Resume
samenvatting politieke psychologie
- Cours
- Politieke psychologie
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
samenvatting politieke psychologie
[Montrer plus]
6 revues
Par: Fred21 • 2 mois de cela
Par: mathispierrettb • 1 année de cela
Par: siebevanzeebroeck • 1 année de cela
Par: mohamedbarchid • 1 année de cela
Par: milovidal • 1 année de cela
Par: wissalabanaissa • 3 année de cela
Everything that was said in the lesson is in it.
Aperçu du contenu
HC 1: inleidingHistorische wortels
FRANKRIJK 19DE EEUW
• Maatschappelijke context
o 1987-1799: Franse Revolutie – 1ste republiek
➢ Franse revolutie was het einde van het Ancien Regime maar is ook het startpunt van
een hele reeks van wissels in regime tot aan eind van 19e eeuw
➢ Eeuw van instabiliteit: verandering van opvattingen die mensen hebben, verandering
van het heel systeem -> zorgen voor instabiliteit bij de intelligentsia
✓ Bezorgdheid in intellectuele kringen: waarom die permanente Chaos?
✓ Zoektocht van nieuwe menswetenschappers
▪ Hippolyte Taine
▪ Gustave Le Bon
• Hippolyte Taine
o Aanhanger van het positivisme en sciëntisme
➢ Positivisme (19e eeuw): ideeën leer die vooral werd gedragen door August Comté =>
alles rond om ons is te verklaren door wetenschappelijke observatie en
experimentatie
✓ Het keerde zich af tegen intuïtief geloof, tegen metafysica of tegen
introspectie
➢ Sciëntisme (19e eeuw): wereldbeeld die zich afkeert van geopenbaarde traditie,
kennis of gewoonten => keerde naar de experimentele wetenschap om de wereld
rond ons te leren kennen
o Ontwikkelde een theorie van de geschiedenis waarin evenementen konden worden geplaatst
door dingen te reduceren tot de basis dimensies
➢ Historische feiten werden bepaald door:
✓ Erfelijkheid
✓ Omgeving
✓ Situatie
➢ Geschiedenis bestuderen door de feiten te ontbinden in die basis dimensies en door
te analyseren, classificeren, definiëren en relaties te gaan leggen
o Politieke wortels van het kwade: hij wil weten van waar de anarchie komt, van waar komt
alle problemen => in zijn werk kwam hij tot de conclusie dat de verlichting een gevaarlijke
mythe is, een samenleving moet traditioneel ingericht worden
➢ Werk was vooral gericht tegen de kunstmatige constructies in Frankerijk ten
gevolgen van de ideeën die voortvloeide uit de Franse revolutie
➢ Hij zag wankelende instituties die vanaf het begin verkeerd waren opgevat, hij zag ze
als een uiting van de revolutionaire gedachte => Taine verzette zich tegen de
abstracte en overdreven rationele visie van die Franse revolutionaire mensen, de
aandacht van het verlichtingsdenken om mens en maatschappij
✓ Conservatieve visie op de Franse revolutie: de geschiedenis zijn structurele
krachten, krachten gebaseerd op traditie, die je niet kon weerstaan => het
feit dat er een capitulatie was tegen Duitsland, de ondergang van de
commune, etc. waren dwalingen van de Franse Revolutie en het
verlichtingsdenken
✓ De Franse revolutie heeft een spiraal doen ontstaan van decadentie en elk
generatie opnieuw wordt er een rad voor de ogen gedraagt door de filosofie
van de verlichting
, ▪ Waarom rad voor de ogen? Omdat de filosofie van de verlichting zich
verzet tegen de natuurlijke krachten en die filosofie was vanaf het
begin gericht tegen het veranderen van een gevestigde orde en dat
was volgens hem een dwaasillusie
o Deelt de geschiedenis op in 3 fases:
➢ De periode voor de Franse revolutie
✓ Ancien regime: hij schreef over de chaos van het ancien regime en hij zocht
naar een verklaring waarom het Ancien Regime ten onder is gegaan in die
periode
✓ Ondergang door het feit dat de elite (de koning, de adel, etc.) er niet in
slaagde om hun taak te goed te vervullen, ze hadden geen
verantwoordelijkheidsgevoel, namelijk de verantwoordelijkheid om op een
degelijke, traditionele manier te regeren
