Resume
Samenvatting De geo Aarde, systeem aarde Leeropdrachtenboek VWO
- Cours
- Type
- Book
Goede compacte -en volledige samenvatting over De Geo Syteem aarde voor VWO.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
De Geo Samenvatting Hoofdstuk 1 Systeem Aarde
-
Samenvatting H4 | Verder kijken dan de costa's - De Geo Aarde: Systeem aarde (5/6 VWO)
-
Samenvatting H3 | Landschappen en hun gebruikers - De Geo Aarde: Systeem aarde (5/6 VWO)
Vendeur
S'abonner
raphaelva1
Aperçu du contenu
H1 De Actieve Aarde§1, de aarde is 4.6 miljard jaar oud en is veel processen ondergaan. Die processen werkten onder
gelijke omstandigheden vroeger ook zo —> actualiteitsbeginsel. Hierdoor kunnen geologen het
ontstaan van landschappen verklaren. Die vorming van de landschappen heeft twee belangrijke
oorzaken:
- Aardoppervlak bevat vloeibaar water
- Inwendige gelaagdheid van de aarde (inwendige warmte bron, zon is uitwendig)
Deze schillen binnen de aarde worden onderscheden in twee delen:
1. Chemische samenstelling, uit welke materialen bestaat het?
- In de kern —> zwaar, door meteorieten nikkel maar vooral ijzer naar beneden
- In de aardmantel —> zwaar, vooral magnesium en ijzer
- In de continentale korst —> licht, o.a. graniet
- In de oceanische korst —> zwaar, basalt
2. Fysische samenstelling, hoe hard zijn de smchillen?
- In de binnen kern —> vast
- In de buiten kern —> vloeibaar
- In de binnenmantel —> vast
- In de asthenosfeer —> plastisch
- In de lithosfeer —> hard
§2, gesteenten in de lithosfeer hebben uit twee basisbestanddelen: mineralen en organische
sto en. Mineralen zijn verbindingen met een chemische en fysische samenstelling. Er zijn drie
hoofdtypen gesteenten:
- Stollingsgesteente, afgekoeld en gestold magma. Bij dieptegesteente stolt magma langzaam
in de mantel (graniet). Bij uitvloeiingsgesteente stolt lava snel aan het aardoppervlak (basalt).
- Sedimentgesteente, afzettingen worden in lagen neergelegd en samengeperst. Bij klastisch is
dat zand (zandsteen) en klei (kalksteen of schalie). Bij organisch materiaal kan kalksteen worden.
- Metamorfe gesteente, oorspronkelijk gesteente veranderd door druk of temperatuur in nieuw
gesteente. Kalksteen wordt marmer en kleisteen wordt leisteen.
Hoofdgesteente kunnen overgaan in ander hoofdgesteente door
verwering, erosie, sedimentatie, smelten, stollen, hitte, druk. Dit noem je
de gesteentekringloop. Met de werking van de gesteente kun je de
geologische geschieden bepalen. Als marmer hoog gevonden wordt in
de bergen moet die wel heel oud zijn. Zee -> organisch materiaal ->
kalksteen afzettingen -> onder andere lagen bedekt -> zakt diep naar
ondergrond -> marmer -> duizenden meters omhoog gekomen.
§3, geologen in de 19e eeuw vonden bij onderzoek naar ouderdom van gesteente 2 principes:
1. Alle sedimenten worden horizontaal afgezet (daarna evt. Geplooid)
2. Onderliggende laag is ouder dan de bovenliggende laag —> superpositie
Hiermee kon een relatieve geologische tijdschaal worden bepaald. Er was nog geen exacte
datering van fossielen bekend. Later kwam de absolute tijdschaal d.m.v. radioactiviteit.
In 1915 kwam Wegener met zijn theorie over schuivende continenten. Zijn bewijs waren
overeenkomsten van ora en fauna, gesteenten die op elkaar aansluiten en sporen van
gelijktijdige vergletsjering. Maar hoe bewijs je platentektoniek?
In 1960 werd de Mid-Atlantische rug ontdekt. Paleomagnetisme: magnetische
mineralen zoals ijzer stolt richting het magnetische veld. Er kwamen gesteente te liggen
die de ene keer naar het zuiden wezen en de andere keer naar het noorden. Hieruit kun
je concluderen dat het magnetisch veld switcht, om de 300.000 jaar is dat de noordpool
of de zuidpool. Aan beide kanten van de mid Atlantische rug stond gesteente perfect
symmetrisch: eens naar het zuiden en dan naar het noorden.
ff fl
, Uit verdere onderzoeken bleek dat magma omhoog kwam -> stolt -> wordt naar weerszijden
weggeduwd -> gesteente ouder des te verder van de rug. Dit heet sea oor spreading. Elk jaar
wordt de bodem enkele centimeters breder. Hiermee werd de theorie voor schuivende
continenten bewezen. De motor van deze plaatbewegingen zijn de convectiestromen.
§4, magnitude van aardbevingen worden gemeten op schaal van Richter. Magnitude 4 is 10x
sterker dan magnitude 3. De intensiteit van aardbevingen worden gemeten op schaal van
Mercalli. Dit geeft de schade aan van een aardbeving.
Divergentie —> bewegen van platen uit elkaar
- Ridge push —> vanaf het midden zakt gestold magma door zwaartekracht
- Breukgebergte —> Bij het scheuren van twee platen ontstaat er een divergente breuklijn
- Slenk —> het gedeelte dat omlaag gaat bij het breukgebergte
- Horst —> het gedeelte dat omhoog komt bij het breukgebergte
Convergentie —> bewegen van platen tegen elkaar
- Subductie —> zwaardere oceanische plaat zakt onder de lichtere continentale plaat
- Slab pull —> de onderliggende convectiestroom trekt de duikende plaat
- Diepzeetrog —> diepe kloof ten gevolge van subductie
- Tsunami —> een beving onder de zee
Transform —> bewegen van platen langs elkaar
§5, platentektoniek en convectiestromen verklaren het ontstaan van vulkanen:
- Schildvulkaan, bij divergentie. Lage druk op gesteente -> lage smelttemperatuur -> gesteente
smelt -> de magma stijgt op -> lava aan aardoppervlak vloeibaar -> kan zich ver uitspreiden.
E usieve erupties (rustig van aard).
- Stratovulkaan, bij subductie zones. Hoge druk op gesteente -> hoge smelttemperatuur ->
gesteente smelt eerder. Gesteente bestaat uit basalt, graniet, magma -> stroperige magma.
Opstijgend stroperig magma verstopt kraterpijp -> hoge druk -> explosieve eruptie met
pyroclastica.
- Caldeira, na een grote ontplo ng loopt de magmakamer voor een groot gedeelte leeg. Als die
kamer redelijk hoog ligt stort het gesteente boven de magma kamer in.
- Hotspots, als er een grote massa gesteente vanuit de aardmantel omhoog komt. Deze
mantelpluimen drukken op de aardkorst en scheuren als het ware erdoor heen. Die magma kan
aan het aardoppervlak een vulkaan vormen. De aardplaat die hier boven ligt schuift, maar de
mantelpluim blijft liggen. Hierdoor ontstaat er meerdere vulkanen op een rij.
Via spleeterrupties kan basaltisch magma omhoog komen waardoor een basaltplateau ontstaat.
ff
ffi fl
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur raphaelva1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
84197 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans