Les 6: GEDRAGSSTOORNISSEN
- Oppositioneel-opstandige stoornis, Periodiek explosieve stoornis, Normoverschrijdende-
gedragsstoornis, Antisociale persoonlijkheidsstoornis, Pyromanie, Kleptomanie, Andere
gespecifieerde en ongespecifieerde gedragsstoornis
Normale ontwikkeling 2-6 jaar
Cognitief & linguistisch (taalontwikkeling)
- Vocabularium tot 2000 woorden, taal is relatief beperkt
o Kleuters hebben ook niet de mogelijkheid om alles wat ze voelen en meemaken
onder woorden te brengen
- Geheugencapaciteit beperkt tot 4 items
o Er is wel een vergrootte drang waarom er bepaalde regels zijn bv
o Kinderen willen alles begrijpen: “waarom ?”
o Dit is dan ook de basis voor het probleemoplossend vermogen, maar er is nog weinig
logica. Kinderen willen dingen oplossen en zelf een uitleg vinden voor een bepaald
fenomeen
- Innerlijke taal om eigen gedrag te begeleiding
- Mentaal voorstellingsvermogen (kunnen zich beelden voor de geest halen)
o Doen alsof, rollenspel
o Sterke verbeelding
o Magisch denken
Socio-emotioneel gedrag
- Normatieve temper tantrums (2-3jaar)
o Dit is de leeftijd waarop kinderen enorm boos kunnen worden en agressief gedrag
kunnen stellen, vaak begint dit als een reactie op een ‘nee’ die ze kregen van een
ouder figuur
- Agressief (reactief en proactief) gedrag en egocentrisme
o Kinderen moeten nog leren beseffen dat ze niet alleen zijn en dat niet alles rond hen
draait, ze moeten leren dat ze dingen moeten delen en dat niet alles van hen is
- Kan emoties bij anderen beschrijven
o Enige empathie en sympathie ten aanzien van anderen
- Eerste echte vriendschappen
o De uitwisseling van gevoelens en de connectie die ontstaat is de basis van onder
andere vriendschappen
- Enige zelfcontrole en uitstel van berachtiging
o Er begint enig geduld te ontstaat, kinderen weten dat ze soms moeten wachten
- Eerste morele overtuigingen
- Nieuwsgierigheid naar sexualiteit, kleine en eerste seksuele gevoelens treden op
Kleuters kijken vooral egocentrisch naar de wereld
Terrible “two”
- In de overgang van peuter naar kleuter, is er een fase die de ‘terrible two’ wordt genoemd
o Dit is een fase van veel kwaadheid en frustratie en onmacht
o Kinderen kunnen alleen maar tegenstrijdig doen en zich verzetten
- Natuurlijke drijfveer tot autonomie
o De drang om het zelf te willen doen en om controle te hebben is heel groot
- Sterke emoties – lage zelfregulatie
o De emoties die ze hebben zijn heel sterk
o Controle over hun emoties en acties willen ze ook heel hard, maar de mogelijkheden
hiertoe zijn vaak nog beperkt
, - Beperkte woordenschat om hun gedachten en emoties te verwoorden
- Egocentrisme
- Weerstand tegen externe opdrachten
o Er wordt hen iets opgelegd, maar dit klopt niet met wat ze willen, als ze iets moeten
doen tegen hun zin dan ontstaat er grote weerstand en woede
- Snel gefrustreerd als iets niet lukt of niet goed voelt
Woede-aanvallen = normaal voor deze fase
Temper tantrums (= woede-uitbarstingen)
- Illustratie van een kleuter die een woedeaanval heeft omdat ze een ‘nee’ kreeg van haar
mama
- Het hele lichaam gaat in verzet
- Terwijl het verzet de overmacht neemt, zijn er nog andere systemen die in werking treden
(zoals de laarzen nog oprapen en de mama achteraan lopen)
- Deze woedeaanvallen zijn voor de omgeving niet aangenaam, ouders worden vaak
aangekeken en krijgen vaak geen begrip van andere mensen in de buurt
Boosheid heeft een boodschap!
- Frustratie, Teleurstelling, Pijn, Jaloezie, Verdriet, Angst, Onmacht
- We moeten proberen begrip op te brengen voor de gevoelens die de kinderen mee maken
op het moment dat ze boos zijn, dit wil niet zeggen dat ze gelijk hebben
o Het erkennen is een grote en belangrijke stap
o Ofwel zijn de kinderen gefrustreerd, ofwel zijn ze teleurgesteld, …
o Je moet als ouder tonen dat je begrijpt in welke situatie het kind zich bevindt en
erkennen dat het niet gemakkelijk is om zich zo te voelen
Fysieke agressie en ontwikkeling
- Gradaties per leeftijd
o Verschillende subgroepen van kinderen
o De piek is telkens het hoogste op de leeftijd van peuter/kleuter
- Meeste kinderen meest agressief op peuter/kleuterleeftijd
- Ernst op peuter/kleuter leeftijd voorspelt chronische fysieke agressie
Agressie en ontwikkeling
- Prospectief onderzoek bij meisjes, het komt dus niet alleen voor bij
jongens:
o Disruptief gedrag op 6 jarige leeftijd voorspelt disruptief
gedrag op tienerleeftijd