Handboek Gender and Media
Representing, Producing, Consuming
Tonny Krijnen & Sofie Van Bauwel
DEEL I Representeren 3
Wie wordt gerepresenteerd? 3
Wat zijn representaties? 3
Waar gerepresenteerd? 4
Reclame 4
Populaire cultuur 4
Nieuws 5
Representaties en realiteit? 5
Subjectposities 6
Het subject en identiteit 6
Subject, subjectiviteit en de media 6
Identiteit en Media 7
Stereotypen 7
Hoe zit het met mannen? 7
Representeren van gender in een globale context 8
Gegenderde genres 8
Genres en subjectposities 8
De vrouwelijkheid van talkshows 8
Intertekstuele Representaties 9
Intertekstualiteit 9
Verstorende genderrepresentaties 10
Zo Queer als 10
Queer subjectposities 11
Verstorende genderrollen 11
Gay - Straight - Queer? 11
Queering genres 11
DEEL 2: Produceren 12
Wie produceert wat? 12
Media-industrieën 12
De mediaprofessional 13
Nieuwsmedia 13
Magazines 13
Radio 13
Televisie 14
Film 14
1
, Muziekindustrie 14
Macht en gender in de media-industrie 15
Wat is het glazen plafond? 15
De organisatie van de media-industrie 16
Glazen plafond en samenlevingsstructuren 16
De status van werk en mediatypes 16
Historische oorsprong van de organisatie van de media-industrie 17
Mediajobs en het privéleven 17
Mannelijke waarden in productie en publiek 17
Vervagende productie 18
Nieuwe Media? 18
Convergentie cultuur 18
Produser 19
Wat betekent produsen? 20
User Generated Content 20
Technologische drijfveren 20
Sociale drijfveren 21
Economische drijfveren 21
Institutionele en wettelijke drijfveren 21
DEEL III Consumeren 22
Wie consumeert wat. 22
Publiek onderzoeken 22
Effecttheorieën 23
Cultivatietheorie 24
Uses & Gratification 25
Encoding/Decoding 26
De consument gesitueerd 27
Identiteit en kenniskaders 27
Media pleasures 29
Gendered pleasures 30
Verzet 31
Counter-hegemonisch verzet 32
Transnational pleasures 32
New pleasures? 33
Empowered audiences 34
Wat is seksualisering? 34
Geschiedenis van seksualisering 35
Commercialisering van seksualiteit 35
Girls’ agency 36
Productieve kracht van het seksualiseringsdebat 37
2
,DEEL I Representeren
1. Wie wordt gerepresenteerd?
Media één van de bronnen waarin genderbetekenissen worden gevormd.
Het begrip representatie heeft een dubbele betekenis.
1. Re-presentatie van mannen en vrouwen in de media. Verwijzend naar het verschil in
aantallen en in rollen.
2. De manier waarop gender wordt voorgesteld in media. Verwijzend naar hoe mannen en
vrouwen worden voorgesteld en de betekenissen die aan deze voorstellingen verbonden
zijn.
Beide verbonden met het uitgangspunt dat media representaties belangrijke gevolgen hebben
voor sociale, culturele en politieke betekenissen van gender.
Een cruciale vraag betreffende genderrepresentatie is hoe deze zich verhouden met de realiteit.
Stuart Hall onderscheid hieromtrent 3 theorieën:
1. Reflectieve: aantallen in media moeten overeenkomen met aantallen id maatschappij.
2. Intentionele: welke boodschap wil de producer overbrengen?
3. Constructionistische: negotiaties van betekenissen. Betekenis niet vast aan de
representatie zelf maar co-creatie met het publiek. Dynamische betekenissen.
Wat zijn representaties?
Onderzoek naar genderrepresentaties in media: 4 disciplines
1. Psycho-analyse: oorsprong in filmanalyse. Mulvey → gaze theory: plezier van naar
iemand anders te kijken als erotisch object (scopophilia). Subject verliest autonomie.
