Inhoudsopgave
Juridische, organisatorische en financiële aspecten van de gezondheidszorg. .................................................. 2
Deel 1: Gezondheidssystemen. ........................................................................................................................... 2
Inleiding. ........................................................................................................................................................ 2
Drie manieren om publieke financiering (fiscal sustainability) gezondheidszorg te beheersen: ............. 6
Aanpassingen financieringssysteem ....................................................................................................... 12
EN organisatie gezondheidszorgsysteem ............................................................................................... 12
Evolutie uitgaven. ........................................................................................................................................ 14
Zorgaanbod.................................................................................................................................................. 16
Deel 2: Gezondheidszorgsystemen. .................................................................................................................. 18
Tewerkstelling artsen. ................................................................................................................................. 18
Tewerkstelling verpleegkundigen. ............................................................................................................... 25
Algemene ziekenhuizen. .............................................................................................................................. 28
Resultaat. ..................................................................................................................................................... 32
Kwaliteit gezondheidszorgsysteem vanuit patiëntperspectief ............................................................... 33
Organisatie van het Belgisch Gezondheidszorgsysteem: een introductie. .................................................. 36
Ontstaan ................................................................................................................................................. 36
Publieke gezondheidssysteem. ............................................................................................................... 37
Uitgangspunten financieringsmechanismen : ........................................................................................ 38
Deel 3 : Gezondheidszorgsystemen. ................................................................................................................. 42
Correctiemaatregel i.f.v. financiële last bepaalde socio-economische categorieën van de bevolking:
maximumfactuur. ................................................................................................................................... 42
Hoe de uitgaven zijn georganiseerd. ...................................................................................................... 44
Organisatie financiering: dekking ........................................................................................................... 46
Organisatie financiering: tussenkomst verstrekkingen........................................................................... 46
Belangrijkste maatregelen akkoord 2020: .............................................................................................. 49
Bevoegdheidsverdeling: impact Vlaanderen op economic/fiscal sustainability? ................................... 51
Wat doet Vlaanderen voor de economic en fiscal sustainability? ......................................................... 52
Ziekenhuisfinanciering DUAAL: Twee grote inkomstenstromen die samenhangen met de grote
bevoegdheden binnen het federale (FOD en RIZIV). .............................................................................. 54
Financiering niet-medische activiteit : .................................................................................................... 56
Berekening verantwoorde activiteit (belangrijk maar niet enige criterium financiering niet-medische
activiteit) : ............................................................................................................................................... 56
Verantwoorde bedden:........................................................................................................................... 57
Relatie financiering en kwaliteit? ........................................................................................................... 58
CONTEXT EN DEFINITIE: .......................................................................................................................... 61
Deel 4 : Gezondheidssystemen. ........................................................................................................................ 67
Financiële afspraken tussen artsen en ziekenhuizen. ................................................................................. 67
Honoraria VS Budget van Financiële Middelen. ..................................................................................... 67
Vertrekpunt: art. 154 Ziekenhuiswet*: ................................................................................................... 68
Formalisering afspraken. ........................................................................................................................ 70
Systemen van kostenregeling ................................................................................................................. 72
De toekomst? .......................................................................................................................................... 74
,Juridische, organisatorische en financiële
aspecten van de gezondheidszorg.
Deel 1: Gezondheidssystemen.
Inleiding.
Economic Sustainability → Fiscal Sustainability
Economic Sustainability
- Heeft te maken met groei in uitgaven in verhouding tot BBP
- Uitgaven zijn « onder controle » tot punt waar maatschappelijke kost (welke middelen
die maatschappelijk beschikbaar zijn) gezondheidsuitgaven de *toegevoegde waarde
door deze uitgaven overstijgt (steeds relatief t.a.v. overige economische activiteit, cfr.
opportuniteitskost)
- Kans dat groei in uitgaven economische draagkracht bedreigt is groter in stagnerende
of krimpende economie.
Verhouding groei gezondheidszorguitgaven en BBP tot eerste crisisjaren.
,De groei in uitgeven is altijd groter dan de groei van het BBP.
Start met een groei van 4% en in 2009 de economische crisis.
De reactie op de economische crisis is vertraagd. Vanaf 2010 hebben ze drastische
maatregelen moeten treffen om beide lijnen terug bij elkaar te krijgen.
Fiscal Sustainability
Draagkracht/beheersbaarheid publieke financiering
- Heeft te maken met publieke uitgaven
- Gezondheidszorgsysteem kan economisch beheersbaar zijn, maar niet houdbaar
voor publieke financiën.
,Hoe u gezondheidszorgsysteem georganiseerd is, hangt hier heel hard aan vast
(sustainability) Financiering belastingen en sociale zekerheid (77%)!!!! -> via overheid.
Iets meer dan het OECD gemiddelde.
We zien dat we binnen de OECD in hospital care normaal gezien hoger is. We
besteden minder geld aan ziekenhuizen.
Dental care – redelijk hoog in België. 39% via publieke middelen gefinancierd.
→ Profiel belgische context wat de overheid moet beheren. Dit zijn de sectoren waar
veel uit te halen valt bij besparingen.
,De Europese landen zijn heel publiek gefinanciert. Typisch profiel.
Aandeel en type publieke uitgaven in gezondheidszorg typeert sterk
gezondheidszorgsystemen.
