CTTrecht al gezien. Nu algemeen VBrecht => gaat over regels ongeacht de bron waaruit die VB’n zijn °. Betrekking op zowel
cTTele als buitenCTTele AH. De VB als zodanig
Passieve pluraliteit
= (situaties met meerdere SA bij 1 VB)
Je hebt SE van bepaalde VB tot betaling van 100 tov van 3 SA’n. wat kan SE vorderen tov die
SA’n? Kan hij volle 100 vragen aan 1 SA of verdelen?
Algemene regel:
- Verbintenissen met meerdere SA zijn in principe deelbaar
o Nl. Per hoofd, tenzij:
contractueel andere verdeling is afgesproken
vb. tussen partijen afgesproken dat SA 1 instaat voor 50 en andere
samen voor 50.
tussen meerdere erfgenamen: volgens aandeel van erfgenamen in
nalatenschap
vb. schuld tussen A en B, maar plots sterft SA en gaat schuld over op
erfgenaam.
o => Dan zal schuld moeten verdeeld worden obv van aandeel
dat elk erfgenaam heeft in nalatenschap. (gelijke verdeling)
- Afwijking in praktijk van deelbaarheid, want => Financieel en procedureel nadelig voor SE.
Want:
o Financieel => SE draagt insolvabiliteitsrisico van elke individuele SA
Stel je hebt schuld van 100 met 4 SA’n per hoofd (dus elk 25). Als 1 van de 4
niet kan betalen is dat pech voor SE, want kan niet recepureren bij andere 3
SA’n als het gaat om deelbaarheid
o Procedureel => SE moet elke SA afzonderlijk in gebreke stellen of dagvaarden indien
SA niet vrijwillig betaalt
M.a.w. heeft SE dan extra kosten voor dagvaarding
Drie uitzonderingen:
2 vragen die je moet stellen: Wanneer is VB ondeelbaar, in solidum of hoofdelijk? Wat zijn de gevolgen die aan
die kwalificatie verbonden zijn?
Opm!!! => verwar in solidum VB niet met solidaire VB!!!
- Ondeelbare verbintenissen (in oud BW) => 2 categorieën:
o Natuurlijk of materieel ondeelbaar: niet splitsbaar zonder waardeverlies
Je kan voorwerp VB niet splitsen zonder dat er waardeverlies mee gepaard
gaat.
Vb. levende paard dat gekocht wordt, kan je niet splitsen
o Conventioneel ondeelbaar
In overeenkomst tussen SE en SA’s dat die VB ondeelbaar is.
,- Hoofdelijke of solidaire verbintenissen (in oud BW) => voortvloeien uit:
o Wil partijen:
Kijken naar bron van VB => contract of eenzijdige RH
En daarin bepaald dat uitdrukkelijk vermeld => zie: “uitdrukkelijk”
(art. 1202 oud BW)
o Wet:
Geeft soms aan dat bepaalde VB hoofdelijk/solidair zijn
Vb. => art. 222 oud BW: VB van ouders voor onderhoud van hun
kinderen.
o Vb. boekentas die gekocht hebben dan is die schuld
hoofdelijk
M.a.w. verkoper kan elk van ouders aanspreken voor
prijs boekentas
Vb. => art. 50 Sw: daders hoofdelijk AH inzake zelfde misdrijf
o Algemeen rechtsbeginsel:
Bij gemeenschappelijke fouten (= fout die wetens willens is begaan)
Gevolg: Elk van SA zal geviseerd worden door SA. Elkeen aanspreken
voor volle pot.
o (dan tussen SA onderling hoe regres kan worden uitgevoerd.
Maw ene SA verhaal uitoefenen op andere daders SA’n)
= breder dan art. 50 Sw. Want gemeenschappelijke fout hoeft geen misdrijf
zijn, maar kan ook over gemeenschappelijke CTTele fout gaan
o Gewoonte: (EXAMEN)
Nl. te maken met VB met meerdere SA die handelaren (lees:
ondernemingen) zijn. => dan zijn die handelaren-SA hoofdelijk gehouden tot
uitvoering VB. (boek 5: ondernemingen-SA)
Dus ook al geen hoofdelijkheid tot uitdrukking gebracht in CTT, toch
VB van SA-handelaar hoofdelijk, want vloeit uit gewoonterechtelijke
regel.
