Dit is de samenvatting met alle examenstof 2021 geschiedenis, het is netjes opgedeeld in alle hoofdstukken en ik weet zeker als je deze koopt je een mooi cijfer weet te halen! Goed voor als je last minute start met leren.
In deze samenvatting:
1 Het Britse rijk (1585-1900)
2 Duitsland in Europa (1918-1991)
3 Nederland (1948-2008)
4 Uitleg van de kenmerkende aspecten tijdvak 5-10
1 Het Britse rijk (1585-1900)
1.1 Brits kolonialisme in Amerika
Toen Amerika werd bereikt door Columbus, gingen ook andere
ontdekkingsreizigers op pad waaronder John Cabot. Over zijn reis is weinig
bekend, aangenomen wordt dat hij maar kort aan land is geweest om Engelse
vlaggen te planten om zo het ‘nieuw gevonden land’ op te eisen voor de Engelse
koning.
In de 16e eeuw koloniseerde Spanjaarden grote delen van Amerika en aan het
einde van die eeuw verkenden de Engelsen de Noord-Amerikaanse oostkust om
op zoek te gaan naar een mogelijke uitvalsbasis om zo de vijandelijke
Spanjaarden te bestrijden. De eerste blijvende Engelse kolonie heet Virginia,
waar ruim honderd kolonisten zich in 1607 gingen vestigen. De tweede Engelse
kolonie heette New-England, hier wilde Engelse kolonisten een samenleving
stichten volgens de ideeën van het strenge protestantse calvinisme.
Engeland was in de 16e eeuw meegegaan met de protestantse reformatie
waarbij de koning de Engelse kerk had losgekoppelt van de rooms-katholieke
kerk en zich aan het hoofd gesteld van de Church of England. Een groep Engelse
calvinisten die vonden dat deze reformatie niet goed was gegaan, week uit naar
Holland. Hiervan vertrok een deel naar Amerika en stichtten de kolonie
Massachusetts, deze migranten worden later de Pilgrim Fathers genoemd
omdat ze de basis zouden hebben gelegd voor de democratie in de VS.
Onder koning Karel II werd bijna de hele Noord-Amerikaanse oostkust
gekoloniseerd, hij schonk grote stukken land aan politieke vrienden die
vervolgens nieuwe kolonies stichtten. Waaronder een stuk grond aan de hertog
van York, de Engelsen noemden de stad toen New York. Uiteindelijk kwamen er
13 Engelse koloniën en woonden er zo’n 250 000 Europeanen in Amerika.
In het noorden waren er vestigingskolonies, waar de mensen leefden van
landbouw, nijverheid en handel. Het zuiden was voornamelijk gericht op de
export van onder meer rijst, katoen, kleur indigo en voornamelijk tabak. Door het
goedkope tabak wat massaal naar Europa kwam werd roken een gewoonte, veel
mensen kochten dit en de Britten profiteerden flink van de importheffingen.
,Het kolonialisme was een ramp voor de inheemse bevolking, de eerste
contacten met de Europeanen waren vreedzaam en er ontstond een levendige
handel. Maar al snel braken er bloederige oorlogen uit tussen deze twee, de
Indianen accepteerden niet dat de kolonisten hun grond in bezit namen. Door de
betere wapens van de Europeanen konden de Indianen zich niet goed verweren
tegen hen, ook droegen de Europeanen ziekten als de groep, pokken en
mazelen mee waaraan een flink aantal Indianen overleed omdat ze simpelweg
geen weerstand hadden tegen deze ziekten.
Ook in het Caribische gebied hadden de Engelsen gebieden die veel winst
opleveren, ze stichtten het eiland Barbados. Eerst verbouwden ze alleen tabak,
maar die kon niet op tegen dat uit Virginia. De kolonie werd pas een succes toen
ze overgingen op suiker, het loodzware werk op de suikerplantages lieten de
Engelsen doen door zwarte slaven uit Afrika. Aan de westkust van Afrika stichtten
de Engelsen handelsposten waar de tot slaaf gemaakte mensen werden
verkocht, later werd het ook in andere kolonies normaal om slaven het werk te
laten doen.
