FISCAAL RECHT
DEEL I. ALGEMENE PRINCIPES VAN HET BELGISCH BELASTINGSRECHT
1. INLEIDING
The hardest thing in the world to understand is the income tax (Albert Einstein)
Never memorize something that you can look up (Albert Einstein)
Het is heel belangrijk om dit vak te begrijpen, want het is een heel complexe materie! Niet
zozeer alles memoriseren, maar echt begrijpen en codex gebruiken!
Fiscaal recht is de rechtstak waarin is vastgelegd welke financiële prestaties de overheid kan vragen
van de individuele deelnemers (fysieke personen, vennootschappen enz.) aan onze samenleving.
→ Behoort tot het publiekrecht
HET FENOMEEN BELASTINGEN
= Generen van middelen uit de samenleving om de samenleving/overheid te doen functioneren –
justitie, defensie, onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer etc dit wordt allemaal door
belastingen gesubsidieerd.
= het is een soort noodzakelijke kwaad en dat heel vaak het centrum vormt van politieke discussies
over:
- de rol van de overheid en de individuele vrijheid
- de verdeling van de belastingdruk (bv. over de bevolking en over de ondernemingen)
Belastingdruk in België (OESO) zie slides
Contradictorisch: BE hoge belastingdruk maar ook BE wordt bestempeld als belastingparadijs (dit
heeft dan te maken met de verdeling van de belastingdruk)
Waarvoor dienen federale belastingen?
1
,Waarvoor dienen Vlaamse belastingen?
Politieke discussie
Discussie over belastingdruk is een discussie over politieke keuzes
- Voorbeeld:
Het afschaffen van erfbelasting kost 1.2 miljard euro. Dat kan budgettair neutraal door
bijvoorbeeld het collegegeld voor studenten op te trekken tot ongeveer 10.000 euro per
academiejaar
- Voorbeeld:
Wie een bedrijfswagen krijgt van de werkgever als bijkomend loon, wordt niet op de
werkelijke waarde belast, maar slecht op een fractie
Inhoud en voorwerp belastingrecht
Het belastingrecht regelt de wijze waarop overheid een (financiële) prestatie kan vorderen van de
rechtssubjecten
Het belastingrecht omvat volgende onderdelen:
1) Rechtsgrond van de belastingbevoegdheid = onder welke voorwaarden en binnen welke
perken kan de overheid een belasting opleggen? Wie kan belastingen heffen?
Antwoord: in de GW en in internationale verdragen en EVRM
2
, 2) Toepassingsgebied van de belasting = ratione personae, ratione materiae, ratione tempore
Wie wordt belast, wat wordt belast en hoe wordt er belast? Wanneer ontstaat
belastingschuld?
3) Dwangmaatregelen van de overheid = hoe kan fiscus de effectieve betaling van de belasting
bewerkstelligen?
Controle, sanctionering en invordering = waarborgen van de fiscus
4) Fiscale geschillenbeslechting en rechten van de belastingplichtige doen gelden
Hoe kan een belasting betwist worden?
De belastingplichtige houdt liefst het bedrag van de belasting zo laag mogelijk:
- Geoorloofde middelen: belastingontwijking = keuze van de minst belaste weg
- Ongeoorloofde praktijken: belastingontduiking = een misdrijf
Bevoegdheid om belastingen te heffen
Het recht om belastingen te heffen komt toe aan elke Staat. De bevoegdheid van de staat wordt
beperkt door het territorium waarop de Staat zijn bevoegdheden kan uitoefenen = basis van het
territorialiteitsbeginsel.
→ O.g.v dit beginsel kan een staat uitsluitend belastingen t.a.v. personen die op het
grondgebied van die staat gevestigd zijn of de nationaliteit van die staat bezitten (personeel
aanknopingspunt) of t.a.v. zaken die met het grondgebied van die staat verbonden zijn
(zakelijk of economisch aanknopingspunt).
2. DEFINITIE EN FUNCTIE VAN EEN ‘BELASTING’
Een belasting doet een rechtsband ontstaan tussen de overheid en de belastingplichtige, waarbij een
heffing of prestatie wordt opgelegd ten behoeve van een overheid, met als doel in de openbare
uitgaven te voorzien.