Wetgever heeft ondernemingsbegrip veralgemeend. ‘Handelaars’ moet je
lezen als ‘ondernemingen’
Moet je hier dat ook lezen als onderneming-SA?
o Ene stelling => ja, want bedoeling wetgever
o Andere stelling => nee, wetgever heeft gezegd ‘overal waar
‘handelaar’ in de WET STAAT’ en het gaat hier over
gewoonterechtelijke regel, dus die opvatting raakt deze regel niet
In boek 5 => zal men gewoonterechtelijke regel in
wetboek opnemen
- In solidum verbintenissen (jurisprudentiële creatie, nt in oud BW, wel in BW komen)
o Doen zich voor bij samenlopende fouten:
= fouten waarbij beide SA hebben bijgedragen tot totaliteit van de schade (als
je 1 van de fouten wegtrekt dan is de schade niet meer hetzelfde zijn zoals die is ontstaan =>
minder of geen)
bv. Bouwwerk dat opgericht moet worden => BH heeft CTT met
aannemer en architect.
, o Schade ° in hoofde van BH bij uitvoering CTT’n door
samenlopende fout architect en aannemer
Vb. architect heeft opgelegd om bepaalde vloer te
nemen die voldoende sterk is. Aannemer moet die
dan leggen. En architect zal moeten controleren dat
aannemer juiste vloer heeft gelegd.
Kan zijn => Architect fout in toezicht en
aannemer fout in uitvoering werken (had
architect die fout niet gemaakt dan was die
schade niet gebeurd)
!!!<> gemeenschappelijke fouten (= opzettelijke gepleegde fouten, wetens
en willens gepleegd)
Gevolgen?
- EXTERNe verhouding (obligatio) => tussen SA’s en SE
o Hoofdgevolgen
o Bijkomende of secundaire gevolgen
- INTERNe verhouding (contributio of bijdrage) => tussen SA onderling
o Wat is de bijdragen waartoe elk van SA’n gehouden is in hun onderlinge verhouding
Als 1 van de SA’n heeft betaald, hoe kan hij dan dat verhalen tov andere
SA’n?
Antw: regres bekijken op deelbare basis. Degene die betaald heeft
zal niet alles kunnen verhalen. Moet het delen volgens aandeel van
elke SA.
o Maar wat als een SA failliet gaat?
----------------------------------------------- houdt voorgaande structuur in je achterhoofd!!!
Externe hoofdgevolgen HOOFDELIJKE verbintenissen
- Zelfde voorwerp:
o SE kan om het even welke SA voor geheel aanspreken (1203-1204)
o Dan => Betaling door een SA bevrijdt andere SA tov SE (1200)
o Elke SA kan gemeenschappelijke verweermiddelen opwerpen, zoals:
VB heeft ongeoorloofd voorwerp
Schuldkwijtschelding die SE heeft zonder voorbehoud t.o.v. andere SA (1285)
Kan zijn dat SE tov SA 1 zegt ik scheld uw schuld kwijt. Gevaarlijk,
want 1285 zegt: je moet zorgen dat je voorbehoud maakt tov andere
SA.
o Stel er wordt niet gezegd door SE: ‘ik houdt mijn rechten tov
SA 2 en 3’ dan zijn andere SA ook hun schuld
kwijtgescholden
Dwaling van alle SA
Allemaal gedwaald bij sluiten CTT. Dan kan nietigverklaring door elke
SA worden ingeroepen
, - Maar meerdere rechtsbanden (= aantal verweermiddelen die kunnen gekoppeld worden aan 1 rechtsband
die niet gebruikt kunnen worden voor andere rechtsband):
o zuiver persoonlijke verweermiddelen:
enkele SA’n kunnen bepaald verweermiddel inroepen tov SE, anderen niet
en DUS die ‘anderen’ nog tot uitvoering VB kan worden aangesproken:
vb. dwaling van SA 1. Enkel hij kan dwaling inroepen en dus andere
(2 en 3) wel nog gehouden tot schuld.
Vb. één van de SA’n termijn bedongen => hij moet maar betalen
vanaf vb. 1 december. Andere 2 onmiddellijk opeisbare schuld
betalen.
o eenvoudig persoonlijke of gemengde verweermiddelen
=> komen slechts aan 1 SA ten goede, maar hebben wel een impact op
andere SA (<> zuiver persoonlijk: geen impact, want termijn SA 1 komt niet ten goede aan 2
en 3)
zoals kwijtschelding SA1 met voorbehoud tov andere of compensatie
3 soorten verweermiddelen: gemeenschappelijk, zuiver persoonlijke en eenvoudig
persoonlijke
Voorbeeld: alleen SA1 dwaalt (zuiver persoonlijk verweermiddel):
- dwaling van SA 1. Enkel hij kan dwaling inroepen en dus andere (2 en 3) wel nog gehouden
tot schuld.
