Resume
Samenvatting Inleiding tot de educatiewetenschappen
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting van de hoorcollege's. Ook zijn er examenvragen aanwezig. Alles uitgeschreven, maar toch beknopt.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
InhoudsopgaveEducatiewetenshappen als discipline.................................................................................................................... 6
Etymologie ........................................................................................................................................................... 6
Pluraliteit van de (ped)-agogiek/educatiewetenschappen................................................................................... 6
Pedagogiek...................................................................................................................................................... 6
Meervoudigheid van (ped)agogiek ................................................................................................................. 7
Pedagogische werkelijkheid ...................................................................................................................... 7
Pedagogische theorieën.............................................................................................................................. 7
Wetenschapstheorieën ............................................................................................................................... 7
Empirisch-analytische pedagogiek ............................................................................................................ 8
Handelingsgerichte pedagogiek ................................................................................................................. 8
Hermeneutische pedagogiek ...................................................................................................................... 8
Paradigmatische pluralisering (’90) ........................................................................................................... 9
Onderwijs in de maatschappelijke context .......................................................................................................... 9
Onderwijs ............................................................................................................................................................ 9
Onderwijs als systeem ......................................................................................................................................... 9
Differentiatie ................................................................................................................................................... 9
Kwalificatie .................................................................................................................................................. 10
Integratie ....................................................................................................................................................... 10
Differentiatie ..................................................................................................................................................... 10
Selectie en onderwijs .................................................................................................................................... 11
Sponsored mobility .................................................................................................................................. 11
Contest mobility ....................................................................................................................................... 12
Drie belangrijke groepen .............................................................................................................................. 12
Groepsgebonden ongelijkheid: Sekse ...................................................................................................... 12
Sociale achtergrond.................................................................................................................................. 12
Etniciteit ................................................................................................................................................... 13
Schoolloopbanen .......................................................................................................................................... 13
Verklaringen ................................................................................................................................................. 14
Sekseverschillen....................................................................................................................................... 14
Verschillen SES en etniciteit ................................................................................................................... 14
Beleid en maatregelen .................................................................................................................................. 16
Sekse ........................................................................................................................................................ 16
Milieu en herkomst .................................................................................................................................. 16
Onderwijs en arbeidsmarkt ............................................................................................................................... 16
Diferentatiefunctie zie boven........................................................................................................................ 16
Kwalificatiefunctie ....................................................................................................................................... 16
Voortijdig school verlaten ....................................................................................................................... 17
Integratiefunctie ............................................................................................................................................ 18
Pedagogische functie onderwijs............................................................................................................... 18
Denken over pedagogische functie .......................................................................................................... 19
Visie over pedagogische functie .............................................................................................................. 19
Omgaan met waarden .............................................................................................................................. 19
Toetsen van waarden ............................................................................................................................... 20
Waardepluralisme .................................................................................................................................... 20
Schoolcultuur ........................................................................................................................................... 20
Docent ...................................................................................................................................................... 21
Knelpunten pedagogische functie ............................................................................................................ 21
Apologie van de school ......................................................................................................................................... 21
VIDEO Changing paradigms – Ken Robinson.................................................................................................. 21
Onderzoek ADHD ........................................................................................................................................ 22
, Recente studie; Divergent thinking .............................................................................................................. 23
Vijf aanklachten aan de school ......................................................................................................................... 24
Wat is het schoolse? Het temmen van de school ............................................................................................... 24
Een kwestie van opheffing ........................................................................................................................... 25
Een kwestie van profanatie ........................................................................................................................... 25
Een kwestie van aandacht en wereld ............................................................................................................ 25
Een kwesite van techniek ............................................................................................................................. 26
Een kwestie van gelijkheid ........................................................................................................................... 26
Een kwestie van liefhebben .......................................................................................................................... 27
Een kwestie van voorbereiding..................................................................................................................... 27
Een kwestie van pedagogische verantwoordelijkheld Polisitering.............................................................. 27
Het temmen van de school ................................................................................................................................. 28
Polisitering ............................................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
School als plaats waar er gewerkt wordt aan maatschappelijke problemen (radicalisering, drugsgebruik,...).
