MVO: Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Definities & concepten
Lesmateriaal
• Slides
• Notities van lessen & gastlessen
• Teksten op Ufora
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
= De verantwoordelijkheid van een organisatie voor de effecten van haar besluiten en activiteiten op
de maatschappij en het milieu door transparant en ethisch gedrag.
Er zijn verschillende definities van MVO:
Volgens MVO Vlaanderen:
MVO houdt in dat organisaties aandacht hebben voor integratie van mensenrechten,
consumentenbelangen, sociale-, ethische- en milieukwesties in hun kernstrategie
Volgens MVO moet een organisatie nauw samenwerken met de stakeholders om:
• Zoveel mogelijk gedeelde waarde te creëren voor hun eigenaren/aandeelhouders en
voor hun andere stakeholders en de samenleving als geheel
• Mogelijke negatieve effecten op te sporen, te voorkomen & te verminderen
Volgens de Europese Commissie:
CSR (corporate social responsibility, MVO) refers to companies taking responsibility for their
impact on society.
The European Commission believes that CSR is important for the sustainability,
competitiveness, and innovation of EU enterprises and the EU economy. It brings benefits for
risk management, cost savings, access to capital, customer relationships, and human resource
management.
Volgens Aguinis & Glavas:
Context-specific organizational actions and policies that take into account stakeholders’
expectations and; the triple bottom line of economic-, social- and environmental performance.
1
,Essentiële kenmerken van MVO
Drie kenmerken van MVO
• Impact van organisatie op maatschappij & milieu
• Geïntegreerd in kernactiviteiten en strategie
• Gedeelde waarden: voordelen voor de organisatie & stakeholders
Impact van organisaties op maatschappij & milieu
Voorbeelden: mode, microplastics, avocado’s, cacao, online shoppen, … (zie slides)
TBL: Triple Bottom Line
• People, planet & profit (3P’s)
• Deze P’s zijn geïntegreerd, ze beïnvloeden elkaar & soms komen ze in conflict, er
moet een evenwicht gezocht worden
• Systematisch; bij beslissingen & acties steeds de impact op de verschillende
domeinen voor ogen houden
• Het is een continu verbeteringsproces, MVO realiseert men niet in één dag, MVO
is nooit voltooid
• Te kennen tekst: Elkington J. (zie verder)
Stakeholders, belanghebbenden
De belanghebbenden spelen een belangrijke rol, ze kunnen op veel verschillende manieren
opgedeeld worden, een vaak voorkomende opdeling is de volgende (Roberts, 2003):
à Examen: weten wie in welke groep hoort
Customer groups External influencers
- Costumer segment A - Journalists
- Costumer segment B - Community members
- Costumer segment C - Special interest groups
Authorisers Business partners
- Board of directors - Employees
- Shareholders - Unions
- professional societies - Suppliers
- Trade associations - Service providers
- Regulatory agencies - Distributors
- Government
Het is belangrijk dat er rekening wordt gehouden met de verwachtingen van de stakeholders. Er zijn
vaak diverse groepen van stakeholders, als organisatie kan je niet aan de verwachtingen van alle
stakeholders voldoen. Er kan een selectie gemaakt worden door de key stakeholders (= de
belangrijkste stakeholders) voorrang te geven.
Stakeholder mapping
= Het detecteren van verschillende categorieën van stakeholders & key stakeholders.
à Belangrijk in het kader van MVO rapportering.
2
,Verschillende invalshoeken van MVO
Er zijn drie verschillende benaderingen om duurzaamheid te beoordelen (Dentchev); beschrijvend,
normatief en instrumenteel;
Beschrijvende benadering
• = Descriptive accuracy
• Beschrijven van acties en beleid van organisaties
• Niet waardegeladen
Normatieve benadering
• = Normative validity
• Beschrijft wat organisaties zouden moeten doen
• Wel waardegeladen
Instrumentele benadering
• = Instrumental power
• Welke acties moeten er uigevoerd worden om de doelen te bereiken?
• Causaliteit
à Maar, het één sluit het ander niet uit, vaak worden er benaderingen gecombineerd.
CSR1: Corporate Social Responsibility 1
In het engels wordt er een onderscheid gemaakt tussen CSR1 en CSR2
Er wordt rekening gehouden met de societal expectations. De normen en waarden van de organisatie
zijn verbonden met de normen en waarden van de managers en van de medewerkers
=> Gemeenschappelijke normen en waarden
Model van Carroll als voorbeeld van CSR1
• Dit model geeft de vier verantwoordelijkheden weer die organisaties hebben:
o Economic responsibilities
* Noodzakelijke voorwaarde om aan CSR te doen (conditio sine qua non)
* Het is niet onethisch om winst te maken
o Legal responsibilities
* Indien er wetten zijn, moeten deze gehoorzaamd worden
* Wetgeving dient om bescherming & voordelen te brengen
* Discussiepunt: hoe groot moet/mag de inmenging van de overheid zijn?
* Discussiepunt: concurrentieel voordeel/nadeel?
o Ethical responsibilities
* Meer doen dan wettelijk voorgeschreven want de wetgeving is vaak een minimum
* De wetgeving is niet altijd up-to-date & regelt niet alles
o Philantropic responsibilities
* Iets terug doen voor de maatschappij zoals geldelijke steun (giften) maar ook
bijvoorbeeld employee volunteering (inschakelen van personeel om
vrijwilligerswerk te doen zoals bv helpende handen & skill based volunteering)
à De verantwoordelijkheden integreren met elkaar, er moet een evenwicht gezocht worden
à Piramide: onderaan zijn de basisverantwoordelijkheden & de rest bouwt erop verder
3
, CSR2: Corporate Social Responsiveness 2
Business case van CSR
• Wat brengt deze investering op? Welke voordelen kan dit voor ons meebrengen?
• Als bedrijven meer inzetten op duurzaamheid, zijn ze er dan beter aan toe?
à Aandacht voor link tussen sociale- & financiële performantie: empirisch onderzoek wijst uit dat er
geen relatie of slechts een licht positieve relatie is tussen beiden
Vier strategieën om met CSR om te gaan (Carroll):
• Reactief
o Minder dan vereist, ontkennen van de verantwoordelijkheid
• Defensief
o Het minimum doen, erkennen van de verantwoordelijkheid maar zich er toch tegen
verzetten
• Accomodatief
o Doen wat vereist is, de verantwoordelijkheid aanvaarden
• Proactief
o Meer doen dan vereist is, anticiperen
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
Er is geen eenduidige definitie voor MVO, de term wordt ook wel gezien als een containerbegrip &
er zijn veel aanverwante woorden; duurzaamheid, duurzame ontwikkeling, corporate citizinship,
corporate sustainability, corporate social performance, …
à Het begrip wordt veel gebruikt en het is niet altijd duidelijk voor wat het staat
Evolutie van MVO: een aantal mijlpalen
Sustainable development à tripple bottom line à shared value à sustainable development goals
Sustainable development
• Brundtland-rapport, “our common future” -> oud premier van
Noorwegen
• Aandachtspunten:
o Bescherming van het milieu
o Behoud van welvaart
o Wegwerken van sociale ongelijkheid
o Wegwerken van armoede
Tripple bottom line (CSR)
• Geïntroduceerd in 1977 door John Elkington
• Benadering geeft meer inzicht in hoe organisaties concreet het
concept ‘duurzame ontwikkeling’ op macro niveau kunnen
implementeren in hun organisatie
• Nadeel: organisaties zien MVO vaak als een extra inspanning &
een extra kost
• Nadeel: MVO wordt vaak niet gelinkt aan kernactiviteiten
4
