Les 2: Psychotische stoornissen
PSYCHOTISHE STOORNISSEN
Casus John Nash (1928-2015)
Beroemd nobelprijs winnaar
Film a beautiful mind is gebaseerd op hem
o Hij ziet mensen (wanen) en heeft heel levendige hallucinaties
o Hij heeft paranoide schizofrenie
Vele opnames – w behandeld met insulinecoma
Is 30 jaar niet prodectoef
Maar vanaf ’88 is die terug gaan schrijven (een partieel herstel)
o Partieel herstel is mogelijk bij mensen
o Gestorven in 2015
o Zit vast in een psychiatrisch ziekenhuis
Latere leeftijd waarop het is ontstaan = a typisch (meestal gebeurt dit vroeger)
PSYCHOSE = BESCHRIJVENDE TERM GEEN DIAGNOSE
Verlies van contact met de realiteit/werkelijkheid
o Mensen zien en horen en denken dingen die er in t echt niet zijn. Kan zich uiten in
wanen of hallucinaties
Komt over als verbrokkelen psychisch functioneren
o Stoornis waarnemen, denken, voelen, handelen, plannen, impulscontrole
Kenmerkend : geen, beperkt, wisselend ziekte- inzicht
o Heeft zelf niet door dat hij het contact met wkh is verloren
Gestoord relaiteitsbesef? = reality testing Er is geen realiteitstoetsing
Centraal kenmerk
o Maar...
o Depressie: te zwart zien...
Ziet geen toekomst meer, ook hier realiteitsbesef gaat verloren
o Eetstoornis: gestoorde lichaamsbeleving
BV meisjes: lichaamsgewicht schatten ze anders in dan in werkelijkheid
Ook daar gebrekkige realiteitstoetsing
o ER zijn mensen die wel beseffen van ik ben aan het wanen!!
Psychose: toch besef dat er iets mis is...
Psychotische episode; engere definitie: ≥2 van (waarvan ≥1 van 1-3)
Als er een aantal van deze symptomen of groepen voorkomen
Als iemand alleen nummer 4 en 5 heeft kunnen we niet van psychotische episode spreken
1. Wanen
2. Hallucinaties
3. Onsamenhangende spraak
4. Ernstig chaotisch gedrag
5. Negatieve symptomen
, WANEN
= Inhoudelijke denkstoornis DUS er is iets fout met het denken en de inhoud vh denken
Waan = Onjuiste niet-corrigeerbare overtuigingen met een subjectieve zekerheid, ik-eigen
(het voelt niet vreemd)
o Ego syntoon: iemand die waant is zelf overtuigd van die waan
o Als iemand zich achtervolgd wordt (die waan) en als jij zegt nee die loopt toevallig
achter ons als hij dit gelooft dan is het géén waan
Wanen kunnen niet met logica in twijfel getrokken worden
Bizar versus niet bizar
o Niet: inhoud is iets wat in de realiteit kan gebeuren zoals BV achtervolgd, bedrogen
worden
o Wel: chip ingepland in je buik “kan niet in werkelijkheid”, ze worden dus bizar
genoemd als ze onmogelijk waar kunnen zijn
Toeval bestaat niet meer
o Geen enkele gebeurtenis is toevallig, alles krijgt een betekenis en wordt met elkaar in
verband gebracht
Wanen : Classificatie (niet exhaustief)
Paranoïde wanen of achtervolgingswanen
o Komen vaak voor
o BV achterdocht, mensen die het kwaad met je voorhebben, gevoel dat mensen een
complot hebben tegen je
Betrekkingswanen
o Overtuiging dat toevallige gebeurtenis in de buitenwereld op jouzelf betrekking
heeft.
o Vb liedje op de radio is speciaal voor jou bedoeld
Beïnvloedingswanen
o Overtuiging onder invloed te staan van een vreemde macht; eigen wil is
overgenomen
Ondergangswanen
o Waan dat je ten onder gaat, failliet gaat, wereld vergaat
o Vaker voor bij ernstige depressieve mensen
Nihilistische wanen
o Vaker voor bij ernstige depressieve mensen
o Een deel v zichzelf of jezelf volledig in vraag stellen
o BV een stuk van mijn maag is weggerot, ik heb geen slokdarm, ik ben al overleden
o VB handboek!
Grootheidswanen (megalomanie)
o Manische psychose: mensen kennen zichzelf eigenschappen toe die groots zijn
o BV iemand kon door de kracht van haar eigen gedachten andermans problemen
oplossen
Wanen : Classificatie door Kurt Schneider die de first rank symptomen van schizofrenie genoemd
werden
Thought interference
o Thought insertion - gedachten-inbrengen
Vreemde gedachten worden geïmplanteerd
o Thought withdrawal – gedachten onttrokken
gedachten worden aan de geest onttrokken door anderen
‘De buren stelen mijn gedachten, ik moet zilverpapier rond mijn hoofd doen’
, o Thought broadcasting – gedachten worden uitgezonden
De ervaring dat gedachten worden uitgezonden, of op een website
verschijnen, transcripten van hun gedachten
Mensen handelen naar hun wanenn
o Als je ervan overtuigd bent dat iemand gedachten bij je inbrengt: ga je dit proberen
tegen te houden BV door een muts te dragen met zilverpapier
Wanen: Differentiaaldiagnose moeten ze onderscheiden van
Obsessies - dwangedachten
o Opgedrongen, ongewild, meestal egodystoon, inzicht
Iemand die een klassieke dwanggedachte heeft vindt dit vaak absurd
BV 12x gaan kijken of de frigo wel dicht is (OCD)
o Maar wisselende mate van inzicht > psychotische variant
Soms zit het heel dicht tegen een waan aan
Dwanggedachte kan karakter van waan krijgen
Overwaardige ideeën
o Overdreven mentale preoccupatie, idee waaraan overdreven veel waarde gehecht
Morfodisfore stoornis: BV mensen die denken dat hun neus scheef staat
Het is echt een idee, géén waan
BDD,AN
Magisch denken
o Geloven dat door bepaalde handelingen/gedachten gebeurtenissen kunnen
beïnvloed worden
BV vingers kruisen, naar examen gaan en de gedachte hebben van als ik nu 3
rode auto’s heb gaat mijn examen goed gaan
Bijgeloof
Stoornissen van het denken
Inhoudelijke denkstoornissen
o Wanen
o Obsessies
o Overwaardige ideeën
o Magisch denken
Formele denkstoornissen - qua vorm
o Verloop v denken kan gestoord zijn
Ideeënvlucht, versperring, obstructie of inhibitie van de gedachtegang,
perseveratie
Versperd zijn v gedachten bij schizofrenie
o Organisatie of vorm
Neologismen, privaatsymboliek, incoherentie, associatief, overinclusief
denken (voortdurend irrelevante associaties), concretisme
Neologismen: nieuwe woorden die niet bestaan die mensen
gebruiken
Privaat: nieuwe betekenissen geven aan bestaande worden
Incoherentie: samenhang en de logica in het denken raakt zoek,
overinclusief denken is als er steeds irrelevante gedachteassociaties
gemaakt worden
Concretisme = formele denkstoornis
