CONFLICT IN HET GLOBALE
ZUIDEN
LES 1: INTRO
INTRODUCTIE
GLOBALE ZUIDEN?
- Wereld opgedeeld in Globale Noorden en Globale Zuiden
- Veel bediscussieerde term
- Gedeelde ervaring van kolonialisme
- Scheidingslijn is vaak arbitrair
“There are Souths in the Norths”
FOCUS OP THEORIEVORMING ROND ‘GEWELDDADIG’ CONFLICT
- Focus op theorieën van geweld in conflict
Meer dan op theorieën van conflict
- Geweld?
Grotendeels fysiek en interpersoonlijk
- Verschillende definities van gewelddadig conflict
Kan analyse altijd bemoeilijken
- Verschil tussen conflict en oorlog
Vanaf een bepaalde hoeveelheid doden (+1000) = oorlog (?? Syrië?)
THEORIE DOET ER TOE
- Nodig bij het verklaren en begrijpen van de complexiteiten van gewelddadig conflict
- Om vragen over conflict te beantwoord zeker nood aan theorie
- Achter elke analyse schuilt een set van assumpties
Vormen de basis voor academisch theorievorming van conflict
Informeren hoe politici conflict lezen en waarom ze welke actie nemen
- Slechte conflictanalyse kan desastreuze gevolgen hebben
- Men moet op de hoogte zijn van achterliggende assumpties
Om te politiek ervan te begrijpen
3 VRAGEN DOORHEEN DE CURSUS
1. Wat maakt een groep?
2. Waarom en hoe neemt een groep zijn toevlucht tot geweld?
3. Waarom en hoe stoppen groepen (niet)met geweld
,CONFLICTANALYSE
- Zowel data (empirische gegevens, bewijs) en theorie (meer abstracte kennis)
- ‘Conflict mapping’
Organiseren van data, conflict openbreken in sleutelonderdelen
Bv. Wie zijn de partijen, hoe relateren ze tot elkaar, hoe organiseren ze zich,…
Theorie: verklaren en begrijpen van gewelddadig conflict
- Essentieel: begrijpen van ontologische en epistemologische assumpties die theorie informeren
Ontologie: wat is er? Wat beweegt mensen (tot gewelddadig conflict)?
Epistemologie: hoe te weten
ONTOLOGIE (‘BEING’)
- De studie van het zijn
Wie of wat zijn wij?
Wat is er? Wat beweegt mensen?
- Structuralisme: structuren determineren actie
Bron gewelddadig conflict ligt in de organisatie van de samenleving of het systeem
- Individualisme: acties (van individuen) determineren structuur
Bron van gewelddadig conflict ligt bij de acties van individuen
EPISTEMOLOGIE (‘KNOWING’)
- De theorie van het weten/kennen
Hoe en waarom?
Hoe weten we wat we claimen te weten?
- Positivistische epistemologie: sociale wereld bestuderen van buitenaf
Dmv causale verbanden leggen, oorzaken zoeken, hypotheses stellen
= Deterministisch, objectief
Theory building gaat over verklaren
- Interpretatieve epistemologie: sociale wereld bestuderen van binnenuit
Naar betekenis zoeken (eerder dan oorzaken)
= Historisch, cultureel, context- specifiek
Theory building gaat over het begrijpen
HOLLIS MATRIX
- Gaat 4 tradities in schema voorstellen
Héél simpel
- Nuttige tool om na te denken over theorieën
- Ontologie: structuralisme (holism) >< individualisme
- Epistemologie:
Positivisme: explanation
Interpretatief: understanding
,LES 2: IDENTITEIT
ROL VAN SOCIALE IDENTITEIT IN GEWELDDADIG CONFLICT
- Theorieën over processen van groepsvorming en hechting als mogelijke bronnen van conflict
Definities + kritiek representeren identiteit als begrensd en unitair
Inzoomen op 'etnisch conflict'
Primordiale en constructivistische opvattingen
3 vragen !!! + Hollis-matrix
1. SOCIALE IDENTITEIT DEFINIËREN
- Containerbegrip dat sinds jaren ’60 zijn opmars kent
- Gebruikt om te beschrijven, labelen, categoriseren
IDENTITEIT
- Wie of wat ben je in relatie tot een groep
- In de sociale wetenschappen: tradities die identiteit lokaliseren op ...