Voorbeeld: schuldkwijtschelding 1 SA met uitdrukkelijk voorbehoud t.o.v. andere SA’n (gemengd
verweermiddel):
- impact. SA 2 kan schuldkwijtschelding in zijn voordeel niet inroepen BEHALVE voor aandeel
van SA 1 in de schuld
o Per hoofd elk 45 gehouden. SA 2 zegt: ‘ik heb hoofdelijke VB, maar SA 1
schuldkwijtschelding onder voorbehoud van mij, maar ik kan geen regres meer
uitoefenen, dus ik moet dat voordeel ook kunnen inroepen. Kan het niet voor mijn
eigen aandeel inroepen, maar wel voor aandeel SA 1 => dus moet nog steeds 45
betalen (en geen 90)
Voorbeeld: compensatie (gemengd verweermiddel):
- = vereenvoudigde dubbele betaling.
o => als vw’n vervuld zijn (infra) dan worden die 2 schuldvorderingen betaald voor het
laatste bedrag van die 2 schuldvorderingen (automatisch) (zie vb. hieronder = >
schuldvordering van 40 blijft over van A op B
- Stel te maken met 3 SA’n met betaling VB van 90. MAAR => SA 3 heeft zelf ook een
schuldvordering van 50 in richting van SE.
o Wie kan dat verweermiddel van compensatie inroepen (nl. er is al 50 betaald)? =>
Kan SA 1 zeggen dat er al 50 is betaald en dat je hem maar kan aanspreken voor 40?
In ons huidig recht:
Compensatie speelt maar een rol als SA3 door SE wordt
aangesproken en SA3 compensatie inroept
, o En zegt dat er maar 40 nog over is.
Stel als hij compensatie niet inroept en er komt een
rechtszaak dan zal rechter die compensatie niet
invoeren, maar achteraf kan SA 3 apart die
schuldvordering nog vorderen
Compensatie speelt geen rol als SA1 of SA2 door SE wordt
aangesproken (1294, lid 3)
o dus nog voor 90 aanspreekbaar door SE
Boek 5 BW: wordt een gemeenschappelijk verweermiddel
Dus SA 1 en 2 kunnen die compensatie in hun voordeel inroepen en
dus maar 40 moeten betalen
Externe hoofdgevolgen hoofdelijke verbintenissen: => zie dia 16
- SV van SE van 120 tov van 3 SA en SA 3 overlijdt. En die laat 4 erfgenamen na. Hoe ga je dat
verdelen of niet verdelen?
o => Als hoofdelijke SA sterft, blijft hoofdelijkheid bestaan voor elke erfgenaam, MAAR
slechts voor het aandeel in nalatenschap dat elke erfgenaam heeft
Dan ° vraag => Hoeveel kan SE tegen E3 vorderen? 30, 40 of 120?
Antw: 30 (120/4)
Dit is een nadeel van hoofdelijkheid: hoofdelijkheid blijft bestaan,
maar slecht ten belope van aandeel van elke erfgenaam in
nalatenschap
Externe hoofdgevolgen zelfde voor ONDEELBARE en IN SOLIDUM
- tenzij:
o 1) In Solidium verbintenissen => te maken met schuldkwijtschelding:
Huidig recht (Cass. 2014) :
Regel van schuldkwijtschelding zonder voorbehoud (art. 1285) =>
niet toepassen en kan SE andere SA’n nog altijd aanspreken (onder
aftrek van aandeel in schuld hetgeen SA van de kwijtschelding had.
o Vb. 3 SA van som 90. Alle 3 gelijk aandeel. Gaat over in
solidum schuld. SA 1 krijgt schuldkwijtschelding van 30
zonder voorbehoud aan SA 2 en 3 => niet erg zei HvC.
Schuldkwijtschelding geldt enkel tav SA 1, maar wel onder
aftrek van aandeel SA 1, dus SA 2 kan door SE worden
aangesproken voor 60.
Boek 5 => geen uitzondering meer, dus 1285 toepasbaar
Dus enkel nog uitzondering inzake ondeelbare VB’n mogelijk
o 2) Ondeelbare verbintenissen => te maken met erfgenamen:
elke erfgenaam kan voor het geheel worden aangesproken (dus niet 30,
maar 120 zie vorig vb)
=> daarom in contracten vaak: “verbintenis is hoofdelijk en
ondeelbaar”
o Ondeelbaar omwille van voordeel
, o Hoofdelijk omwille van bijkomende/secundaire gevolgen
(procedurele voordelen) (infra)
Externe bijkomende gevolgen van hoofdelijke verbintenissen:
- Ingebrekestelling van 1 SA dan wordt geacht dat andere ook ingebreke gesteld wordt (1207)
o Gevolgen van ingebrekestelling lopen door naar andere SA’n
Vb. Dus moratoire interesten beginnen te lopen voor beide (supra)
- Stuiting verjaring tov 1 SA werkt door (1206)
Verjaring = verlies van rechtsvordering door verstrijken van termijn
Stuiting = wnr verjaringstermijn loopt en bepaalde gebeurtenis doet zich voor
die stuitend werkt dan zal nieuwe termijn lopen.
