het dat we samenwerken?(ex)--> antwoord:
Aanwezigheid van spiegelneuronen en dat is het virtueel spiegelen van gedrag en gevoelens in het
brein. Oxytocine zorgt er ook voor dat we samenwerken. Oxytocine verhoogt ons vertrouwen en
maakt ons minder bang.
frontale en prefrontale cortex hier ook mee linken.
,-) Frontale en prefrontale cortex: De basis van zelfcontrole, zelfbeheersing en wilskracht, vermogen
afremmen emotionele driften, doelmatig reageren, abstract denken, plannen, voorspellingen en
beslissingen nemen
Ter info: bij een hoge graad van zelfbeheersing meer activiteit in de prefrontale cortex.
Ter info: bij een hoge graad van impulsiviteit minder activiteit in de prefrontale cortex.
-) Functional Magnetic Resonance (fmri): hierbij worden de activiteit van de hersenen door middel
van een computer zichtbaar gemaakt. Bewijs van prosciaal en samenwerkingsgedrag terug te vinden
in de hersenen.
-) Neocortex= een deel van de hersenen dat bij zoogdieren voorkomt.
-) Oxytocine= leidt tot zorggedrag bij zoogdieren, komt vrij bij knuffelen, verhoogt vertrouwen, maakt
minder bang, verhoogt empathie, …
-) Nervus vagus: is onze 10de hersenzenuw. Activering van nervus vagus zorgt voor een rustig en
kalm gevoel en maakt ons meer open voor anderen. Nervus vagus is ook een onderdeel van het
parasympatisch zenuwstelsel (= brengt lichaam naar toestand van rust en herstel).
-) VEN-zenuwcellen: aanwezig bij de soorten die zichzelf herkennen in de spiegel. Meest bij de mens,
minder bij chimps en Bonobo’s. Bij een front-temporale dementie is er een selectieve degeneratie
van VEN-neuronen.
Ven-neuronen hebben slechts enkele vertakkingen, maar heel lang: snelle verbinding tussen
zenuwcelnetwerken van verschillende modules in het brein.
-) Bij gemis van aanraking bij pasgeborene zijn ze vatbaar voor infecties, stoornissen van gemoed,
verstand en zelfbeheersing. Tot slot ook hechtingstoornissen.
Linken leggen:
Conflict gaat samen met macht, beïnvloeding, de rollen, …
Machtsonderdeel: linken aan onderhandelen ofzo
,les 2.1: teamwerk
-) wat is teamwork? Wat is een goed team, voorbeeld van een goed team, verschil werkgroep en
team (het verschil), waarom die 11 elf criteria toepassen bij een goed team? wat is een niet en
effectief team?
-) Wat is teamwork? samenwerking (bv formule)
Teamwork is het concept dat mensen samenwerken als een team. Dit concept is verspreid van de
sportwereld tot de zakenwereld.
-) Wat is een team? gaat over de mensen bijvoorbeeld een groep (voetbalploeg)
Een team bestaat uit de mensen zelf die een ploeg vormen bv. de 11 voetballers in 1 ploeg. Het is
een groep personen die een gezamenlijk doel nastreven.
-) Verschil werkgroep en een team + vb.
werkgroep is vooral om informatie te delen en meningen uit te wisselen om ieder groepslid te helpen
binnen zijn eigen verantwoordelijkheidsdomein (bv werkgroep agressiebeleid, curriculum, …)
Een team is bijvoorbeeld de rode duivels
-) 11 criteria toepassen bij een goed team + vb.
Een hoog succespercentage.
Duidelijke en voldoende uitdagende doelstellingen, gekend en gesteund door alle
groepsleden.
Duidelijke regels over de modaliteiten van de samenwerking
Duidelijkheid over het leiderschap
Evenwicht tussen de taak (de inhoud) en het werkproces (het hoe).
Teamleden sterk gemotiveerd om in de groep te communiceren
‘Solidariteit’ onder de deelnemers
Leert via evaluatie uit de ervaringen van lukken en mislukken.
Spreekt de leden aan op hun capaciteiten.
Zoekt een evenwicht tussen werken (taakfunctie) en pret (gezelligheidsfunctie).
Is flexibel en kan zich aanpassen aan nieuwe situaties.
Voorbeeld= de rode duivels
, -) wat is een niet effectief team en een effectief team?
effectief team: teamsamenstelling, duidelijke doelstellingen, sfeer van vertrouwen, open
communicatie, goed leiderschap, evaluatie en bijsturing
niet effectief team: verborgen agenda’s, gebrek aan leiderschap, vijandige omgeving, gebrek aan
vertrouwen, …
-) doelmatigheidsmodel (sws ex) SDRPI model + voorbeeld geven. bij een casus dit linken aan SDRPI
model
er zijn 4 doelmatigheden waar het team belang aan moet hechten. Doelen, rollen, procedures en
interpersoonlijke verhoudingen.
Situatie= alles wat buiten het eigen team ligt. De bredere organisatie dus en bij uitbreiding de
maatschappelijke context. De organisatie beïnvloed het team, maar ook teams kunnen de organisatie
beïnvloeden.
vb: dienst preventie van een stad of een interventieteam binnen een Politie one
Doelen: Wat moet er gebeuren? Een team heeft behoefte aan een duidelijke gedragscode
rondom samenwerking. Om effectief te werken moet er voldaan worden aan twee factoren. Alle
leden van de groep moeten de doelen begrijpen (factor ‘verstaan van’). Ook moeten ze ermee
akkoord gaan (factor ‘acceptatie’). Wanneer aan één van beide factoren niet is voldaan, wordt de
groep belemmerd in haar werking.
Rollen: Wie gaat wat doen? Afspreken wat precies van wie verwacht mag worden. In het team is er
een leidinggeven die ervoor zorgt dat het team zijn doelen bereikt. Elk teamlid weet ook wat er van
hel/haar verwacht wordt.
Het voldoen aan de verwachtingen van één groepslid kan een rem betekenen om te voldoen aan de
verwachtingen van een anders groepslid. leidt tot rolconflict. Feedback en dialoog is de enige
mogelijkheid om opnieuw op elkaar af te stemmen (zie p.9)
Procedures: Hoe gaan we het doen? gaat over de werkwijze die een team hanteert. Er zijn 3
factoren te onderscheiden. Factor gespreksleiding, besluitvorming en conflicthantering.
Factor gespreksleiding: in welke mate neemt iedereen op actieve wijze verantwoordelijk op om
participatie te stimuleren.