Jonge generatie wordt verantwoordelijk gesteld voor: - Maatschappelijke problemen. - Realiseren van
politieke droom van een betere samenleving waardoor het de last krijgt van de oude generatie die het niet
meer wil/ kan dragen. ................................................................................................................................... 29
Pedagogisering.............................................................................................................................................. 29
Technologisering .......................................................................................................................................... 30
Psychologisering ........................................................................................................................................... 30
Popularisering ............................................................................................................................................... 31
Het temmen van de leerkracht ........................................................................................................................... 31
Flexibiliseirng ............................................................................................................................................... 32
Leren en veranderen; Behaviorisme .................................................................................................................. 33
VIDEO ............................................................................................................................................................... 33
Aanloop ............................................................................................................................................................. 33
Associatieleer................................................................................................................................................ 33
Connectionisme – Thorndike........................................................................................................................ 34
Conditionering .............................................................................................................................................. 34
Leerdoelen formuleren ...................................................................................................................................... 34
Taxonomie .................................................................................................................................................... 35
De gedragsdimensies ............................................................................................................................... 35
De inhoudsdimensies ............................................................................................................................... 35
De transferniveaus ................................................................................................................................... 35
Mastery Learning: J. Caroll & B. Bloom .......................................................................................................... 36
Optimistische visie ....................................................................................................................................... 37
Model Bloom ........................................................................................................................................... 37
Afgeleide visie op instructie: Bloom ............................................................................................................ 37
Effectiviteit Matery Learning ....................................................................................................................... 37
Geprogrammeerde instructie ............................................................................................................................ 38
Contingency contracting ................................................................................................................................... 39
Implicaties ......................................................................................................................................................... 40
Instructieverantwoordelijke .......................................................................................................................... 40
Begeleiding ................................................................................................................................................... 40
Lerende -instructie-verantwoordelijke ......................................................................................................... 40
Kenmerken lerende ....................................................................................................................................... 40
Begeleiding van de lerenden......................................................................................................................... 40
Organisatie .................................................................................................................................................... 40
Leeractiviteiten ............................................................................................................................................. 40
Instructieactiviteiten ..................................................................................................................................... 40
Leerstof ......................................................................................................................................................... 41
Werkvormen ................................................................................................................................................. 41
Media ............................................................................................................................................................ 41
Toetsing ........................................................................................................................................................ 41
, Context.......................................................................................................................................................... 41
Formatieve en surmatieve evaluatie ............................................................................................................. 41
Kritieken op behaviorisme................................................................................................................................. 41
Leren en veranderen; Het cognitivisme ............................................................................................................. 42
VIDEO: Bandura ............................................................................................................................................... 42
Cognitivisme ...................................................................................................................................................... 42
Informatie Processing theorie ........................................................................................................................... 43
Metacogintie ...................................................................................................................................................... 44
Concept maps: Novak ................................................................................................................................... 44
Sociaal cognitivisme: Bandura ......................................................................................................................... 45
Bandura; babydoll......................................................................................................................................... 45
Referentiekader voor onderwijskunde ............................................................................................................... 46
Instructieverantwoordelijke .......................................................................................................................... 46
Lerende ......................................................................................................................................................... 46
Kenmerken van de lerende ........................................................................................................................... 46
Organisatie .................................................................................................................................................... 46
Leeractiviteiten ............................................................................................................................................. 46
Instructie-activiteiten .................................................................................................................................... 46
Leerdoelen ............................................................................................................................................... 46
Leerstof .................................................................................................................................................... 46
Media ....................................................................................................................................................... 46
Toetsing ................................................................................................................................................... 46
Context ..................................................................................................................................................... 46
Kritieken op het cognitivisme ............................................................................................................................ 47
Leren en veranderen; Het constructivisme........................................................................................................ 47
Inleiding............................................................................................................................................................. 47
Constructivisme ................................................................................................................................................. 47
Soorten constructivisme ............................................................................................................................... 48
Basisassumpties ................................................................................................................................................. 48
Ernest: 6 basisprincipes ................................................................................................................................ 48
Basis contructivisme .......................................................................................................................................... 49
Piaget ............................................................................................................................................................ 49
Vygotsky ....................................................................................................................................................... 50
Sociale en culturele dominantie ............................................................................................................... 50
'Psychological Tools' ............................................................................................................................... 50
Zone van naaste ontwikkeling ................................................................................................................. 51
Bruner ........................................................................................................................................................... 51
CIS ........................................................................................................................................................... 52
Experiental learning ................................................................................................................................. 52
Cognitive apprenticeship ......................................................................................................................... 54
Samenwerkend leren ................................................................................................................................ 54
Probleemgestuurd onderwijs PGO........................................................................................................... 54
Implicaties ......................................................................................................................................................... 54
Belangrijkste van constructivisme ................................................................................................................ 54
Instructieverantwoordelijke .......................................................................................................................... 55
Kenmerken van de instructieverantwoordelijke ........................................................................................... 55
Lerende ......................................................................................................................................................... 55
Leeractiviteiten ............................................................................................................................................. 55
Instructieactiviteiten ..................................................................................................................................... 55
Leerdoelen ............................................................................................................................................... 55
Werkvormen ............................................................................................................................................ 55
Leerstof .................................................................................................................................................... 56
, Media ....................................................................................................................................................... 56
Toetsing ................................................................................................................................................... 56
Context ..................................................................................................................................................... 56
Organisatievorm ........................................................................................................................................... 56
Fundamenten voor leren...................................................................................................................................... 56
VIDEO SOLE .................................................................................................................................................... 56
Zimmerman's Cyclical Model of Self-Regulation .............................................................................................. 57
Zelfsturend leren................................................................................................................................................ 57
Schoolse context ........................................................................................................................................... 57
Zelfgestuurd leren Vlaanderen en Nederland ............................................................................................... 57
Zelfgestuurd leren ......................................................................................................................................... 58
Cognitieve leervaardigheden ................................................................................................................... 58
Metacognitieve leervaardigheden ................................................................................................................. 58
Affectieve leervaardigheden ......................................................................................................................... 58
,
,Educatiewetenshappen als discipline
Educatiewetenschappen = Het is alles over opvoeden en onderwijs en heeft een sterke
verschuiving van verantwoordelijkheid van primaire (gezin) naar secundaire (onderwijs)
opvoedingscontext.
