In dit document staat een samenvatting van hoofdstuk 11, biologie, 5vwo, nectar.
Er staat afbeeldingen bij voor de verduidelijking en de juiste binastabellen worden ook genoemd
, Biologie H11 - Voeding en vertering
11.1 - Gezond eten
- Voedingsmiddelen = producten die mensen voor hun voeding gebruiken
- Voedingssto en = sto en die je lichaam uit de voedingsmiddelen opneemt
Voedingsstof Ook wel Functies (An)organisch Bevat
Koolhydraten Suikers Brandstof, reservestof en bouwstof Organisch CHO
Vetten Lipiden Brandstof, bouwstof, en warmte-isolatie Organisch CHO
Eiwitten Peptiden Bouwstof Organisch CHON
Soms ook brandstof
Mineralen Zouten Bouwstof en onderdeel van chemische processen Anorganisch Na+, Cl-, K+, Mg2+
Vitamines Beschermende stof Organisch CHO
Water Bouwstof, oplosmiddel, transportvloeistof en warmtebu er Anorganisch HO
- Organische sto en bevatten een CH-verbinding
De WHO geeft per voedingsstof een aanbevolen hoeveelheid. De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid
(ADH), dit zijn gemiddelden
Voor koolhydraten, vetten en eiwitten worden percentages gegeven
Additieven zijn toevoegingen van conserveringsmiddelen en kleur-, geur- en smaaksto en. Soms worden ze
vermeld als E-nummer. De Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) van additieven en contaminanten is te
vinden in T95A, als het molecuul er niet in staat is het veilig.
- Slikbeweging = met tong het voedsel je slokdarm induwen
- Op de kop kunnen doorslikken komt omdat slokdarm peristaltische beweging
maakt
Vertering van voedsel vindt plaats in de darmen, het duurt ongeveer 24 uur
Verteringsenzymen maken grote moleculen klein genoeg de membranen van
darmwandcellen te kunnen passeren naar het bloed
- Voedingsvezels/ballaststo en = bepaalde slecht verteerbare koolhydraten
stimuleren de darmperistaltiek en ze houden water vast om ontlasting soepel te
houden
- Lysozymen = enzymen die de bacteriecelwand kunnen beschadigen
- Darm ora = bacteriën die in de darmen leven (1-2 kg)
- Functies: sto en afbreken, vitamine K maken, concurreren met schadelijke
bacteriën
Darmplooien zijn voor grotere oppervlakte, ongeveer 300 m2
Darmepitheel scheidt de darminhoud (uitwendig milieu) van de rest van het lichaam
De microvillus verdwijnen met de tijd waardoor uiteindelijk minder molecuulopname
plaatsvindt
Resorptie is de opname van sto en in het interne milieu, dit gaat makkelijker door groot
oppervlak
Passief = van hoge naar lage concentratie
Actief = van lage naar hoge concentratie (kost ATP)
Alle darmepitheelcellen zijn door eiwitten strak aan elkaar verbonden, dit heet Thigh- junction
Zorgt ervoor dat darminhouden en ziekteverwekkers niet in het interne milieu terecht komen
fl ffff ff ff ff ff ff ff
, 11.2 - Vitaminen en mineralen
- Vitaminen = organische sto en die je lichaam niet zelf kan maken en waar je lichaam er weinig
van nodig heeft
- Antioxidant —> C en E
- Hormoon-achtige functie —> D
- Co-enzym met rol bij stofwisseling —> B
Hydro ele vitaminen verlaten via de nieren weer snel het lichaam —> elke dag groente/fruit nodig
Hydrofobe vitaminen kunnen ‘stapelen’ in je lichaam —> mogelijk ziek worden
- co-ezym = organisch molecuul dat een bijdrage levert aan de reactieversnelling door het enzym
Vitamine A
- Retinol is meest voorkomend in dierlijk voedsel, tekort kan tot blindheid leiden
- Retionoïden worden door levercellen uit retinol gemaakt, ze activeren DNA en stimuleren
celdeling en ontwikkeling
Een tekort aan vitamine A remt de aanmaak van darmepitheelcellen —> vocht in de darmen
Vitamine C
- In verhouding tot andere vitaminen heb je vrij veel nodig op een dag (90 gram)
- Nodig voor functioneren van bindweefsel —> steun/vormgeving organen gemaakt uit collageen
- Fungeert als co-enzym bij het koppelen van OH-groepen aan het procollageen
- Mineralen = anorganische zouten. In het water vormen ze ionen die als bouwsto en worden
gebruikt.
Ion Werking
- Spoorelementen = mineralen waarvan je maar heel weinig nodig hebt in je dagelijkse voeding
fi ff ff
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Liekedg. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.