Benoem de kenmerken van spel en leg uit.
- Er is sprake van plezier
o Plezier tijdens het spelen
o Spel is intrinsiek bevredigend
o Betrokkenheid
o Hoe hoger de betrokkenheid, hoe rijker en creatiever het spel is.
- Er is sprake van een grote mate van vrijheid van denken en handelen
o Bepalen zelf wat en hoe ze iets doen
o Geven betekenis aan hun handelen
o Bv. blokje kan een auto of gsm zijn
- Er is sprake van regels
o Die de kls zelf verzinnen of ontlenen ad situaties die ze al spelend weergeven
o Vrij in het spelen, maar maken ook regels
o Bv. restaurantje: rollen verdelen, wie mag wat wel/niet doen
- Er is sprake van vrijwilligheid
o Kind kan niet gedwongen worden om te spelen
o Spel moet vanuit het kind komen
o Eigen fantasie, verbeelding speelt een grote rol
o Kan een kind verplichten om bv. met de blokken te spelen, maar of een kind echt betrokken
en spelend bezig zal zijn bepaalt het kind zelf
- Er is sprake van een open en flexibele bezigheid
o Spel: open en flexibel karakter
o Nadruk: spelen, bezig zijn. niet op het bereiken van een vast omschreven product of
resultaat dat moet gemaakt worden.
Wat moet de leidster voorzien om tot spel te komen?
Tijd voorzien, ruimte scheppen en de materialen voorzien die de mogelijkheid geven om tot spel te komen.
Van wat is het spel nog afhankelijk?
Van hun ontwikkeling. Welk soort spel de kls spelen hangt oa af van hun mogelijkheden, de ontwikkeling
van hun motoriek, hun voorstellingsvermogen, hun taalontwikkeling….
Waarom is spel waardevol?
Omdat ze op verschillende vlakken ontwikkelen
Leg uit wat wel/niet met ‘werk’ bedoeld wordt voor het kleuteronderwijs.
- Wanneer de hiervoor genoemde kenmerken van spel onvoldoende tot hun recht komen, is er geen
sprake van spel maar meer van activiteiten met een pedagogische list.
- Ingebouwde opdracht of taak
- Speels karakter, maar door het materiaal dat wordt gebruikt tijdens de activiteit, of door de
opdracht die gegeven wordt bij de activiteit -> gesloten karakter
- Spel kan tot werk komen als er een activiteit aan verbonden wordt
- Met materiaal dat slechts op 1 manier kan gebruikt worden: puzzel, lotto…
- Moet met plezier gedaan kunnen worden
- Betrokkenheid zijn
- Speels karakter
Wat is het belangrijkste verschil tussen spel en werk?
De mate van vrijheid van het kind om zelf de activiteit vorm te geven. Spel kenmerkt openheid en
flexibiliteit.
, Leg uit wat bedoeld wordt met een ‘schuifjesmodel’.
Je kan het ‘schuifje’ als het ware ‘verzetten’ meer in de richting van spel, of meer in de richting van werk.
Het schuifje kan verschillende keren per dag opschuiven.
Een evenwichtig, gevarieerd aanbod uitbouwen, veronderstelt dat je een aanbod uitwerkt dat zowel ‘spel’,
‘werk’ als combinaties ervan bevat.
Schets de ontwikkeling van spel.
Zie aparte blaadjes
Leg uit dat meegaan in het spel, meedenken en meespelen, een belangrijke voorwaarde is bij
spelbegeleiding.
- Brouwers: enerzijds stelt men dat spel, in de vrije betekenis, een activiteit is van het kind zelf.
Inmenging vd leerkracht zou het dan alleen maar verstoren. Anderzijds weten we dat het van spel
van kinderen op een hoger niveau kan gebracht worden door lkr of anderen.
- Jansen-Vos: kinderen kunnen niet op eigen kracht de wereld in hun spel betrekken
- Lkr: spel verrijken door hun kennis over de wereld in te brengen, maar op een manier dat hij het
spel niet verstoort.
- Vragen over spel: mist vaak het doel (Wat zijn jullie aan het spelen?)
- Bijdrage vd lkr: betekenis hebben in het spel
- Meespelen door bv. mee te bouwen of te rijden zal minder storend en net ondersteunend werken
- Spelbegeleiding: vooral meespelen en meedenken met de kls
- Spel: serieus genomen worden
Wat betekent het om spelbegeleiding aan te bieden in de zone van de naaste ontwikkeling?
- Kinderen een stapje verder brengen in hun spelontwikkeling
- Je kan meespelen en nieuwe handelingen toevoegen
Op welke 3 momenten kan de begeleiding van het spel van belang zijn?
- Vooraf aan het spel
o Creëren van voorwaarden om spel tot ontwikkeling te laten komen, kinderen oriënteren op
het spel en vooruitblikken
- Tijdens het spel
o Begeleiding geven tijdens het spel
- Na afloop van het spel
o Terugblikken op het spel, reflecteren en daaruit conclusies trekken
Benoem de begeleidingsmogelijkheden (begeleidingsvormen) voorafgaand aan spel, tijdens spel en na
afloop van spel en kunnen uitleggen.
Vooraf aan het spel
Voorwaarden voor spel creëren
- Tijd en ruimte
o Tot spel komen kost tijd
o Kls maken plannen, zoeken materialen, bedenken verhalen, spelen…
o Kunnen dagenlang met hetzelfde spel bezig zijn. Zo raakt het spel tot een hoger niveau
Zou jammer zijn moest de lkr ze verplichten om in een andere hoek te spelen
- Voldoende materialen
o Die inspireren tot spelen (bv. kassa, verkleedkoffer, potjes, auto’s…)
o Materialen waaraan kls zelf betekenis kunnen geven (dozen, lappen, touwen…)
o Als ze de echte wereld tegenkomen in de klas zorgen we ervoor dat kinderen de sociaal-
culturele werkelijkheid leren kennen (bv. gsm, echte pannen, bestek…)