Deze uitgebreide samenvatting is gemaakt met persoonlijke notities uit de lessen en de slides. Voor het tweede semester van het eerste masterjaar in de klinische psychologie.
Methoden In De Klinische
Gedragsneurowetenschappen
Inleiding: Psychofysiologie
Doelstelling: inzicht in de fysiologie van gedrag ~ fysiologische psychologie
Definitie: domein gericht op de meting van fysiologische responsen zoals die gerelateerd zijn aan gedrag
Mind-body perspectief: ‘Studie van de relatie tussen psychologische manipulaties en de resulterende
fysiologische responsen, gemeten in levende organismen, om het inzicht in de relatie tussen mentale en
lichaamsprocessen te bevorderen’
Opletten voor a priori’s over causaliteit!
→ psychologie is geen louter gevolg van fysiologie, er bestaat een interactie tussen beide!
Fysiologische psychologie versus psychofysiologie
Het verschil zit erin hoe de afhankelijke vs. onafhankelijke variabelen worden gemanipuleerd
Fysiologische psychologie: AV: psychologisch en OV fysiologisch
effect van leasie ter hoogte van de hersenen op de leerprocessen
effect beschadiging amygdala op beleving van emoties
effect van epinefrine-administratie op arousalperceptie
Psychofysiologie: AV: fysiologisch en OV: psychologisch
effect van verschillende manieren van informatieverwerking op de hartslag
effect van verschillende emoties op een patroon van fysiologische responsen
(huidweerstand, spierspanning, hartslag)
Effect van slaapdeprivatie op elektro-encefalografische en endocriene responsen
Perifere vs. centrale metingen
Psychofysiologische metingen kunnen beide van het centraal of perifeer zenuwstelsel gemaakt worden, op
een invasieve of non-invasieve manier
- Perifere metingen omvatten metingen van effectororganen van het AZS en van gestreepte spieren
(bv. emoties)
- Centrale metingen omvatten metingen van elektrische potentiaalverschillen (bv. aandacht)
Hersenbeeldvorming vs. elektrofysiologische metingen: uitstekende spatiale resolutie maar minder
temporele resolutie
,Metingen ter hoogte van verschillende componenten van het zenuwstelsel
Methodologie
Error component
O=T+e
O: geobserveerde respons/variantie
T: « true variance » (echte respons)
e: error; random fluctuatie, onafhankelijk van de echte respons, gerelateerd aan confounding
variabelen
Voorbeelden van oorzaken van e:
• Time on task (duur van de taak)
• Spraak, ademhalingswijzigingen, hoesten, zuchten
• Omgeving (licht/duisternis, vuilbakkarretjes, …)
• Habituatie → voorname functie van het autonoom zenuwstelsel!
Fysiologische responsen zijn aspecifiek → nooit enkel te wijten aan de gewenste manipulatie van de OV, er
is heel veel ruis
Wij functioneren als geïntegreerde organismen → niet één respons uitfilteren.
Bv. we meten niet ‘alertheid’, maar hersenactiviteit ten gevolge van een manipulatie die effect heeft
op die alertheid
→ belang van het kiezen van een juiste baseline
Baseline problematiek: om een relevante variantie te observeren moet men een juiste baseline kiezen
Bv. individuele verschillen in jouw respons op slaapdeprivatie hangt af van jouw basisniveau van
slaperigheid
Systemische aanpak
Three systems approach (Lang, 1968): emoties zijn opgebouwd uit subjectieve ervaring, overt gedrag en
fysiologische reacties (bv. de emotie angst heeft een subjectieve component die eraan gelinkt is, weglopen,
stijging hartfrequentie, adrenaline…)
Discrepante responsprofielen voor gelijkaardige psychologisch fenomeen (bv. fear of flying: rumineren vs.
panikeren)
→heeft implicaties voor behandeling! (bv. CGT en systematische desensitisatie)
Bv. een intuïtieve respons kan een impact hebben op de fysiologie → CBT: via gedrag een aanpassing maken
wat een effect zal hebben op de subjectieve ervaring
, Trianguleren
Metingen gebruiken die van subjectieve
aard zijn, fysiologische metingen en
gedragsmatige metingen
- Self-reportschalen: belangrijk
omdat er soms geen fysieke
component is bij subjectieve
ervaringen (bv. pijn, honger)
- Fysiologische metingen: ! veel
ruis op de data
- Gedragsmatige metingen
→ maximaal trianguleren = error zo
klein mogelijk te houden
Enkele psychofysiologische concepten
• Law of initial values
• Tonische en fasische responsen
• Autonome balans
• Activatie
• Stimulus-responsspecificiteit
• Individuele responsspecificiteit
• Habituatie
• Rebound
• Orienting respons/Defensive respons
Law of initial values (LIV)
Een bepaalde fysiologische respons ten gevolge van een stimulus is afhankelijk van het initieel niveau van
het systeem
Hoe hoger het initieel niveau, hoe kleiner de toename in fysiologische respons en des te hoger het effect
op een stimulus die de fysiologische respons doet afnemen
bv. vermageren: hoe lager het BMI, des te minder snel & extreem vermageren
→ van toepassing op alle responsen onder controle van het AZS, behalve voor huidgeleiding en temperatuur
en speekselproductie
! Belang van baseline en lineariteit van de respons ~ ceiling effect
LIV is niet altijd van toepassing op alle fysiologische responsen (ademhaling en vasculaire tonus wel, maar
niet voor huidgeleiding en speekselproductie) en lijkt meer uitgesproken in between-subject studies dan in
within-subject studies
→ impact op analyses: absolute vs. relatieve maten
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur pvrancken. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