Niveau van het individu: UNIEK
o Identiteit als een zeldzaam en uniek zelfgevoel (privé en eenzame ervaring)
Maatschappijniveau: SAMENESS
o Gemeenschappelijke dimensie van identiteit (erbij horen, een gemeenschappelijke mentale
constructie delen)
- Erikson & de veelheid van identiteit (p.21)
In de kern van de individu (James) en de groep (Freud)
Niet wederzijds exclusief!
o Verkuyten: “identiteit gaat niet over individu als zodanig, noch over de samenleving als
zodanig, het gaat om de relatie tussen beide.”
SOCIALE IDENTITEIT
- Sociale identiteit gaat over relatie tussen het individu en de sociale omgeving
- Vertelt ons over categorische kenmerken die mensen in de sociale ruimte lokaliseren
Bv. Nationaliteit, religie, geslacht, seksualiteit, etniciteit,…
- Relationeel
Bepaalde kenmerken delen met anderen, we zijn wat we niet zijn!
M / V, moslim / Katholiek
- We hebben meerdere identiteiten
Onderdeel van veel verschillende sociale categorieën
- Contextueel
Afhankelijk van de context is de ene identiteit prominenter dan de andere
- Dynamisch en veranderlijk
Bv. Lang katholiek zijn, maar later toch overstappen daar de Islam
Sommige duurzamer dan andere
- ‘Practice turn’
Identiteit niet iets dan we hebben, maar meer iets wat we doen
Hoeveel vrijheid hierin? Hoe gedetermineerd zijn onze identiteiten
, - Worden sociaal gebouwd
In plaats van biologisch gegeven ...
- Identiteitsconflicten
Homoseksueel en katholiek, tweede generatie migrantenburger versus buitenstaander
- Gaat over macht
Identiteiten worden gevormd binnen historische machtscontexten
Sommige groepen in de samenleving hebben meer macht om verhalen te 'definiëren'
De staat als één van de belangrijkste agenten van identiteiten voor classificatie-indeling.
(Wat is wat en wie is wie?)
- Niet alle categorisaties zijn sociale identiteiten
Bv. meningen, voorkeuren, labels,…
IN RELATIE TOT GEWELDDADIG CONFLCIT
- Identiteit wordt vaak gezien als primaire breuklijn tussen groepen in conflict
- Mensen zijn bereid en in staat zijn om te doden en te sterven in de naam van de groep
- Sociale identiteit is belangrijk voor het begrijpen van gewelddadig conflict
Maar we moeten voorzichtig met deze causaliteit omgaan
Anders in unitaire val vallen
DE UNITAIRE VAL
- Veronderstellen dat partijen in een gewelddadig conflict een unitaire identiteit delen
Er is een causale relatie tussen identitaire verschillen en gewelddadig conflict
- Makkelijk om in unitaire val te vallen voor 2 redenen
1. ‘Identity group conflict’ impliceert een link tussen identiteit(sverschillen) en gewelddadig conflict
2. Hedendaagse oorlogen zijn geen binaire conflicten tussen unitaire en begrensde groepen
Mate van ‘groupness’ van partijen in conflict is niet constant
Problematiseer eerder dan de relatie tussen hen veronderstellen
o Hoe worden categorieën omgevormd tot groepen? Sociaal-politieke processen betrokken?
o Hoge mate van ‘groupness’ is vaak het resultaat, niet de oorzaak van gewelddadig conflict.
- Hoe de unitaire val vermijden of doorbreken?
Maak expliciet het onderscheid tussen identiteitsgroepen en organisaties
Organisaties zijn meestal protagonisten in gewelddadig conflict
Bv. Schild en Vrienden die zeg voor de Vlaming te spreken
- Relatie tussen organisaties in conflict en groepen die ze ‘vertegenwoordigen’, is zeer ambigu