➢ De periode tijdens de Franse revolutie
✓ Focus op de rol die de massa speelde in de totstandkoming van de anarchie
en de chaos van de Franse Revolutie => massa kan zeer gevaarlijk zijn (massa
psychologie)
✓ Ontstaan van de Franse arbeiderspartij
➢ De periode van na Napoleon
✓ Focus op autoritaire machtsrelaties => werking van politiekleiderschap en de
wetten van de macht van een goed leider
o Belang van Taine => kenmerken van politieke psychologie:
➢ Onderzoek naar mentaliteit en elites, volkszielen
➢ Probleemgestuurd onderzoek: niet de wetenschap om de wetenschap, maar
wetenschap die is aangestuurd door de gebeurtenissen in zijn omgeving
✓ Taine ziet chaos in de omgeving, hij probeert deze te begrijpen en hij
probeert conceptuele handvaten te bedenken om vat te krijgen op die chaos
✓ Bron/wortels van het kwade ontdekken
➢ Normatief startpunt in onderzoek: hij had een bepaalde visie op de samenleving, op
de wat niet goed was voor de samenleving dus zijn norm was een conservatieve
norm en hij had een voorkeur voor hoe die wereld er zou moeten uitzien
✓ Hij beschrijft alle wat er tegen ingaat, hij had dus een voorkeur van wat hij
goed vond en dat is zijn startpunt om te kijken naar evenementen in de
geschiedenis
✓ Normatief standpunt gaan we altijd blijven terug vinden in politieke
psychologisch onderzoek => elk onderzoek is een empirische wetenschap die
gebaseerd is op een normatieve startpositie (het start met dingen die we
belangrijk vinden, dingen waar je ons aan hechten of die we anders zouden
willen zien)
• Gustave Le Bon (1841-1931)
o Eerste echte politieke psycholoog
o Lid van de société d’ Anthropolodie de Paris, maar tegen aanwezige ideeën van De Gibineau
dus stapt uit de vereniging
➢ De Gibineau: racisme: probeerde op wetenschappelijke gronden aan te tonen dat er
verschillende rassen zijn; verschillende menselijke rassen die verschillen op basis van
huidkleur maar ook op basis van intelligentie, moraliteit (hiërarchie van rassen) =>
mensen verschillen onderling
, ➢ Le bon: ras = een groep van mensen met dezelfde cultuur => er bestaan geen rassen
in de genetische betekenis, vooral niet in morele verschillen (geen morele verschillen
tussen mensen)
o Wetenschappelijke zoektocht naar de collectieve oorzaken van menselijk handelen
➢ Eerste politieke psychologisch werk van Le Bon (1894): de psychologische wetten van
de evolutie van volkeren (gebaseerd op Darwinisme)
➢ Psychologie de Foules (1895): dit boek was geliefd door mensen zoals Hitler, Stalin,
etc. = in het boek bestudeerd hij de collectieve oorzaken van het menselijke
handelen
✓ Collectieve oorzaken = oorzaken die gevormd worden door grote groepen
mensen, ze worden gevormd door de dynamiek van grote groepen mensen
dus collectieve oorzaken zijn dingen die gebeuren omdat mensen bij elkaar
komen en groepen vormen
✓ Collectieve oorzaken kennen een ander verloop dan het handelen van
individuen => individuen zijn in staat om te redeneren, te reflecteren over
hoe we zelf handelen, hoe we gehandeld hebben en wat we nog gaan doen
▪ Individuen hebben een bewustzijn en willen dingen => dit zijn hogere
psychische functies volgens Le Bon (cognitieve functie van een
organisme)
▪ In een massa, als we met vele zijn, gaan we ons anders gedragen =>
in de massa (le foules) vallen onze hogere functies weg: je wordt een
onderdeel van de massa en je gaat handelen zoals andere mensen in
de massa
❖ Gezag zal anders werken dan in groepen: massa’s willen
leiders volgen omwille van de persoonlijkheid van de leider
waardoor de massa luisteren naar suggesties omwille van de
uitstraling
❖ Niet rationeel legaal gezag gaat werken
o Cf Weber: gezag
➢ Traditioneel (pre-modern): we doen iets vanuit de gewoonte die ontstaan is zoals
geloof
➢ Charisma (pre-modern): de uitstraling die een individu heeft als gezagsfiguur => de