Hoog aandeel publieke financiering
→ Klemtoon op volksgezondheid + gelijke toegang
→ Bismarck (Duitsland, Frankrijk, België): via sociale bijdragen
Beveridge (VK, Scandinavië, Zuid-Europa): via belastingen
Hoog aandeel private financiering (zieke of privéverzekeraar)
→ Klemtoon op doelmatigheid
Groeien naar elkaar toe!
,Gezondheidszorg concurreert met andere publieke noden:
▪ Aandeel publieke financiering (via belastingen of sociale bijdragen) t.a.v.
totale publieke financiering gemiddeld in België.
▪ Veel hoger in bv. Zwitserland, Duitsland, Nederland,
▪ Afhankelijk van:
→ Type welvaartstaat
→ Demografische kenmerken
Van alle uitgaven die door de overheid gebeuren, gaat 15% naar
gezondheidszorgvoorzieningen. Heeft te maken met het type welvaartsstaat!
Bv Japan; beperken werkloosheid en meer budget over.
Demografische factoren dus meer investeringen.
Drie manieren om publieke financiering (fiscal sustainability) gezondheidszorg
te beheersen:
1) Publieke inkomsten verhogen:
Rechtstreekse impact op economische draagkracht
Problemen:
- Indien inkomsten gelinkt aan arbeid (cfr. US + Europa), impact op arbeidsmarkt
en internationale competitiviteit.
- Politieke beperkingen
,2) Publieke verplichtingen verlagen
Moeilijk na vestiging gezondheidszorgsysteem, daarom meestal incrementeel.
Hoe? (Dimensies verplichtingen)
1ste mogelijkheid: aanbod « uitzuiveren » van niet-klinische dienstverlening
Bv.: faciliteiten, toegangstijden, ….
Alles wat niet echt met medische of verpleegkundige zorg te maken heeft, uitsluiten.
Faciliteiten inperken door bv eenpersoonkamers te doen verdwijnen. Dit is moeilijk om
te verdwijnen omdat dit andere aspecten aantast zoals de ereloonsupplementen.
Toegangstijden; uit onderzoek blijkt dat de time to treatment belangrijk zijn.
2de mogelijkheid: inkomsten gerelateerde uitsluitingen
→ Geen dekking boven inkomensgrens
→ Soms systeem van « opting out »
Caveat: - Negatief effect op klinische kwaliteit o.a. door verlies « voice option rijkere
Gebruikers.
- Marktfalen private sector o.a. informatie gerelateerd
In België nog nooit ingevoerd geweest. Dit betekent dat je boven een bepaalde
inkomingsgrens dat de overheid niet meer zal instaan voor uw zorgkosten. Opting out:
de keuze laten voor gedekt te gaan.
Voice option; de krachtige mensen zijn ook de kritische gebruikers van de
gezonheidszorg. Zij kunnen sturen in de gezondheidszorg.
Marktfalen van de private sector; de sociale zekerheidssystemen zijn in eigen beheer
met terugbetalingen omdat men informatie ontbreekt. Geen zicht meer op totale
populatie! Denk maar aan het gebrek van informatie voor preventiemaatregelingen.
,3de mogelijkheid: Begrenzing tussenkomst
→ B.v. via remgeld, lineaire besparingen aanbieders
Caveat: - « tax on the ill » Gedeeltelijke oplossing: maximumfactuur
- Kan leiden tot minder zorgvraag, maar weinig onderscheid tussen nodige
en onnodige zorg
REM geld (ten laste van de pat) of lineaire besparingen opleggen aan de aanbieders
(bv; farmaceutische sector).
‘Taks on the ill’. Je straft de personen die veel zorg nodig hebben.
4de mogelijkheid: Selectieve tussenkomst
→ B.v. tandzorg uitsluiten, nieuwe behandelingen vertraagd terugbetalen
→ Bedreigt verschillende doelstellingen: billijke toegankelijkheid, solidariteit, …
→ Kan onrechtstreeks economische beheersbaarheid beïnvloeden (cfr. VS), door
vlucht naar private markt (snellere toegang etc)
→ Kan werken indien gericht op niet - kosteneffectieve onderzoeken en
behandelingen (cfr. Health Technology Assessment, HTA)
Caveat: - Grote administratieve last indien patiëntenkenmerken verrekend worden
- Complexe, tijdrovende analyses
Selectieve tussenkomst: gehele pakketen uitsluiten in tegenstelling tot de 3 e
mogelijkheid. Economische beheerbaarheid: prijzen worden hierdoor opgedreven.
,Private financiering is (deels) afgestemd op kenmerken publieke financiering
Types private financiering
Complementair =
Dekt eigen bijdragen die door basissysteem ten laste van de
patiënt gelaten worden.
Supplementair =
Dekt zorgaanbod dat door basissysteem wordt uitgesloten.
Duplicaat =
Dekt zelfde zorgaanbod als basissysteem (maar snellere toegang of meer keuze).
België staat redelijk hoog en zit in het eerste systeem. Vorm: hospitalisatieverzekering
van prive verzekeraars.
, Dit zijn percentages.
Je kan het succes van prive verzekeraars hier niet uit afleiden?
-verhouding prive markt en publieke financiering. Dit is niet zo opvallend groot.
Hoeveel percent van de uitgaven dekken we met de prive uitgaven?
3) Mogelijkheid om waarde te creëren versterken.
Via: aanpassing financieringssysteem
OF
organisatie gezondheidszorgsysteem
Economische waarde = Bijdrage tot economische groei
= Verwijderen van « waste »
Meer uitgaven leiden immers niet evenredig tot betere zorg! Cfr. VS
VS: 16,9% van budget besteden zij aan gezondheidszorg.