Basis les 1 de ontwikkeling van het kind
Een oriëntatie in de ontwikkeling van het kind
Ontwikkelingspsychologie/levenslooppsychologie = wetenschappelijke studie naar
patronen van groei, verandering en stabiliteit van conceptie tot ouderdom, maar met een
accent op de jaren tot de volwassenheid, waarin veranderingen elkaar het snelst opvolgen
- Ontwikkeling = genese, ontvouwen
- Lichamelijke groei en veranderingen in de psyche van individuele personen die
worden beïnvloed door de ontwikkeling van de samenleving
→ ontwikkeling = groei, toename, stabiliteit, voortgang & teruggang, afbraak,
aftakeling
• Continu proces in de tijd
• Niet onomkeerbaar
• Globaal naar gedifferentieerd
- Aanverwante begrippen:
o Groei
o Rijping
o Leren
Rijkwijdte van het vakgebied
Thematische gebieden
- Fysieke ontwikkeling: studie naar de invloed van het lichaam op het gedrag
Bv. Effecten van het seksuele rijpingsproces tijdens de adolescentie op gedrag
- Cognitieve ontwikkeling: studie naar de invloed van groei en verandering in
intellectuele vermogens op het gedrag
Bv. Invloed van veranderingen in intellectuele vermogens op gedrag
- Sociale ontwikkeling: studie naar interacties van mensen en hoe hun sociale relaties
in de loop van hun leven groeien, veranderen en stabiel blijven
o Hoe speelt de impact van de ander in de vss levensfasen?
Bv. Evolutie van vriendschappen in de kindertijd
- Persoonlijkheidsontwikkeling: studie naar stabiliteit en veranderingen in
eigenschappen die personen van elkaar onderscheiden
bv. Bezit een mens gedurende zijn leven stabiele karaktereigenschappen
, - grote individuele verschillen
- ontwikkelingspsychologie: gemiddelden!
• Ontwikkelingspsychologie
→ algemene veranderingen en gedragsorganisaties die iedereen doormaakt bij
het ouder worden
→ ontwikkeling als een normatief gegeven
Maar ook aandacht voor:
• Individuele ontwikkeling = individuele variatie rond het normatieve verloop van
de ontwikkeling
o Variatie wordt groter/kleiner naarmate kind ouder wordt?
▪ Waarom?
Invloeden op de ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale wereld
Cohort = een groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek is geboren
- Leden van zelfde cohort delen aantal omgevingsfactoren
Bv. Toestand, epidimieën, oorlogen,…
Invloeden op de ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale wereld
- Normatieve gebeurtenissen = gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen
binnen een groep op dezelfde manier voltrekken
- Verschillende soorten invloeden op de ontwikkeling:
1. Normatieve historische bepaalde invloeden
o Ook wel coherteffecten
o Bv. Corona, 9/11, atoombom, rampen
2. Leeftijdsgebonden invloeden
o Biologische en omgevingsinvloeden gelijk voor mensen in bepaalde
leeftijdsgroep, ‘ongeacht’ wanneer of waar ze opgroeien
o Bv. Menopauze, startschoolcarrière
3. Normatieve sociaal-cultureel bepaalde invloeden
o Bv. Etnische afkomst, sociaal klasse, subcultuur
4. Niet-normatieve gebeurtenissen
o Atypische gebeurtenissen op tijdstip dat dit meeste anderen uit die groep niet
overkomt
o Bv. Studeren met achtergrond (zeer) lage SES
Vraagstukken bij de thema’s van de ontwikkelingspsychologie
1. Continue versus discontinue verandering
- Continue verandering = geleidelijke kwantitatieve ontwikkeling, waarbij prestaties
op een bepaald niveau voortvloeien uit op de vorige niveaus
o Geleidelijke, kwantitatieve verbetering
o Onderliggende processen blijven gehele levensduur gelijk
Bv. Lengtegroei, toename capaciteit
- Discontinue verandering = ontwikkeling die in aparte stappen of stadia plaatsvindt,
en waarbij elk stadium gedrag oplevert dat kwalitatief ander is dan gedrag in eerdere
stadia
o Kwalitatieve verandering
, Bv. Cognitieve ontwikkeling?