Kritiek: gender binariteit en heteronormativiteit als uitgangspunten + genderdichotomie
(vrouwen als passief, mannen als actief)
2. Semiotiek: structuralistische benadering mbt tekens. De Saussure → teken bestaat uit
2 delen: signifiant (de uiterlijke vorm) en signifier (het concept naar waar de vorm
verwijst). De betekenis van een teken staat nooit helemaal vast. Ieder zijn interpretatie
van een bepaald teken kan anders zijn (bv. kat) + ook meerdere betekenissen mogelijk
(polysemie). Barthes → verschillende lagen van betekenis. Eerste laag: denotatie (de
letterlijke betekenis, wat we zien). Tweede laag: connotatie (waar verwijzen de beelden
naar, interpretatie).
3. Discoursanalyse: Foucault → kritiek op semiotiek: geen aandacht voor het subject en
macht. Hoe betekenissen geproduceerd worden, door wie en welke rol macht hierbij
heeft. Representatie als proces met continue interactie tussen de materiële wereld en de
mentale mappen in ons hoofd. De constructie van mentale mappen kunnen resulteren in
bepaald gedrag of signifying practices. Dus: stereotype representaties leiden tot
stereotyp gedrag.
3
, 4. Sociale-psychologie: focus op de effecten van sociale en cognitieve processen op de
manier waarop individuen elkaar zien, beïnvloeden en zich verbinden met elkaar.
Sociale rol theorie: gender gedrag wordt gereguleerd door sociale normen die gelinkt
zijn met de sociale rollen die iemand inneemt. Deze normen worden ons aangeleerd
door sociale instituten zoals familie, onderwijs en media. Media tonen ons welk
gendergedrag gepast is. Sociaal-psychologen onderzoeken welke gendernormen en
-gedragingen gepromoot worden in media.
Waar gerepresenteerd?
Reclame
Sinds jaren ‘70 veel aandacht voor genderrepresentaties in reclame.
Oorzaken: tv werd een massamedium + tweede feministische golf (reclame als verontrustend)
2 onderzoekscategorieën:
1. Goffmanian (discours en/of psycho-analyse): Genderexpressies (genderdisplays)
worden sociaal geleerd en affirmeren de sociale hiërarchie. Kijken naar commerciële
beelden om de soorten genderdisplays van een samenleving te ontdekken en hoe
macht hierbij een rol speelt. Want, reclame is met intentie gechoreografeerd om
ondubbelzinnig te zijn over iets, shots kunnen volledig bepaald worden vanuit elke hoek,
moet aandacht trekken en in korte tijd boodschap overbrengen, dus vaak gebruik van
genderdisplays en stereotypen.
Analysetools: feminine touch, function ranking, relative size, …
2. Sociale rol theorie (Eagle) (sociale-psychologie): gendergedrag wordt gereguleerd door
de sociale normen die vasthangen aan de sociale rollen die men vervult. Socialisatie
door familie, onderwijs, media, etc. Vooral aandacht naar gender van het
hoofdpersonage, de setting en de product categorie.
Kilbourne → onderzoek naar de manier waarop vrouwen getoond worden in reclame
(Killing us Softly) in relatie met gezondheidsissues zoals eetstoornissen. Nood om
(jonge) mensen te leren hoe ze media op een kritische manier moeten lezen (media
literacy) om schadelijke effecten te voorkomen.
Kritiek: normatief.
Evoluties in reclame: new woman, superwoman. Genderrepresentaties globaal
gelijkaardig, westers. Intersectionaliteit! (bv. gekleurde mannen gemarginaliseerd)
Populaire cultuur
Lowbrow cultuur. Weinig onderzoek naar. Hoewel alom aanwezig lang als minder interessant
gezien. Tv, film, muziekvideo’s, magazines, games.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur oonamoona. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €19,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
