Bespreking Streuvels
Het leven en de dood in den Ast
Impressies
• Negatief: geen hoofdstukken, chronologie doorbroken, verwarde vertelling, moeilijk
taalgebruik, gebeurde weinig. In welk personage gedachten zitten we? Wat is realiteit en
wat droom?
• Positief: vraagt inspanning, nieuw genre, oude woorden zijn interessant, metaforen, inleving
in die tijd
Stijl
• West-Vlaams
• Mensen aan het woord laten: iets tussen directe en indirecte rede → niet duidelijk wat tekst
is van verteller en wat van personage dat zelf spreekt
• Overgangen van gedachte P1 naar gedachte van P2, pas later doorhebben = associatieve stijl
• Geen typische stijl voor tijd van toen: esthetische stijl, literair door dialectwoorden en
neologismen, archaïsche woorden, lange zinnen. Mensen spraken niet op die manier, maar
stijl duikt in veel literatuur voor fin de siècle op = écriture artiste (eg ook Couperus)
Personages
• Mannen die in Ast werken: (5) → haveloze mannen, de mannen, 5 personen. Pas later bij
naam genoemd. Betekenis nog niet meteen onderscheiden = lezer nieuwsgierig maken, niet
teveel info in eerste keer (nadenken over leeservaring).
o Anonimiteit in het begin: gaat eerder om de acties in het begin en niet om diegenen
die het uitvoeren. Je krijgt van in het begin gevoel dat ze werktuig zijn ipv persoon,
ze zijn raderen in machine. Geen individuen met vrije wil, zijn onderdelen van
geolied werktuig. Groepshandeling > individu
• Maf en Lot
o Twee jongste werknemers van ast, zijn voor groot deel afwezig in het verhaal omdat
ze naar buiten gaan (fuifbeesten, gaan uit in dorp op zondag)
o Afwezig gemaakt door Streuvels omdat hij nadruk wilt leggen op levensloop van
oude mannen, bij jongeren is dat moeilijk. Toekomst wordt uitgesloten, blik naar het
verleden, prospectie en kan dus enkel bij ouderen
• Blomme
o Oudste personage, langst aan het woord. Droomde ervan om zelfstandig boer te
worden = nooit gelukt. Hij is getrouwd en heeft zoon en dochter. Hij heeft vrouw
nooit graag gezien, maar wanneer hij met dood Knorre wordt geconfronteerd ziet hij
in dat hij haar toch graag zag. → ontevreden met job en huwelijk, wordt
geconfronteerd met beperking van lot
o Twee dubbelgangers in zich: ene gelooft nog in verandering, andere gelooft er niet
meer in → conflict tussen berusting in lot voor hem bepaald en geloof dat
verandering mogelijk is
o Hij denkt nog boerderij te kunnen kopen door 1) van buitenaf geld krijgen: erfenis of
schat vinden. Enige manier waarop hij denkt dat hij lot kan veranderen is ‘lotto
winnen’, van buitenaf geld toegesmeten krijgen
, ▪ Vertelt iets over visie op het leven, gedetermineerd, afhankelijk van sociale
situatie waarin hij werd grootgebracht en zijn sociale positie in die tijd.
Mannen in de ast vervullen laagste functie in boerderij (in dienst van
herenboer, die nog eens boeren in dienst heeft). Kans is klein dat ze kunnen
opklimmen
▪ Deus ex machina, redder die geld geeft
o Blomme belichaamt berusting vs geloof in verandering
• Hutsebolle
o Elk persoon heeft bepaalde drangen die hij moet beheersen, maar ze zullen tot
uiting komen (= Freud). Discussieert met Blomme hierover
o Opperdroger, baas van de groep, leidt werk in goede banen in ast
o Komt niet zo vaak aan het woord
• Flipo
o Droomde ervan om samen met Knorre op reis te gaan, boomgaarden ontdekken.
Droomt niet van boerderij of erfenis maar wereld intrekken, reizen naar
luilekkerland. Niet moeten werken, alles in schoot geworpen krijgen = andere droom
dan anderen
o Duts van de groep, geen successen gekend, heel lelijk, nooit iets met meisjes te
kunnen doen. Wordt misprezen door andere personages. Hazenlip, ogen tranen,
brabbelt als kalkoen etc. Lijkt personage te zijn met mentale beperking,
beantwoordt niet aan sociale en esthetische normen van eigen tijd → MAAR wordt
toch voorgesteld als iemand die meer inziet dan zogezegde normalen
▪ Hij had door dat Knorre zou sterven, ziet het sneller in dan anderen
▪ Geen materialist, droomt niet van leven vol hard werken en moe neervallen
(maar wel boerderij), hij heeft visie op het leven die mss wel verstandiger is
dan die van mensen zonder beperking
• Knorre
o Strompelt de schuur binnen, begint te snurken en sterft
o Speelt cruciale rol: is zeer vrij, heeft geen werk, is dakloos, de anderen nemen zijn
voorbeeld van luilekkerleven en zo beginnen ze na te denken over eigen leven.
Katalysator voor dromen van personages, ander leven mogelijk. Wordt object voor
fantasieën van andere personages
▪ Belichaamt wat Flipo wilt, Knorre duikt ook op in droom van Flipo
o Hutsebolle droomt over duif waarvan hij hoopt geld te krijgen, maar Knorre
saboteert de duif en dus ook de vrijheid van Hutsebolle. Is soort figuur die zegt dat
het nooit zal lukken om zomaar geld te krijgen. Boodschap: Knorre vertelt dat het
niet zal gebeuren, vergeet het maar, vertelt wijsheid. Bespot anderen in hun
materialistische dromen
o We komen enkel dingen over hem te weten via andere personages, zij projecteren
hun dromen op Knorre
• Hoe gaan werkmannen in ast met elkaar om?
o Spreken niet zoveel met elkaar, werken veel samen maar weinig communicatie. Er
heerst een ernstig stilzwijgen. Ze zwijgen omdat ze zich schamen voor eigen dromen
en ideeën van de wereld. Ze denken dat fantasieën te hoog gegrepen zijn (dingen
welke men liefst onuitgesproken houdt). Zwijgen ook door contrast jeugd en
ouderen, interesses liggen zover uit elkaar, conflict tussen generaties en
vervreemding tussen personages. Ze hebben elkaar niets te vertellen en kunnen