→ en-en: sommige ontwikkeling meer continu, andere meer discontinue
2. Kritieke en gevoelige perioden: de invloed van de omgeving
- Kritieke periode = specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis
de grootste- en zelfs omkeerbare- gevolgen heeft
o Onomkeerbare consequenties door aan- of afwezigheid van bepaalde
omgevingsfactoren
▪ Bv. Prenataal: medicatiegebruik moeder
▪ Bv. Hechting in eerste levensjaren?
- Plasticiteit = mate waarin een ontwikkelend gedrag of fysieke structuur kan worden
gewijzigd
o Bv. Plasticiteit hersenen
o Bv. Adoptie?
- Gevoelige periode = periode, meestal vroeg in het leven, waarin mensen extra
gevoelig zijn voor bepaalde omgevingsinvloeden en sterk ontvankelijk zijn voor het
leren van specifieke vaardigheden
o Periode waarin bepaalde vermogens optimaal naar voren komen
o Kinderen gevoelig voor omgevingsinvloeden
o Aan- of afwezigheid van bepaalde omgevingsfactoren hoeft niet tot
onomkeerbare consequenties te leiden
3. Levensloopmodel versus focus op specifieke perioden
- Op welke perioden moeten ontwikkelingspsychologen hun aandacht richten?
- Vroeger vooral focus op babytijd en adolescentie
- In elk levensstadium is sprake van groei en verandering
o Bv. Samenhang levensloop ouders en kinderen
4. Relatieve invloed van nature en nurture op de ontwikkeling
Welke van onze eigenschappen zijn aangeboren en welke zijn aangeleerd?
- Nature = genetisch bepaalde eigenschappen, vermogens en capaciteiten
o Maturatie: geleidelijke ontvouwing van voorbestemde genetische informatie
→ biologisch georiënteerde theorieën
→ endogeen
Bv. Oogkleur
- Nurture = omgevingsinvloeden die ons gedrag bepalen
→ omgevingstheorieën
→ exogeen
Aard van deze omgevingsinvloeden:
o Biologische: bv. Invloed van drank en drugsgebruik van een zwangere vrouw
op haar ongeboren kind
o Sociaal: manier waarop ouders hun kind opvoeden, de invloed van
leeftijdsgenoten op een adolescent
o Maatschappelijke invloeden: bv. Sociaal-economische omstandigheden (SES)
waarin mensen zich bevinden
- Interactionisme: genen en omgeving spelen rol bij het tot stand komen van
eigenschappen en mogelijkheden
- Complexe interactie tussen genetische en omgevingsfactoren
, Bv. Chagrijnig kind- reactie ouders
Gevolgen voor de opvoeding van kinderen en voor sociaal beleid
- Bv. Intelligentie
o Gevolg van genen: stimulatie niet veel impact
o Gevolg van omgevingsinvloeden: stimuleren belangrijk
- Vraag ‘in welke mate spelen beide processen een rol?’
- 2 uitersten van een continuüm
heoretische perspectieven en onderzoek
→ voorbereiding les 2: zelfstudie
- Psychodynamisch perspectief
o Freud
o Erikson
- Behavioristisch perspectief
- Cognitief perspectief
- Contextueel perspectief
- Evolutionair perspectief
Perspectieven bij het kijken naar ontwikkeling
Meningen over het psychodynamische perspectief
Freud
- Als eerste aandacht voor impact onbewuste processen
- Meeste ideeën zijn hypothesen
- Moeilijk te operationaliseren en weinig empirisch toetsbaar
- Doorlopen alle mensen bepaalde stadia?
- Gebaseerd op beperkte populatie
- Te sterk gefocust op het psychoseksuele
- Seksistisch en discriminerend voor vrouwen
- Voorspelling van toekomstig gedrag?
Erikson
- Idee dat mens gedurende hele leven ontwikkelt = +
- Te sterk gericht op mannen
- Vaag
Wel verdienstelijk!
- Aandacht voor menselijke verlangens
- Aandacht voor bewuste en onbewuste processen
- Aandacht voor het emotionele en irrationele
- Psychologische problemen niet enkel somatisch benaderen
- Erikson belicht positieve ontwikkelingskansen bij de mens + aandeel nature en
nurture in hele levensloop
Waarom ‘welk perspectief is het juiste? De verkeerde vraag is
Alle een andere klemtoon:
- Psychodynamische: emotie, onbewuste
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur vanbesauwhanne. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,48. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.