De Engelse regering gaf snel al het monopolie in slavenhandel aan de Royal
African Company, later werd de handel vrijgegeven maar de RAC bleef nog lang
belangrijk in de winstgevende trans-Atlantische driehoekshandel.
Door het enorme aantal Europeanen in Amerika, voelden de meesten van hen
minder een band met het Britse rijk omdat ze bijvoorbeeld in Amerika geboren
waren. Vanaf 1707 vormden Engeland en Schotland samen Groot-Brittannië. De
Amerikanen namen verlichte ideeën uit Europa over, zoals de trias politica, de
volkssoevereiniteit en de rechten van een mens. De Engelsman John Locke
kreeg veel invloed, in zijn boeken vertelde hij dat de regering niet door God maar
door de mensen moet worden ingesteld.
In de jaren 1757-1763 vochtten de milities (Amerikaanse vrijwilligers + Britse
beroepsleger) tegen Frankrijk dat koloniën in het noorden had en zich wilde gaan
uitbreiden. Nadat de Fransen waren verslagen begon de regering in Londen
belasting te heffen in Amerika. De Amerikanen moesten import belasting betalen
op allemaal goederen omdat de Britse regering geld nodig had omdat de oorlog
tegen Frankrijk hen veel geld had gekost, dit frustreerden de Amerikanen.
Onder invloed van de verlichte ideeën kwamen de parlementen van de koloniën
in 1775 in verzet, hun motto was ‘no taxation without representation’. In 1770 liep
het in Boston uit de hand, Britse soldaten schoten 5 mensen dood toen ze door
een menigte werd bekogeld met ijsballen, een gebeurtenis die bekend staat als
het bloedbad van Boston. Ook kwam er later een opstand toen opstandelingen
de Britse schepen met een lading van thee overvielen, en later braken er nog
,meer gevechten uit. Toen de Amerikanen de oorlog in 1873 hadden gewonnen
van Groot-Brittannië, riepen vertegenwoordigers van de 13 koloniën de
onafhankelijkheid van de Verenigde Staten van Amerika uit.
De Britten verzorgde in de 18e eeuw het grootste deel van de slavenhandel, aan
het eind van die eeuw ontstonden er Christelijke en verlichte kringen en het
abolitionisme kwam op gang, de beweging voor de afschaffing van de slavernij.
Ook ontstonden er uitbraken onder slaven in het Caribische gebied uit, hierdoor
besloot het Britse parlement in 1807 tot een verbod op slavenhandel in het Britse
rijk. Een gevolg hiervan was de economische neergang van plantagekoloniën als
Barbados en Jamaica die als eiland voortdurend afhankelijk waren van de
aanvoer van slaven uit Afrika.
In het noorden van Amerika werd de slavernij ook afgeschaft omdat deze het
idee van ‘vrij en gelijk geboren’ tegen ging, maar in het zuiden bleef dit bestaan.
Het noorden eisten de afschaffing van de slavernij in het zuiden waardoor de
spanning toenam tussen het noorden en zuiden van Amerika. Toen in 1860 de
abolitionist Abraham Lincoln president werd, scheidden de zuidelijke staten zich
af. Dit leidde tot een Amerikaanse burgeroorlog. Nadat deze in 1865 werd
gewonnen door het noorden, vond de emancipatie (afschaffing van de slavernij)
ook in het zuiden plaats.
1.2 Brits kolonialisme in India
Nadat de VS onafhankelijk werd, breidde Groot-Brittannië zijn koloniale macht uit
naar andere delen van de wereld. In de 16e eeuw hadden Portugezen als eerste
Europeanen factorijen gesticht in India. De Engelsen richtten voor de handel met
Azië in 1600 de East India Company op, die de monopolie positie kreeg. De
Britten kwamen niet in India om te heersen of er te vestigen, maar om handel te
drijven met de inheemse bevolking.