Etymologie
(Het bestuderen van de herkomst van woorden uit een andere taal)
Educatie: (Opvoeding), van educare (grootbrengen, opvoeden), van educere (naar buiten
bregen, oprichten, opvoeden), van ex (uit, omhoog) + ducere (leiden).
Het woord educatie wordt amper gebruikt in het Nederlands want in andere talen is dit een
breed begrip; school, opleiding op de werkvloer, opvoeding thuis, levenslessen.
Pedagogie: (opvoeding), opvoeder, leraar, eerder als ‘slaaf die toezicht houdt op de kinderen
en ze naar school brengt’, gevormd uit pais ‘kind’ en agogos ‘gids, brenger, leider’.
Pedagogiek: Ped = kind. Agogiek is niet enkel richting volwassenen.
Ageren: (optreden), Latijn agere ‘handelen, doen, in beweging zetten’. Mensen ergens heen
leiden.
Educatie kent drie onderdelen:
- Formele educatie; Scholen en universiteiten
- Informele educatie; Tv, Radio, kranten, internet
- Non-formele educatie; Scouts
Deze drie overlappen elkaar.
Pluraliteit van de (ped)-agogiek/educatiewetenschappen
Pedagogiek
Pedagogiek richt zich met haar activiteiten op concrete opvoedings-en onderwijsprocessen.
Maar er is nog geen onderscheid gemaakt tussen wetenschappelijke en niet-academische
aandacht.
Tijdschema:
- 4e eeuw voor Christus; Plato
Opvoeding is belangrijk voor de verdeling van de samenleving (werkers, wachters, heersters)
in stand te houden. Opvoeding is ondergeschikt aan de politiek.
- 17e eeuw; John Lock
Pasgeboren kind wordt geboren zonder inhoud. (Tabula rasa). Opvoeding is dus belangrijk.
- 18e eeuw; Jean Jacques Rousseau
Natuurlijke en individuele opvoeding. Het van nature goede kind ontaardt niet door invloed
van de cultuur. Natuurlijke ontwikkeling moet vrij zijn gang gaan en het ontwikkelingsproces
vrijwaren en schadelijke en belemmerende invloeden.
- 1779: Ernst Christian Trapp: Eerste hoogleraar in de pedagogiek.
,De aandacht voor het opvoedings- en onderwijsgebeuren verandert van incidenteel1 in continu.
(Ped)agogiek = integratieve wetenschap. De strategische luiheid zorgt voor intelligentie. Ze
maken gebruik van andere wetenschapsdomeinen, ze maken zoveel mogelijk
gebruik/misbruik van andere wetenschapsdisciplines zoals:
- Psychologie: Leren, rijping, ontwikkeling en motivatie.
Leerpsychologie: Aard van het leren, beïnvloedende factoren zoals aanleg en intelligentie.
Ontwikkelingspsychologie: Inzichten over cognitieve ontwikkeling van kinderen en jongeren.
- Filosofie: Wijsgerichte pedagogiek en opvoedingsfilosofie, reflectie over waarden.
- Sociologie: Onderwijs als maatschappelijk instituut, maatschappelijke verankering en
consequenties met betrekking tot opvoedingsprojecten zoals kansenongelijkheid.
Meervoudigheid van (ped)agogiek
Educatiewetenschappen is een meervoudige wetenschapsdiscipline.