Vb. verjaringstermijn van 5j => maar dagvaarding (na verlopen
termijn van 3j): verjaring wordt gestuit (geen rekening gehouden
met die 3j). Pas als er eind uitspraak is geveld dan einde aan stuiting.
Art. 2244 oud bw => stuitende werking en blijvende stuiting van de
werking
o Als je met 3 SA’n te maken hebben die hoofdelijk gehouden zijn en 1 van SA’n
gedagvaard dan zal verjaring van alle SA’n gestuit worden (ook al worden die andere
2 SA’n niet gedagvaard)
Stel te maken met VB van 90 met 3 SA’n. SA 1 gedagvaard en plots gaat hij
failliet (na verstrijking van reguliere termijn van 5j). Dan zou dagvaarding
weinig zin hebben, moest tov SA 2 en 3 stuiting van verjaring niet werken,
want dan kan je ze niet meer aanspreken, want termijn van 5j is verstreken.
Dus daarom is dit procedureel voordeel voor SE. Je hebt zekerheid moest er
iets fout gaan bij SA 1 dat je andere 2 nog kan aanspreken.
- Als 1SA door zijn fout zaak verliest => kan SA2 ook worden aangesproken om waarde van dat
goed dat verloren is gegaan aan SE te vergoeden.
o MAAR daar blijft het bij. ENKEL alleen foutief handelende SA moet eventuele
bijkomende SV betalen (1205)
Externe bijkomende gevolgen van hoofdelijkheid gelden NIET:
- voor de in solidum verbintenissen
- en evenmin voor de ondeelbare verbintenissen
o BEHALVE stuiting verjaring
Interne gevolgen: regres
- Stel 1 SA aangesproken en Betaalt volle pot 100. Hoe is de onderlinge verhouding tussen
SA’n?
o Kijken naar AANDEEL van elke SA in die totale schuld
Aandeel = per hoofd gelijk
tenzij wettelijk of contractueel anders bepaald
o bij buitencontractuele AH: volgens bijdrage van fout in
totstandkoming van schade
o En is die VB DEELBAAR in de regresverhouding?
, Dus stel 3 SA voor bedrag 120. SA 1 volledig betaald dan gaat SA 1 40
vorderen t.o.v. 2 en 40 tov 3. (principe)
- Bij insolvabiliteit SA1 => andere SA evenredig risico
o Stel SA 1 failliet. SA 3 volle pot betaald. Hoeveel kan 3 vorderen van 2? => risico
faillissement wordt verdeeld. Hij kan nog 60 vragen van 2.
Uitdoving van verbintenissen (deel 1)
Art. 1234 => scharnierartikel hoe VB kan uitdoven. Met volgende onderdelen:
- Uitvoering of betaling
- Einde van contractuele verbintenissen
- Onrechtstreeks
o novatie = schuldvernieuwing
o compensatie = schuldvergelijking
o confusie = schuldvermenging
- Zonder uitvoering
o schuldkwijtschelding
o overmacht
o verjaring
1. Betaling
A. Wat?
- 1) wat er verschuldigd is (1243)
o niets anders
tenzij => inbetalinggeving
= overeenkomst waarbij partijen afspreken dat SA iets anders in
betaling zal geven dan wat oorspronkelijk verschuldigd is
o vb. afgesproken om ene boek te leveren. Afspraak in
uitvoering VB om iets anders in betaling te geven. Dan kan
dat ander boek worden overgedragen.
- 2) schuld moet ineens (=volledig) worden betaald (1244, lid1)
o uitzonderingen:
andersluidend contractueel beding
deelbare schuld met meerdere SA (1220)
schuld van 120. Zal niet ineens betaald worden. SA 1 en 2 en 3.. zal
zijn schuld apart betalen
termijnen van respijt toegekend door rechter (= genade termijnen, delets
degras)(1244, lid 2)
aan SA die ongelukkig is en goede trouw. Hij kan niets betalen. Er kan
hem niets verweten worden. => afbetalingsplan (vb. 10/maand)
schuldvergelijking (=compensatie)
