Stellingen publiekrecht
Deel I
Wat is het belang van de Katholieke Kerk voor de geschiedenis van het publiekrecht?
1. De Kerk lag aan de basis van de scheiding der machten (bidden, strijden, werken).
ð Scheiding der machten is een modern concept dat is uitgedacht door Montesqieu op basis van
de taakverdelingen die bestaan in de VK tijdens de 18de eeuw. De taakverdeling valt hier niet
mee samen, maar deze kenmerken hangen wel samen met de standenvertegenwoordiging en
heeft hiermee niets te maken.
2. De kerk beschouwde zich als erfgenaam van het Romeinse recht. Hieruit kwam het concept
standenvertegenwoordiging.
ð Neen, het gemeen recht ligt aan de basis.
3. De kerk beschouwde zich als erfgenaam van het Romeinse recht. Hieruit kwam het
gecentraliseerde karakter van de kerkelijke superstaat voort.
ð Logisch. De Paus heeft het over een gemeenschap van gelovigen die overal verspreid is, ook is
de Kerk hiërarchisch gestructureerd.
4. De Kerk lag aan de basis van de eenmaking van het publiekrecht, omdat haar normen golden voor
het huwelijk.
ð Sommige aspecten komen terug als het bv gaat over successieregels voor de vorsten. Maar
materieel gezien zijn dit privaatrechtelijke normen.
Wat lijkt optimaal?
1. Bij EV is iedereen vertegenwoordigt, en moet de regering compromissen zoeken.
2. EV zorgt voor versnippering en dus een onbestuurbaar land.
3. Een meerderheidssysteem zorgt voor duidelijke keuzes. Kijk maar naar de VS.
4. Een meerderheidssysteem geeft je de kans om de zittende partij af te straffen.
5. Bij EV zijn de kieskringen groot. De burger staat ver van de politiek.
6. Een meerderheidssysteem zorgt voor onverantwoorde polarisatie.
Welke stelling over Frankrijk in de vroegmoderne tijd is juist?
1. Jean Bodin vestigde de absolute monarchie door te pleiten voor het verbannen van alle
protestanten.
ð Pleitte niet, want was er zelf eentje. Hij vond zoals Hobbes, dat de vorst zich boven de
strijdende partijen moest plaatsen.
2. De Fronde eiste het vertrek van het hof uit het Louvre. De “parlementaires” eisten de wetgevende
macht op.
ð Lodewijk XIV bouwt een paleis in Versailles, en de Franse koningen geven het Louvre niet op,
ook niet onder druk. De parlementaires vinden dat er meer inspraak moet zijn voor de
vertegenwoordigde organen.
3. Hendri IV slaagde erin om de feodale vorstendommen af te schaffen.
ð Neen, dat wil hij helemaal niet. Hij is de man van het tolerantie-edict.
4. Lodewijk XIV creëerde administratieve en militaire hiërarchieën die de basis legden voor een
bureaucratische reationaliteit.
, ð Volgens Max Weber heeft de staat een belangrijk kenmerk: geweldmonopolie. Dus de enige
die andere op een rechtmatige manier kunnen vestigen, om de tegenmachten te
onderwerpen. De mensen zien in dat het hoger algemeen belang boven het zelfbelang staat.
Door de FRE zal de goddelijke legitimiteit verdwijnen en zal dit worden overgenomen door de
centrale staat.
Wat is het juridisch belang van het huwelijk van Lodewijk XIV en de infanta Maria Teresa (1659)?
1. Lodewijk XIV wordt erfgenaam van zijn schoonvader door het huwelijk.
ð Even doordenken. In het erfrecht is het niet noodzakelijk zo dat als er geen testament is dat u
erf van de schoonvader en dan zal het de zoon/dochter zijn die zal erven.
2. Het huwelijkscontract is verwoord als een privaatrechtelijke transactie, maar het
opvolgingsrecht staat er los van.
ð Als het niet ging om het opvolgingsrecht, dan ging het over het persoonlijke vermogen.
3. Het huwelijk is gekoppeld aan een vredesverdrag. Bij scheiding moet Spanje nog meer gebieden
afstaan.
ð Echtscheiding kon niet in de Katholieke Kerk, en zeker omdat zij beide katholiek waren. Het
was wel incest maar tegen betaling was de kerk bereid om hiervoor een uitzondering te maken.
ð Het afstaan zou gepaard gaan met een oorlog.
4. De verzaking van Maria Teresa op de Franse troon wordt aanvaard.
ð Ze kan niet verzaken omdat ze geen recht heeft om op te volgen, want de Salische wet geldt.
Wat is het belang van het devolutierecht in de oorlog van 1667?
1. Het is een regel van internationaal recht, die toelaat om de successie van een ander gebied te
claimen.
ð Neen, het is geen regel van IR. Het is regel die gemaakt is voor een verhouding tussen
particulieren.
2. Het is een bevoegdheidsregel in het Heilig Roomse Rijk, die toelaat om de successie in een
vorstendom te claimen.
ð Neen, maar link naar HRR dan is het belangrijk om in het achterhoofd te houden dat er
meerdere niveaus zijn van soevereiniteit.
3. Het is een privaatrechtelijke regel uit het gewoonterecht van sommige gebieden in de Zuidelijke
Nederlanden.
ð Juist.
4. Het is een Romeinsrechtelijke regel die kinderen uit het eerste bed bevoordeelt bij een erfenis.
ð Instinker. Het komt niet uit het RR, maar uit de gewoonte die er vooral kwam door de Kerk.
Waarom is de positie van het Heilig Roomse Rijk in de vroegmoderne tijd bijzonder?
1. De keizers regeren over eigen gebieden, die deels buiten het Rijk liggen.
ð Dit is juist. Het huis van Habsburgers komt oorspronkelijk uit het gebied van de Elza’s en erven
zonder opzet Oostenrijk en nog andere gebieden, zoals Hongarije. Hongarije ligt buiten het rijk
en dat zal een belangrijk gebied worden als de Turken worden teruggedrongen. De
Habsburgers hun grondgebied is verspreid. De keizer heeft alleen volle soevereiniteit binnen
zijn eigen erflanden, en een beperkte soevereiniteit in andere delen.
2. De (kerk)vorsten en steden mogen tegen elkaar oorlog voeren.
ð Fout. Het mag niet, want dat is verstoring van de rijkvrede.
3. De Keizer kan eenzijdig vorsten afzetten als ze allianties tegen hem smeden.