figuur brengt mensen tot hun handelen omwille van wie hij/zij is
➢ Rationeel-legaal (modern): we gaan iets doen omwille van het feit dat er regels zijn,
procedures zijn aan degene die zegt wat we moeten doen
✓ Volgens Weber evolueren we als samenleving naar deze vorm van gezag
o Le Bon gebruikt Weber NIET maar het is wel te vergelijken
➢ De moderne samenleving is een massa-maatschappij die een ander karakter heeft:
als er veel mensen samenkomen zal charisma en overtuiging de regels zijn =>
aantonen hoe overtuiging aanzet tot collectieve actie
➢ Hij probeert aan te tonen dat er eigenlijk niet veel is veranderd sinds Machiavelli
o Psychologie des foules
➢ Massa kan gemakkelijk gemanipuleerd worden (zowel door democratische als
autoritaire leiders)
✓ Waarschuwt voor arbeidersbeweging (gevaarlijke massa beweging die
Frankrijk opnieuw gaat destabiliseren): hij klaagt alle bewegingen aan die
appelleren aan de lagere driften; die ons manipuleren om onze onbewuste
knoppen in te drukken
, ✓ Waarschuwt voor fascisme: samenlevingen waarin de leiders erin slaagde om
heel veel energie vrij te maken en richting te geven door vooral in te spelen
op de lagere driften van mensen => ze gebruiken geweld om zelf aan het
hoofd van hun staatsapparaat te komen (eigen positie verzekeren
✓ Waarschuwt voor massa onderwijs: dit was de voorwaarde om latere
instabiliteit te bereiken (onderwijs was problematisch)
▪ MAAR onderwijs kan ook de oplossing zijn: het moet praktisch zijn
maar kan ook de hogere functies stimuleren
❖ Hoge functies zijn belangrijk omdat in een massa
maatschappij het belangrijk is dat we niet in de val trappen
van massa berichten + dat wij altijd als individuen moeten
bewust blijven van onze eigen belangen, van wat rationeel
en geëigend is van een democratische samenleving
❖ MAAR Le Bon waarschuwde voor het afglijden naar andere
soorten van samenlevingen
➢ Psychologie des foules:
✓ Basis voor sociale psychologie
✓ Basis voor onderzoek naar sociale bewegingen
✓ Basis voor politieke psychologie en onderzoek naar manipulatie van grote
groepen
BEGIN 20STE EEUW: DUITS TAALGEBIED
• Maatschappelijke context
o Naast politieke instabiliteit gaat het om politieke constructies met samenlevingen die tussen
2 werelden zitten: in bepaalde delen van die landen is er vooral een agrarische economie
(landbouw = belangrijkste sector) terwijl je in andere delen industriële centra krijgt rond
deze centra krijg je een hele snelle, sterke industrialisatie
➢ Gevolg: binnen dezelfde wankelende staatstructuur krijg je de combinatie van
feodale verhoudingen en industrieel kapitalistische verhoudingen
➢ Ontstaan conflicten: op sociaal vlak kwam binnen deze context de traditionele
gemeenschappen onder druk, onder spanning van modernisering, industrialisering en
ook van massificatie
o Thema’s
➢ Bronnen van gezag => nieuwe vormen van macht
➢ Oorzaken van agressie/decivilisatie => normatieve zoektochten naar de normen van
agressie
➢ Oorzaken van antisementisme (Jodenhaat)
✓ Antwoorden uit psychologie/sociologie
▪ Sigmund Freud
▪ Institut for Sozialforshung (Frankfurter Schule)
• Sigmund Freud
o Onderzoek naar centrale processen, processen die zich binnen individuen bevinden ook wel
psychische processen genoemd omdat hij zag dat er wel iets scheelde met mensen zonder
dat er lichamelijke mankementen zichtbaar waren
➢ Probeert een handleiding te maken om te begrijpen wat er binnen in mensen
gebeurt => hij gebruikt concepten zoals de droom, het onderbewuste, neurose, etc.
➢ Hij probeert te denken in een 3-voudig schema: hij analyseert, hij stelt symptomen
vast en probeert een therapie op te stellen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur charlottelutsch. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67474 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans