LES 5: angststoornissen/OCD
Angst
> Adaptief
o Het zorgt ervoor dat we reëel gevaar inschatten en ontwijken
> Angst wordt pathologisch/problematisch
o Te intens / te lang
o Afwezigheid reëel gevaar
Een situatie gevaarlijk inschatten, terwijl er geen gevaar is
o Negatieve weerslag op functioneren
Gelijkenissen tussen angststoornissen
> Onschadelijke stimulus ≃ gevaar
> Reactie op een stimilus
o Overschatten van gevaar / risico dat met stimilus samengaat overschatten(denken)
o Lichamelijke symptomen / ‘arousal’ (voelen)
o Ontsnappen / vermijden / geruststelling (doen)
Verschillen tussen angststoornissen
> Stimuli die angst uitlokken
> Patroon lichamelijke symptomen
1. Arousal symptomen
> Cognitieve misinterpretaties
> Mate van vermijding / situaties die vermeden worden
Casus Peter
> Anergie, irritabliteit, slaapproblemen, anhedonie, verminderde eetlust
o Recent een relatiebreuk
o 2tal jaar
“hart voelen kloppen in heel mijn lichaam”
“kan er niet van slapen”
“toenemende angst dat er iets is”
“al 3X naar spoed”
> Plotse angst, onaangekondigd, ook als rustig thuis bezig...
o ‘ik weet niet wat ik moet doen om ze te vermijden’
o ‘ik kan alleen maar denken aan het moment dat die paniek zal terugkomen’
> Suïcide-gedachten
o ‘enkel op die paniekmomenten’
o ‘liever geen vader voor de kinderen, dan een vader die niks aankan’
Hij heeft een fobie voor hoge gebouwen en beelden. Hij denkt dat ze “boven hem staan”. Dit heeft
hij niet alleen als hij ze in real life ziet, maar ook op film of foto (hij krijgt dan een soort van schok in
zijn ademhaling. Hij heeft géén hoogtevrees maar durft gewoon niet naar de beelden toe. Hij vermijd
heel erg veel, maakt een grote omweg als hij naar zijn werk moet omdat hij het beeld niet wilt
passeren. Hij gaat ook nooit naar de film (moest er opeens een hoog gebouw zijn). + hij gaat nooit op
citytrip.
Specifieke Fobie - DSM-5
> Uitgesproken angst voor specifiek object / situatie
o (zoals vliegen, hoogtes, dieren, een injectie krijgen, bloed zien).
> Object van de fobie / fobische situatie
1
, o Roept bijna altijd onmiddellijk angst op.
o Wordt bewust vermeden, of verdragen met intense angst om die angst niet te voelen
opkomen
> Angst is buiten proportie tov het werkelijke gevaar dat het specifieke object / situatie met
zich meebrengt, de sociaal- culturele context in acht genomen.
o BV de man: een hoog gebouw passeren houdt geen enkel risico in. Zijn angst is niet
dat het gebouw gaan instorten
> Angst, vrees of vermijding is persisterend, meestal ≥6 m
> De angst kan ook al optreden wanneer er gedacht wordt aan de situatie (anticipatie-angst)
o Meestal is de angst dan wel minder uitgesproken dan wanneer de fobische prikkel
effectief aanwezig is
Specifiek object / situatie (specifieke fobie - specifiers - DSM 5)
Worden in de DSM ingedeeld in specifiers:
> Dieren
o Spinnen
o Honden: cynofobie – ze reageren ook angstig bij schattige hondjes
o Fobien voor vlinders komen vaak voor bij kinderen met een autistische stoornis
o Voor kippen: komen vaak voor in de normale ontwikkeling van kinderen van 2-4 jaar
maar dit verdwijnt later
> Natuurelementen
o Hoogte (acrofobie), storm (brontofobie), water (hydrofobie), onweer
> Bloed-injectie-verwonding
o Naalden, invasieve medische procedures
o Bloed = hematofobie
> Situationeel
o Vliegtuig, lift, afgesloten ruimte
> Andere
o Situaties die tot verstikken of braken leiden
BV mensen die absoluut niks eten dat vervallen is omdat ze zo bang zijn om
over te geven
o Bij kinderen
Bang voor luide geluiden, gekostumeerde figuren
Lichamelijke effecten: verhoogde arousal wanneer we geconfronteerd worden met de situatie
waarvoor we angst hebben (verhoogde lichamelijke opwindingstoestand)
> Zweten
> Beklemming
> Duizeligheid, minder seksuele gevoelens, irriteerheid
> Verhoogde spierspanning
> Versnelde ademhaling, kortademigheid
> Verhoogde bloeddruk
> Hartkloppingen
> Misselijkheid en diarree
Bloedfobie is 1 uitzondering: verlaagde hartslag, verlaagde bloeddruk, syncope
2
