Ben jij een tweedejaars geneeskunde student aan de RUG en en heb je geen zin om alle stof door te moeten nemen? Zoek vooral niet verder! Deze samenvatting, met veel handige tabellen en afbeeldingen, bevat een compleet overzicht van alle colleges en leerstof voor: Samenvatting Thema
2.1.8 - Ziek ...
Transitie van foetaal naar neonataal ............................................................................................................................ 4
De longen (ventilatie) ....................................................................................................................................................... 4
Bloedsomloop (circulatie) ................................................................................................................................................. 5
Perinatale zorg en neonatologie/ NICU ........................................................................................................................ 7
Bloedgroepen en rhesus ............................................................................................................................................. 21
Beoordeling van het cardiovasculaire systeem ........................................................................................................... 23
Syncope ........................................................................................................................................................................... 24
Pijn op de borst ............................................................................................................................................................... 25
Embryologie van het hart ........................................................................................................................................... 51
Koorts en infecties ...................................................................................................................................................... 65
Vaccinatie ....................................................................................................................................................................... 67
Koorts.............................................................................................................................................................................. 69
Kinder longziekten ...................................................................................................................................................... 89
Beoordeling van het ademhalingssysteem ..................................................................................................................... 89
Hoesten ........................................................................................................................................................................... 90
Pathologie van de bovenste luchtwegen .................................................................................................................... 93
Laryngeomalacie (floppy larynx) .................................................................................................................................... 93
Pseudokroep ................................................................................................................................................................... 94
Epiglottitis ....................................................................................................................................................................... 95
Social determinants of health .................................................................................................................................. 116
Sociaalgeneeskundige kijk op gezondheid .................................................................................................................... 116
Organisatie van zorg voor kwetsbare kinderen en adolescenten ................................................................................. 120
,Definities zwangerschap
Definities
Zwangeschapsduur
- Preterm = te vroeg < 37 weken
- a term = op tijd
- post-term (serotien) > 42 weken
geboortegewicht naar zwangerschapsduur
- SGA (small-for-gestational age, <P10)
- AGA (appropriate-for-gestational age, P10-P90)
- LGA (large-for-gestational age, >P90)
- Laag geboorte gewicht (< 2500 gr)
- erg laag geboorte gewicht (< 1500 gr)
- extreem laag geboorte gewicht (< 1000 gr)
Bepaling rijping stadium
- Laatste menstruatie datum
- Vroeg (1e trimester) echo
- Fundus hoogte
- Uiterlijke kenmerken
- Neurologie
- Scoringssystemen/ rijpheidsscore; Ballard (houding
bepaalt hoe oud het kind is → a term = flexiehouding, pre-
term = kikkerhouding; benen en armen plat op de grond)
Serotiniteit (geboorte > 42 weken)
- Mager, lang
- Ruime huid, vervellingen
- Wasvrouwen-handen
- Geen venrix meer
- Lange nagels
- Grotere kans op meconium in het
vruchtwater → groen kind
Prenatale zorg
Maternale ziekten tijdens de zwangerschap kunnen de foetus direct of indirect beïnvloeden/ aantasten.
- Antifosfolipidensyndroom
- Idiopathische (immuun) trombocytopenie
- Systemische Lupus Erythematosus
- Diabetes mellitus
- Andere aandoeningen (bv. longziekten of hartziekten)
3
,Transitie van foetaal naar neonataal
Overgang IU → EU = grootste mortaliteit alle leeftijdscategorieën
Mortaliteit = aantal overlijden / 1000 levend geboren kinderen
Perinatale mortaliteit = mortaliteit vanaf 20 wk gestatie - 28 dagen postnataal
Neonatale mortaliteit = mortaliteit vanaf geboorte - 28 dagen postnataal
Postnatale mortaliteit = mortaliteit vanaf 28 dagen - 1 jaar postnataal
Vroege kindersterfte = neonatale + postnatale mortaliteit
→ 19/1000 babys overlijdt bij de geboorte in NL.
→ 8% van de babys is te vroeg geboren in NL.
De longen (ventilatie)
Foetaal bloed heeft een hogere concentratie hemoglobine en de foetale hemoglobine heeft een hogere affiniteit
voor zuurstof dan dat van volwassenen (zuurstofdissociatiecurve staat naar links bij foetus)!
Als de straal (r) van de longblaasjes toeneemt is er een lagere inspiratoire druk nodig
voor het ademen, volgens: P = (2 x T) / r
De eerste ademhaling
• Eerste ademteug → 6-93 sec na geboorte, meestal > 20 sec, trigger = afkoeling!
o Veranderde omgeving = stimulus 1e ademhaling
• Verhoogde druk tijdens bevalling en expiratie → vloeistof wordt uit longen gedrukt en
wordt gasmengsel
• Er is een hoge inspiratoire druk (70-100 cmH2O) nodig om de longen te openen (lage
compliantie vd longen)
o 60 mm Hg negatieve druk in de intrapleurale ruimte
• Activatie centrale PCO2 chemoreceptoren (ondersteuning ventilatie)
• Aan het eind van de bevalling endogene catecholamines (adrenaline)
Resultaten
• Na de 1e ademhaling is er een snelle toename in de long compliantie → verminderde
drukverschillen vereist!
• Door ventilatie kan de PO2 in de longen aanzienlijk toenemen → opening van de
longblaasjes → sterke vasodilatatie, geeft een ↓ longvaatweerstand → ↑ bloed
instroom in het LA → daling pulmonaire vaatweerstand → druk LA > druk RA
• Lagere longcompliantie bij kinderen → verhoogde ademfrequentie (↓ Vt bij kinderen)
om hetzelfde ademminuut volume te krijgen
o Kinderen zijn sneller kortademig; door verhoogde AMV!
Wet lung: falen opname vocht in de long (transitieproblemen), witte lijntjes op X-thorax →
ademhalingsproblemen, vaker bij CS (ontbreken mechanische druk) of ingeleide pre-
eclampsie vrouwen (geen natuurlijke baring)
4
,Bloedsomloop (circulatie)
Het menselijk hart begint te kloppen tijdens de vierde week na de bevruchting en trekt samen met een snelheid
van ±65 slagen/ min. Dit tempo neemt toe tot ±140 slagen/ min vlak voor de geboorte
Foetaal
Bypasses:
• ductus venosus: connectie tussen v. umilicalis naar v. cava inferior (bypass van de lever)
• Foramen ovale: opening tussen het linker en rechter atrium → 50-60% van het bloed gaat via het ovarium
naar het LA
• ductus arteriosus: connectie tussen de a. pulmonalis en de aorta → 90% van het bloed stroomt hier
doorheen
ge-oxygeneerd bloed: Bloed uit de placenta → navelstrengader → via ductus venosus → IVC → RA → via foramen
ovale → LA → lichaam
gedeoxygeneerd bloed: superior vena cava → RA → RV → via de ductus arteriosus → dalende aorta →
navelstrengslagaders → placenta → oxygenatie
• Voor de geboorte → hoge druk in de longen
5
,Overgang van foetale naar postnatale circulatie:
1. De eerste ademhaling maakt de luchtweg vrij van vruchtwater, waardoor de druk in de pulmonale
vaatbedden aanzienlijk wordt verminderd.
2. Lagere pulmonale druk zorgt ervoor dat bloed de longen binnendringt in plaats van door de ductus arteriosus
naar de aortaboog.
3. Bloed stroomt vanuit de longen naar het LA, waar het septum primum tegen het septum secundum wordt
gedrukt om het foramen ovale effectief te sluiten.
4. Hogere zuurstofniveaus in de navelstrengslagaders veroorzaken krampen.
5. De baarmoeder trekt samen, waardoor het meeste placentabloed in de foetus wordt gedwongen. De
navelstrengader stort in door gebrek aan bloed.
circulatie voor de geboorte: circulatie na de geboorte:
⇔
⇔
6
,Neonataal
• Placenta = systeem met een lage druk.
• foramen ovale: Afklemmen navelstreng → stijgen druk neonatale systeem circulatie (hoge systemische druk)
→ lage druk RA, hoge druk LA → sluiten foramen ovale
• ductus venosus: prostaglandinen in de placenta houden de ductus open → geboorte = wegvallen
prostaglandinen → constrictie ductus venosus → sluiten ductus venosus
Glucose huishouding
• ante-nataal: continue glucosetoevoer
• post-nataal: fysiologische dip in glucosewaarde in het bloed!
o glycogeen (12-24u)
o gluconeogenese (alanine, glucerol; enkele dagen)
o alternatieve brandstoffen (ketonlichamen)
o verbranding bruin vet: warmteproductie i.p.v. ATP
→ pre-mature kinderen hebben minder glycogeen voorraad → risico’s op lagere glucose’s → schadelijk voor de
hersenen → dus regelmatig glucose controles doen (IV glucose)
Stofwisseling
Perinatale zorg en neonatologie/ NICU
Prematuriteit
Epidemiologie: 170.000 geboortes per jaar in NL, waarvan ±12.000 prematuur
Hypothermie voorkomen:
→ Er is een verhoogd zuurstofbehoefte bij lagere omgevingstemperatuur!
- Temperatuur verloskamer min 25 oC
- Baby afdrogen
- Natte doeken verwijderen
- Muts op, warme doeken
- Couveuse
Neonatologie (NICU) = IC voor pasgeborenen
- Premature geboorte (≥ 24 weken)
- Asfyxie = een situatie waarbij kinderen tijdelijk een tekort aan zuurstof
hebben (zuurstoftekort)
o patienten koelen → 33 oC en langzaam opwarmen
- Aangeboren afwijkingen
- Ondersteuning vitale functies (ademhaling/ bloedsomloop) bij
o Infectie
o Postoperatief
Organisatie van perinatale zorg in NL
Intra-uteriene verwijzing bij:
- zwangerschapsduur < 32 wk en of gewicht < 1250 gram
Routine zorg bij de geboorte:
- Toedienen zilver nitraat (1%) in de ogen om neonatale gonokokken ophthalmia te voorkomen
- Antiseptische zorg van de navelstreng en huid
- Vitamine K profylaxe om bloedingsziektes te voorkomen
- vaccineren, screening
Lichamelijk onderzoek neonaat:
- Algemene uitstraling (cyanose, neus flaring, intercostale retracties, meconium houdend vruchtwater, FGR)
- Vitale waarden:
o hartslag (120 -160 bpm)
o respiratoire snelheid (30-60 ademhalingen per minuut)
o temperatuur
o bloeddruk
o Lengte, gewicht en hoofdomtrek → FGR?
- Zwangerschapsduur/ leeftijd
o Fysieke en neuromusculaire activiteit → beoordelen vd leeftijd van de baby
o Fysieke criteria: toenemende stevigheid van de oorschelp; toenemende omvang van het borstweefsel;
afnemend fijn, onvolwassen lanugo-haar op de rug en afnemende ondoorzichtigheid van de huid.
o Neurologische criteria: toenemende buiging van de benen, heupen en armen, toenemende tonus van
de buigspieren van de nek en het verminderen van de slapheid van de gewrichten.
o LGA/ SGA
- Huid
o Beoordeel: bleekheid, plethora, geelzucht, cyanose, meconiumkleuring, petechiën, ecchymosen,
aangeboren naevi en neonatale huiduitslag.
o Lanugo (meer bij preterme baby’s)
o vernix caseosa; zachte, witte, romige laag die de huid bedekt bij premature baby's, verdwijnt op
termijn.
o Preterm → dunne huid
o Serotien (te laat) → droge huid
- neurologisch onderzoek
o beoordeling van: actieve en passieve tonus, het niveau van alertheid, primaire neonatale (primitieve)
reflexen, diepe peesreflexen, spontane motorische activiteit en hersenzenuwen (incl.
netvliesonderzoek, extraoculaire spierbeweging, kauwkracht zoals bij zuigen, beweeglijkheid, gehoor
en tongfunctie).
o Moro-reflex = een van de belangrijkste pasgeboren reflexen, aanwezig bij de geboorte tot 3-6
maanden. Wordt uitgelokt door een plotselinge, lichte val van het ondersteunde hoofd openen van de
handen en de extensie en abductie van de armen, gevolgd door buiging van de bovenste ledematen en
huilen.
Pathologie:
- Cyanose; bij 4-5 g/dL gedeoxigeneerd Hb
o Acrocyanose
o Centrale cyanose
- Levensbedreigende aangeboren aandoening
8
, - Shock
o Door hevig bloedverlies, infectie of sepsis
- Schade tijdens geboorte (cephaalhematoom, ruggengraad schade, fracturen)
- Onderkoeling
o Groot opp. verdamping/ straling/ convectie en geleiding → temperatuur regulatie; afdrogen en
inpakken
Hypocalciëmie = komt vaak voor bij zieke en premature pasgeborenen.
Neonatale ziekten
Ademhalingsproblemen
Pasgeborene: pathologie in de 1e levensweek
Tekenen van respiratoire stress:
- Tachypneu (> 40/ min)
- Subcostale/ intercostale/ in jugulo (boven clavicula) retracties
(ademarbeid)
- Neusvleugelen
- expiratoir kreunen → alarmsymptoom!
- kleur van het kind: blauw (cyanose) of roze
- Apnoe’s (adempauzes > 15 sec) → alarmsymptoom!
Is er sprake van hypoxie?
- Voor, tijdens of na de geboorte
- LET OP: neonaten reageren met apneu (i.p.v. hyperventilatie) op hypoxie
APGAR score = vijf onderdelen beoordelen (ademhaling, hartactie, kleur, tonus, reactiviteit) om te bepalen hoe
goed/ slecht het kind ter wereld kwam, resuscitatie nodig?
- optellen scores: min. 0, max. 10 → 7/8 normaal
- beoordelen op 1, (3), 5, 10 minuten na het doorknippen van de navelstreng
8-9 → goed
4-7 → observatie
<3 → resuscitatie
Reanimatie/ resuscitatie vd neonaat:
A = Airway + Anticipatie
B = Breathing (neonaat ademfrequentie 40-60)
C = Circulatie (gem. 120 BPM)
D = Drugs (adrenaline)
(hypothermie bij asfyxie)
→ Kreunen: altijd een alarm symptoom!
→ Er hoeft niet altijd longpathologie te zijn
→ Goede anamnese (incl. zwangerschap en bevalling), begin, beloop in de tijd
→ Ook nog bleek/ grauwe kleur/ blauw (slecht circulatie, anemie, sepsis, hartafwijking): ECHT SPOED
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sannekokhuis. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