Sinds de 16e eeuw waren de honderden rijkjes verenigd in 1 groot rijk onder een
islamitische keizer, de mogol. Deze gaf de Europeanen toestemming om
factorijen te stichten. Maar in de 18e eeuw verzwakte zijn gezag en viel hun rijk
uiteen in kleinere staten, hierdoor kon de EIC zijn macht in India uitbreiden. In
1776 viel een van de vorsten, de nawab (onderkoning) van Bengalen, de Britten
aan. Er kwam een oorlog en de EIC bezette heel Bengalen, de oorlog werd in
1765 beëindigd met het verdrag van Allahabad. De inheemse vorst bleef op de
troon, maar de EIC had het daadwerkelijk voor het zeggen. Ze kregen onder
meer recht op het heffen van belasting, dit was een belangrijke inkomstenbron
voor de Britten.
Het verdrag van Allahabad was het begin van het Britse rijk in India, in de eeuw
daarna breidde de EIC hun gezag uit over de rest van het subcontinent. Vorsten
, sloten een verdrag met de Britten, waardoor ze hun troon behielden maar hun
zelfstandigheid verloren. Lange tijd regeerden de EIC onder de naam van Mogol,
maar toen Indiase soldaten in opstand kwamen tegen de Britten en Mogol hun
kant koos, werd Mogol verbannen. Brits Indië kwam toen onder direct gezag van
de Britse regering, koningin Victoria werd uitgeroepen tot keizerin van India.
In de jaren 1770 kwamen in Bengalen door de hongersnood miljoenen mensen
om, de bevolking werd uitgeperst door hebzuchtige EIC-functionarissen en
inheemse belastinginners. De regering stuurde Cornwallis om orde op zaken te
stellen, om corruptie tegen te gaan gaf hij de compagnies dienaren een goed
salaris en verbood ze handel te drijven. Hierdoor ontstond in Brits-Indië een goed
opgeleid, plichtsgetrouw en onomkoopbaar ambtenarenkorps.
Brits-Indië werd bestuurd door weinig Britten en veel inheemse vorsten, in feite
werden de 1000 Britten geholpen door een miljoen Indiërs. In praktijk zagen veel
Indiase onderdanen zelden een Brit. Voor de controle van het Britse rijk en het
beschermen van de handel werd de Royal Navy ingezet. De Royal Navy heerste
over de wereldzeeën en zorgde ervoor dat verbindingen tussen Brits-Indië, het
moederland en andere delen van het Britse rijk veilig waren. In Brits-Indië werd
de orde gehandhaafd door een leger dat geleid werd door Indische officieren
maar veel Indiërs in dienst had.
In 1857 kwamen de Indiase soldaten in opstand en kregen ze Delhi in handen,
waar ze bijna alle Britten vermoorden. Ook in andere steden kwamen
geweldsuitbarstingen en na het neerslaan van de opstand vergrootten de Britten
het Britse aandeel in het leger. Een oorzaak van de opstand was dat de Britten
religieuze en sociale gebruiken in India afwezen en probeerden om westerse
ideeën op te leggen, bijvoorbeeld de mensen onder druk zetten zich te bekeren
tot het Christendom. Uiteindelijk besloot de Britse regering na de opstand om
religies, gewoonten en gebruiken te accepteren.
De Britse koloniale macht werd verder uitgebracht toen in 1857 spoorwegen
werden aangelegd, India kreeg een van de grootste spoorwegen netwerken van
de wereld. Ook werd het contact met het moederland beter toen het Suezkanaal
werd gegraven zodat er niet meer om Afrika hoefde te worden gevaren. Ook
werden houten schepen vervangen naar stalen stoomschepen waardoor de
reistijd veel sneller werd.
De ontwikkeling van het Britse rijk had veel invloed op het zelfbeeld van de
Britten, in hun ogen waren ze de beste en de sterkste van de wereld. Vanuit hun
superioriteitsgevoel zagen ze het als hun taak om de wereld naar Brits model te
beschaven. Zo voerden ze hun taal, onderwijs en rechtsysteem in Brits-Indië in.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur milamonfils. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