Een belasting heeft dus 4 kenmerken:
- Een rechtsband
- Tussen de overheid en de belastingplichtige
- Waarbij een heffing of prestatie wordt opgelegd ten behoeve van een overheid
- Met als doel in de openbare uitgaven te voorzien
1) Belasting doet een “rechtsband” ontstaan
Van zodra de toepassingsvoorwaarden van een belasting vervuld zijn, ontstaat er een
juridische relatie, m.n. de belastingschuld. Belasting heeft juridische gevolgen doordat zij
verplichtingen doet ontstaan ten laste van de belastingplichtige en ten behoeve van de
overheid. Er ontstaat een schuldvordering van de overheid op de belastingplichtige
De belastingschuld heeft een materieel en een formeel karakter
o Het materieel karakter houdt verband met de berekening/kwantificeren van de
belasting. Van zodra de wettelijke toepassingsvoorwaarden van een belasting in
concreto vervuld zijn, dan ontstaat de materiële belastingschuld.
Belastbaar feit = het geheel van specifieke wettelijke toepassingsvoorwaarden van elke
belasting. Bij sommige belastingen wordt het belastbaar feit onmiddellijk voltrokken bv
bij de indirecte belastingen zoals btw en registratie- en successierechten.
3
, Bij directe belastingen (zoals de inkomstenbelastingen) wordt het belastbaar feit niet
onmiddellijk voltrokken, maar slechts na een verloop van een tijdspanne.
o Het formeel karakter houdt verband met de eisbaarheid(inning) en invordering van de
belasting. Enkel bij wanbetaling zal de overheid een titel (dwangbevel of dwangschrift)
uitvaardigen om de belastingschuld onder dwang te laten betalen.
Voorbeeld personenbelasting (= belasting op het inkomen van een persoon, elke particulier
in ons land die een inkomen ontvangt)
- Op het einde van het inkomstenjaar (kalenderjaar) ontstaat de materiële
belastingschuld voor elke belastingsplichtige in het kalenderjaar inkomsten heeft
verkregen. Op 31 december dan eindigt het beslagbaar tijdperk. Kan pas geheven
worden na het verstrijken van dat tijdvak. Hierna moet de materiële belastingschuld
worden omgevormd tot een formele belastingschuld.
- Aanslagjaar = het jaar volgend op het belastbaar tijdperk of inkomstenjaar
- Deze belastingschuld is pas opeisbaar indien deze schuld wordt geformaliseerd
De belastingplichtige moet een aangifte indienen en vervolgens moet de
administratie de vastgestelde belasting inkohieren, dwz zelf een uitvoerbare titel
creëren
Dit moet binnen vastgestelde aanslagtermijnen gebeuren, zoniet is de
administratie vervallen van het recht belasting te heffen. Aanslagtermijnen zijn
wettelijk voorgeschreven termijnen en zijn van openbare orde. Ze vormen
vervaltermijnen.
Voorbeeld successierechten (BXL en WL)
- Bij het openvallen van de nalatenschap ontstaat de materiële belastingschuld voor
elke erfgenaam. De vermogensoverdracht heeft fiscale gevolgen. Het belastbaar feit
van deze belasting wordt gevormd door de patrimoniale overgang die ingevolge het
overlijden tot stand komt tussen de erflater en zijn erfgerechtigden. Dit belastbaar feit
wordt onmiddellijk van het ene moment op het andere voltrokken.
- Successierechten worden wettelijk verschuldigd vanaf het overlijden
- Deze belastingschuld is direct opeisbaar zonder formalisering
De belastingplichtige moet een aangifte indienen en vervolgens verstuurt de
administratie een uitnodiging tot betalen
- Pas indien niet vrijwillig wordt betaald, zal de administratie binnen vastgestelde
verjaringstermijnen de belastingschuld moeten formaliseren door een uitvoerbare
titel creëren, met name een dwangbevel
2) Tussen de ‘overheid’ en de ‘belastingplichtige’ bevoegdheidsbepaling over wie belasting
kan heffen. Welke “overheid” een belasting kan invoeren en heffen is geregeld in de artikelen
170 en 173 G.W., m.n.
De federale Staat
De gemeenschappen en gewesten
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur adrianavargas. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,98. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.