Diachrone vs synchrone pluraliteit
- Diachrone: opeenvolgend in de tijd, van het begin van het leven tot nu vergelijken.
Beginselpedagogiek wordt vervangen door frenologische pedagogiek.
- Synchrone: Samenvallend in de tijd, het gebeurt op één moment in de tijd.
Wetenschapstheoretische pluraliteit van de drie stromingen. (Zie p.5)
Alles wat met educatiewetenschappen te maken zou kunnen hebben omvat 3 niveaus:
Pedagogische werkelijkheid
Niveau van de praktijk, bv school. Niveau van werkelijkheid waar dingen gebeuren thuis, op
straat, ... gebeurt er iets wat met educatie te maken zou kunnen hebben.
Pedagogische theorieën
Object theoretisch niveau, theorievorming over en onderzoek naar het object “opvoeding”.
Proberen om te analyseren en verklaren wat er in de werkelijkheid gebeurt. Systematisch
verzamelen van informatie om op een bepaald moment te kunnen beschrijven wat er gebeurt
in de werkelijkheid. Het zijn verworven inzichten om pedagogische praktijk te veranderen.
(Wet) theorieën, meervoud. We krijgen inleiding tot de psychologie van een bepaalde prof, zij
maakt een selectie van wat zij allemaal belangrijk acht van bestaande theorieën om ons aan
te lezen. Idem met geschiedenis. Theorieën groeien uit de analyse van de werkelijkheid. Er is
nooit, voor geen enkel verschijnsel, op pedagogisch niveau 1 verklaring.
Wetenschapstheorieën
Metatheoretisch niveau. Theorievorming over en onderzoek naar opvoeding.
Metatheorieën: Een theorie over theorieën
Geen overkoepelende pedagogische metatheorie, er zijn meerdere theorieën en
interpretaties mogelijk. Fout, want snelheid kan men maar op 1 manier berekenen.
1
Bijkomstig
,Drie stromingen:
Empirisch-analytische pedagogiek
METEN
Werkelijke beschrijving aan de hand van metingen en ervaringen. Bv: Motivatie op een
vrijdagnamiddag om naar de les te gaan vergelijken met de motivatie op een
maandagnamiddag voor hetzelfde vak.
Alle metingen samennemen in de hoop de werkelijkheid zoals ze is te kunnen beschrijven.
‘Wetenschap streeft naar ware kennis’ objectieve kennis. Descriptieve
opvoedingswetenschap: Zuiver beschrijven wat opvoeding is, niet wat mensen moeten doen.
Handelingsgerichte pedagogiek
BRUIKBAARHEID
Kritische emancipatorische pedagogiek. Hun ultieme ambitie is niet te beschrijven of te
voorspellen wat er gebeurt maar ze gaan omgekeerd te werk, ze zijn geïnteresseerd in wat er
zou moeten veranderen.
Ze stellen vast dat bijvoorbeeld motivatie van vrijdagnamiddag te laat is, dus ze gaan na hoe
ze dit zouden kunnen oplossen. Hoe passen we de werkelijkheid aan om het probleem op te
lossen. Optimaliseren van de situatie. (Participatie, emancipatie, communicatie, overleg, ...)
Handelingstheorie: Integratie elementen empirische opvoedingswetenschap. Naast
informeren ook en vooral adviseren. Meedenken met de praktijk en bruikbare kennis
aanreiken.
Bruikbare kennis: Niet toepassen van ‘zuiver wetenschappelijk’ inzichten. Verworven door het
inbouwen van wetenschappelijk onderzoek in de praktijk zelf. Onderzoeker denkt mee met
opvoeder in de praktijk.
Emancipatorisch karakter: Verwoorden van wat belangrijk, bewustmaking, actief vormgeven
aan opvoeding.
Hermeneutische pedagogiek
VERHELDEREN
Proberen op basis van het materiaal (teksten, ...) dat er is tot een verantwoording/verklaring
te komen van het probleem.
Culturele rol van de theorie is bewustmaken van de praktijk. Verwoorden van vragen,
bekommernissen, interpretaties van situaties. Discursieve rol: theorie in gesprek met praktijk.
Praktijk helpen bij het verwoorden van wat haar zelf bezig houdt.
Zelf verstaan van de praktijk. Theorievorming is zoeken naar begrippen om zelf verstaan te
verwoorden en zo onbewuste voorstellingen naar een bewust niveau te brengen en zo
fragmentaire praktische kennis te systematiseren en te vertalen naar een meer coherente
theorie.
,Ze gaan van deze drie stromingen naar 1 overheersende theorie:
Paradigmatische pluralisering (’90)
De ontwikkelingen binnen de opvoedingswetenschap gaan eerder in de richting van een
verdergaande pluralisering van wetenschapstheorie, objecttheorie en methodologie.
Vorming van het begrip:
- Meer aandacht voor hermeneutische benaderingen.
- Methodische toenaderingen.
Onderwijs in de maatschappelijke context
Onderwijs
Onderwijs = Georganiseerde en geprofessionaliseerde socialisatie.
- Inlijven nieuwkomers in groepsverband (samenleving, gezin, school, bedrijf)
- De rol is om kinderen en jongeren te socialiseren, elke persoon screenen op talenten om die
te ontplooien.
In België voorzien we leerkrachten die opgeleid zijn met het diploma bachelor in onderwijs of
master in onderwijs en in een discipline met bijkomend getuigschrift voor een
lerarenopleiding.
Socialisatie = Vertrouwd maken met de cultuur van een groep.
- Kennis, vaardigheden, normen, waarden, gewoonte, voorkeuren ...
- cultuuroverdracht met actieve rol van individuen
- Aangeboren mogelijkheden individu vs sociale omgeving
- Dit aan jongeren vanaf 2,5 tot 18 jaar
In het onderwijs is er niets dat niet georganiseerd is, er is een hele onderwijswetgeving die
alles bepaalt wat er kan gebeuren binnen het onderwijs.
Onderwijs als systeem
Drie grote belangrijke functies van het onderwijs:
Deze drie functies zijn bepaald in tijd en ruimte, in sommige delen van de wereld zullen
bepaalde functies niet of minder aanwezig zijn. Er zijn bepaalde landen die vooral aandacht
besteden aan de kwalificatiefunctie en er zijn ook die hier niet veel aandacht aan geven.
Differentiatie
Hoe zorgen wij ervoor dat in dit formeel socialisatiesysteem (onderwijs) mensen opgeleid
worden en gevorm worden om een plaats in te nemen in onze samenleving als volwassenen.
Posities die verschillen naar aard en niveau, maatschappelijk gebonden verschillen in
groepen: sekse, sociaal milieu en herkomst.
, Kwalificatie
In staat zijn een bepaald beroep uit te oefenen op de arbeidsmarkt.
- Technische instrumentele kwalificaties: Vakinhoudelijke kennis en vaardigheden die vereist
zijn voor het uitoefenen van een beroep.
- Sociaal normatieve kwalificaties: Vaardigheden, normen en gewoonten die van belang zijn
voor effectieve omgang met anderen in het arbeidsbestel.
Integratie
Onderwijs heeft meer en meer een derde functies: pedagogische functie. Hoe bereidt het
onderwijs jongeren voor als het gaat over bijvoorbeeld waarden en normen om later deel te
nemen aan het sociaal-politieke leven.
Samengevat: Onderwijs leert nieuwe generatie de principes van het maatschappelijke
(voortbrengingsproces’, vervolgens de voorwaarden voor het samenleven en de regels en ten
slotte het toewijzen van individuen aan specifieke posities in de samenleving.
Onderwijsfuncties:
- Technologisering
- Veranderen arbeidsmarkt
- Internationalisering
- Groeiende culturele verscheidenheid
- Neo-liberalen besturingsvisies
- Toename sociale ongelijkheid
Differentiatie
Ongelijkheid als maatschappelijk fenomeen:
Meritocratie = Hiërarchie van posities die worden bezet door meest ‘verdienstelijken’, zij die
het meest bijdragen aan de realisering van doelstellingen van een samenleving. Merit; Op
basis van je eigen inzet, word je beloond. De inzet wordt beloond door goede resultaten en
een diploma.
De rol van onderwijs binnen deze meritocratie is de opdracht om talenten voor deze posities
te selecteren en te trainen. Via talentenontwikkeling een bepaalde plaats hanteren in de
maatschappij. Ervan uitgaande dat de selectie op de arbeidsmarkt gebeurt op talent en
ervaring, moet het onderwijs zich in deze redenering aanpassen aan wat daar wordt
gevraagd.
Glebbeek heeft kritiek op functioneel selectiecriteria:
- Op stelling dat het selectieproces op de arbeidsmarkt geheel volgens functionele criteria en
onder conditie van volledig concurrentie plaatsvindt.
- Productiviteit van werknemers is niet vaststaand en bekend, maar variabel en onbekend.
- Werkgevers passen tal van niet-functionele selectiecriteria toe (bv geloof, ras, diploma)
- Ze kijken niet naar talenten maar naar wie je bent
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur floredegraeve1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
83822 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans