Samenvatting Arbeidspsychologie
Professor P. Vlerick
1
,Samenvatting Arbeidspsychologie
Professor P. Vlerick
Samenvatting
Arbeidspsychologie
Prof. Vlerick
Ik koos ervoor om in deze samenvatting om niet te gedetailleerd in te gaan op de
basisteksten. Ook niet alle informatie van de powerpoint over deze basisteksten en
verdiepingsteksten staan hier letterlijk in. De zaken waar de prof. Nadruk op legde staat
wel in de samenvatting. Zaken die de prof aanhaalt als potentiële examenvraag of waar de
prof nadruk op legt staat in het rood geschreven.
Thema 1: Situering arbeidspsychologie binnen de
arbeids- en organisatiepsychologie
Het deel 1.7 van chapter 1: the organisation of the book is niet opgenomen in deze
samenvatting. Dit leek me niet relevant. (p.28-39)
Arbeidspsychologie?
Werk= een set van gecoördineerde en doelgerichte activiteiten die uitgevoerd worden in ruil
voor iets anders, meestal gaat het hier over geld.
- Doelgerichte activiteiten: Activiteiten die een vooropgesteld resultaat als doel
hebben. Deze doelen zullen uiteindelijk een goed of een bepaalde service leveren.
- Gecoördineerde activiteiten: Om die vooropgestelde doelen te bereiken, zullen
werknemers niet willekeurig gaan handelen. De werknemer een moet serie van
gerelateerde activiteiten uitvoeren d.m.v. routines, procedures, richtlijnen en soms
het gebruiken van mechanische tools voor het bereiken van het doel. Zonder deze
coördinatie zal het bereiken van het doel bemoeilijkt worden.
- Emotionele, fysieke en mentale inspanning wordt er gevraagd bij het uitvoeren van
werk. Deze inspanning wordt normaal gezien gecompenseerd.
Psychologie= refereert naar mensen hun gedrag, motivatie, gedachten en emoties die
gerelateerd zijn aan een bepaald onderwerp. (In dit geval het onderwerp ‘werk’).
Arbeidspsychologen willen nagaan hoe men werknemers hun prestaties kunnen pushen naar
hun mogelijke hoogste level, maar ze willen vooral de werknemers hun gezondheid en
goedgevoel vergroten.
In de arbeidspsychologie gaat men ervan uit dat gelukkige werknemers en werknemers met
hoge satisfactie meer productief zijn. Dus het vergroten van het goedgevoel zal leiden naar
een verhogen van de productiviteit. Arbeidspsychologie is de mate waarin de werknemer
zijn/haar gedrag, motivatie, gedachten, emoties, gezondheid en goedgevoel is gerelateerd
aan elkaar en is de mate waarin men deze concepten kan beïnvloeden. Arbeidspsychologie
gaat niet over de context waarin de activiteiten zijn geconstrueerd, noch over de
karakteristieken van de werknemer zoals geslacht, leeftijd, … en gaat ook niet over het
selecteren van nieuwe werknemers. De werkdoelen die men bestudeerd in
2
,Samenvatting Arbeidspsychologie
Professor P. Vlerick
arbeidspsychologie (AP) is wordt wel mede veroorzaak door de werknemers’ hun karakter
en context, wat ervoor zorgt dat AP soms sterk gerelateerd is met andere stromingen in de
psychologie.
De wereldwijde beroepsbevolking
- Iedereen vanaf 15 jaar en ouder
- Iedereen die werk levert voor de productie van goed en service gedurende een
bepaalde periode.
- Zowel werkende als werklozen
- Exclusief huismannen en huisvrouwen en andere niet-betaalde zorgverleners en
werkers van de informele sector.
Unemployment refereert naar de hoeveelheid mensen van de beroepsbevolking
zonder job of degene die voor hun eerste job aan het zoeken zijn.
De hedendaagse AP gaat zich niet focussen op de werknemers over heel de wereld,
want de hedendaagse AP heeft een zeer smalle scope. Het komt vooral voor in de
westers georiënteerde economie. Verder wordt er vaak gefixeerd op de blanke
werkende professional die midden- of hoogopgeleid zijn en werken in grote bedrijven.
AP vindt zijn roots bij het werken met blue collar werknemers, maar focust zich meer en
meer op midden- en hoogopgeleiden: gemakkelijker toegankelijk tot, hogere
responsgraden, geen vertalingen bij documenten nodig, … Doordat men zich vaak focust
op een bepaald deel van de wereld, is het moeilijk voor de AP om onderzoeken te gaan
generaliseren.
