Sociologie
Hoofdstuk 1 – wat is sociologie
Bekijkt gedrag vanuit sociale relaties
= de studie van de samenleving om samenleving beter te begrijpen
= studie van de interactie tussen personen en sociale eenheden, en de factoren die de interactie
bepalen en de gevolgen daarvan op menselijk gedrag
- Naast biologische en psychologische factoren spelen sociale factoren ook een grote rol,
nooit vanuit individu bekijken, altijd vanuit groep
- Alles dat met ons gebeurt, wordt beïnvloedt door sociale relaties
- Via een sociale positie of waarden & normen kun je iemand zijn individueel gedrag
voorspellen
Waarom belangrijk voor zorgprofessionals
Beheersing van je vak is niet voldoende op beroepsmatig goed te functioneren, je moet
kennis hebben over de steeds veranderen samenleving en de gezondheidszorg
Interactie = elk gedrag dat gericht is op, of beïnvloed wordt door anderen (geen fysiek contact
nodig, handelingen tussen mensen onderling, op elkaar reageren…)
Gedrag = alle cognitieve, affectieve (gevoel), of dynamische uitingen van een individu
Contextuele factoren = alle kenmerken van de maatschappij, omgeving of groepering
waarbinnen interactie kan plaatsvinden
1) Demografische factoren
= Meetbare eigenschappen van een bevolking of groep en van de samenstelling daarvan
= Die kunnen het gedrag van mensen bepalen en zelf een maatschappij als geheel veranderen
Bv. aantal geboortes in een stad (vanaf 1960 pil mensen hadden keuze over hoeveel kinderen ze
wouden), statistieken, bevolkingspiramide
Hoe heeft het invloed? zie ppt
2) Ecologische factoren
1) Klimatologische kenmerken (bv. Spanje is warmste uur tijdens de siësta, hier blijven
mensen dan binnen en rusten ze)
2) Geografische kenmerken
3) Materiële factoren
Grondstoffen, technologie en infrastructuur van de maatschappij
Bv. elektronische massamedia
4) Economische factoren
Productie, distributie & consumptie van goederen en diensten
Bv. economische recessie en mondialisering hogere werkeloosheid langer studeren
5) Sociologische factoren
= Het resultaat van interactie tussen personen of sociale eenheden
, Hoofdstuk 2 – cultuur
Wat is cultuur
=de inhoud van het georganiseerde samenleven, alles door de mens verworven/gecreëerd
- Vanaf je groep hebt ontstaat er een cultuur
- Ruim & neutraal
- Typeert ons denken en doen in groepsverband
- Min of meer samenhangend geheel van alle uitingen van een samenleving of groepering
die zich daardoor van anderen onderscheidt
Enculturatie = wanneer 1 individu overneemt van een groep
Acculturatie = wanneer groep overneemt van een andere groep
Functies
1. Aanpassingsmechanismen, door culturele waarden en normen passen we ons aan waardoor
samenleven makkelijker wordt
2. Bindende kracht
3. Zingeving en kwaliteit
Kenmerken
- Gemeenschappelijk op bepaalde hoogte (uitzondering bijvoorbeeld subculturen)
- Het is aangeleerd (van individu naar groep =enculturatie, van groep naar een groep =
acculturatie)
- Geïnternaliseerd
- Accumulatie, we bouwen voort op de cultuur die er al bestond en de gewoontes die er al
zijn
- Specifiek menselijk, aangezien wij kunnen praten en besef hebben
Elementen
- Materiële component (werktuigen, gebruiksvoorwerpen, technologie)
- Normatieve componenten
o Waarden : algemene abstracte opvattingen over datgene wat de samenleving
beschouwt als goed & juist
o Normen : hoe moet je waarde bereiken, wat is nastrevenswaardig, gedrag wordt
hierdoor voorspelbaar
o Tradities
o Instituties : door mensen ontworpen en opgelegde gedragingen, door historie
gegroeid (bv trouwen of mensen begraven)
Gedragingen = rollen van mensen in diverse posities die zorgen voor vastgelegde
interactie, verlopend volgens bepaalde procedures
Functies = vervullen van één of meerdere individuele en maatschappelijke
basisbehoeften (voortplanting, seksueel contact)
Gezondheidszorg als insitutie = huisarts is eerste lijn, je gedraagt je op een
bepaalde manier bij een dokter, eenmaal in het ziekenhuis ga je je ook op een
bepaalde manier gedragen
- Cognitieve componenten
Culturele diversiteit
1. Dominante of hoofdcultuur = meestal niet noodzakelijk cultuur van de meerderheid,
kenmerken worden in publieke opinie niet specifiek genoemd (bv schoonheidsidealen)
2. Subcultuur = wijkt in bepaalde opzichten af van de dominante cultuur, maar hangt toch
in grote mate samen