De betekenis van werk
- Niet enkel voor geld, maar het heeft meerdere functies.
- Vroeger moest men veel meer werken, dan kwamen de machines en zorgde dit
ervoor dat men minder moest werken. Doorheen de geschiedenis zien we al dat
de mens moet werken en het zich steeds gemakkelijker wil maken.
- Onderzoek wijst uit dat werkende mensen gelukkiger zijn dan werklozen. Het niet
werken zorgt voor meer zelfmoord, depressie, substantiegebruik, … Tegenover de
werkende mens die hogere satisfactie en gezondheid ervaart.
Het domein
Arbeidspsychologie is de studie van de werkende mens en dit binnen de ruimere
organisatorische context waarin het werk geleverd wordt
Het gaat over gedrag (de intentie is hierin zeer belangrijk, men wil wel iets maar men
doet het niet. De emoties, gewoontes etc. is zeer belangrijk dit alles valt onder gedrag)
Het gaat over werken (is een doelgericht gedrag)
I.v.m. organisatie
In de psychologie gaat de arbeidspsycholoog vanuit een micro perspectief gaan kijken.
Welke psychologie je ook bekijkt, er is telkens een overlapping tussenin de verschillende
soorten psychologie. Er is geen zwart-wit beeld.
3
, Samenvatting Arbeidspsychologie
Professor P. Vlerick
De arbeidspsycholoog gaat kijken naar de het personeel in een organisatie. Men kijkt naar de
tevredenheid, motivatie, … Wat motiveert? Is een typische vraag die gesteld wordt bij de
arbeidspsychologie.
Dit alles kan weergegeven worden in verschillende modellen.
Badkuipmodel van strategische HRM arbeidsgedrag en context.
- Het model zegt dat als er sprake is sterk strategisch HR beleid, dat dit uit in een
hogere kans dat mensen bijdragen in de prestatie van de onderneming. Je moet
dus een strategisch HR beleid hebben. Dit beleid zegt dat het in staat is met een
strategisch beleid om mensen hun gedrag te beïnvloeden.
- Men zegt soms in een organisatie dat men geen strategisch centraal beleid heeft,
anderen zeggen dat een strategisch beleid het enige is dat je nodig hebt.
Hoe doe je aan een strategisch managementbeleid? Wat heeft het als gevolgen?
1. Via AMO (Abilities, Motivation, Opportunities) Een strategisch beleid gaat dus
inspelen op wat de arbeiders aankan, en geeft kansen en kijkt hoe mensen kunnen
gemotiveerd worden.
2. Deze manier van organisatorisch beleid gaat zorgen voor een HPWS (= High
Preformance Work System)
Appelbaum is hier grondlegger van. Die zegt: ‘Als ik er zo in slaag om zo’n goed
strategisch beleid te verwezenlijken, ga ik er voor kunnen zorgen om een extra kilometer te
lopen. Kort gezegd: dat men dus dat tikkeltje meer gaat doen voor de organisatie.
HPWS leidt tot discretionair gedrag (= men gaat zelfstandig oordelen of acteren) Men gaat
dus zelf kiezen het tandje bij te steken. Men is bereid om extra te werken. Dit kan dus
verwezelijkt worden wanneer men inspeelt op de motivatie, abilities en opportuniteiten.
3. Dit discretionair gedrag gaat zorgen dat de performance van de organisatie er
voordeel uit haalt.
Heel dit schema is een cascade effect van allerlei goede gevolgen en het mondt uiteindelijk
uit tot een betere performance van een bedrijf. Het badkuip model stelt dat een goed
personeelsbeleid heel belangrijk is en veel invloed heeft op de rest van de werking van de
organisatie. Het stelt ook dat iedereen in hetzelfde bad zit, dus als er iets gebeurt, heeft het
invloed op de andere lagen van het bedrijf/organisatie. Als het bad vergiftigd is, wordt
iedereen ziek.
Kampeertentmodel van strategisch arbeidsgedrag
- Het model stelt dat mensen altijd eigen beslissingen maakt en dat mensen niet
zomaar te boetseren maken. Mensen stellen strategisch bedrag net zoals een
bedrijf. Men stelt pas strategisch gedrag als men daar een voordeel uit haalt. Dus
als iemand goed werkt, gaat die hopen dat het bedrijf het zal zien en daar een
verloning voor krijgt (geld, schouderklopje, bedanking, …)
- Als de voordelen gaat opbotsen tegenover de inspanning, zal men het gedrag
opnieuw stellen. Dus zowel een individu als een bedrijf zal zich strategisch
gedragen.
4
